A Million Dollar Prize For A Doc Who Believes In ‘Accompaniment’

A Million Dollar Prize For A Doc Who Believes In ‘Accompaniment’

Toen Dr. Paul Farmer hoorde dat hij een miljoenenprijs zou krijgen voor zijn werk, was hij een beetje … verbijsterd. Hij is professor aan de Harvard Medical School, medisch antropoloog en medeoprichter van Partners In Health, een organisatie die tot doel heeft moderne medische zorg te brengen aan mensen in nood over de hele wereld. Maar de woorden “geneeskunde” of “gezondheid” komen niet voor in de prijs, die 16 december werd bekendgemaakt. Het is de Berggruen Prijs voor Filosofie en Cultuur. “Ik was een beetje geschokt dat ik een prijs kreeg met het woord ‘filosofie’,” zegt hij.

En toch is het toepasselijk, zegt Nicolas Berggruen, vastgoedinvesteerder en oprichter van de private equity-onderneming Berggruen Holdings. Hij richtte het Berggruen Instituut op dat de prijs aan Farmer toekende. “We hebben een eenvoudig idee. Het is om iemand te belonen die nieuwe denkwijzen ontwikkelt om de maatschappij te helpen evolueren,” zegt hij.

Farmer, 61, is de auteur van het nieuwe boek Fevers, Feuds, And Diamonds: Ebola And The Ravages Of History, sprak met NPR vanuit zijn huis in Miami, Florida, over zijn filosofie en zijn levenswerk.

In een toespraak in 2011 voor Harvard-studenten, sprak u over een belangrijk element van uw zorgfilosofie die u “begeleiding” noemt. U zei: “Er zit een element van mysterie en openheid in begeleiding: Ik hou je gezelschap en deel je lot voor een tijdje. En niet maar een tijdje.” De belofte om door dik en dun bij de patiënt te blijven lijkt basaal, maar wordt in de meeste medische settings sterk verwaarloosd. Wat betekent “begeleiding” voor u in een gezondheidszorg setting?

Ik ben een specialist in infectieziekten. Ik werk in ziekenhuizen, op ICU’s. Maar dat is maar een klein deel van wat er nodig is. Als mensen niet in staat zijn keuzes te maken – als ze in de gevangenis zitten, of in vluchtelingenkampen of verarmd zijn – zijn ze minder goed in staat zich aan een behandeling te houden. Ze hebben hulp nodig buiten het ziekenhuis of de kliniek. In Haïti worden de gezondheidswerkers in de gemeenschap accompagnateurs genoemd, wat betekent mensen die begeleiden. De gezondheidswerkers in de gemeenschap doen wat je moeder voor je doet als je ziek bent en thuis blijft. Ze blijft bij je, ze begeleidt je. Begeleiden betekent: Ik ga met je mee en steun je op je reis, waar die ook heen leidt. Ik zal je gezelschap houden.

Je hebt gewerkt in verarmde gebieden in Haïti, Peru, West-Afrika en Guatemala. Wat heb je geleerd over hoe je zorg moet verlenen aan de armste mensen ter wereld?

Ik heb geleerd dat sociale ongelijkheid zoals racisme in het lichaam terechtkomt. Hoe komt iets buiten ons in ons? Als je kijkt naar de apartheid in Zuid-Afrika, zie je dat mensen ziek worden van tuberculose, malaria en andere ziekten door slechte werkomstandigheden, gebrek aan banen, sloppenwijken. Je moet kijken naar wat er gebeurt met de patiënt die voor je staat, en nadenken over manieren om sociale ongelijkheid aan te pakken. Als er voedselonzekerheid is, dan geef je voedsel als je zorg verleent. Of als patiënten stoppen met de behandeling, zorg je voor vervoer naar de kliniek, of je stuurt gezondheidswerkers naar de patiënt.

Ik had een openbaring in Haïti tijdens de vroege AIDS-jaren. We werkten met vrouwengroepen aan HIV-preventie, en een vrouw zei dat preventie gaat over “voedsel, hout en water.” Als je vrouwen tegen HIV wilt beschermen, zorg er dan voor dat ze werk hebben, zodat ze in hun strijd om te overleven geen behoefte hebben om commerciële sekswerkers te worden.

Hoe zou u de gezondheidszorg in ’s werelds armste landen vergelijken met de zorg voor de armste mensen in Amerika?

Ze zijn behoorlijk vergelijkbaar en behoorlijk betreurenswaardig. Maar ik heb veel voorbeelden gezien van superieure zorg in arme landen. Rwanda, bijvoorbeeld, was een klein land na de genocide tegen de Tutsi’s in 1994, toen de gezondheidsautoriteiten zich afvroegen hoe ze de HIV-zorg konden verbeteren. Ik kan me voorstellen dat het wantrouwen in de autoriteiten toen enorm groot was. De autoriteiten gingen met het wantrouwen om door de HIV-respons te richten op de armen op het platteland, de overlevenden van de genocide en andere arme mensen. Zij verleenden eerst zorg aan hen die dat het meest nodig hadden. Binnen slechts enkele jaren verschaften zij iedereen toegang tot nieuwe AIDS-diagnoses en behandelingen. Als je die landelijke reactie vergelijkt met Amerikanen die gemarginaliseerd zijn door armoede en gebrek aan verzekering, dan was de ervaring in Rwanda met het verstrekken van AIDS-behandeling beter dan in sommige delen van de V.S.

Hoe vertaal je die lessen naar de huidige pandemie?

Met COVID-19 moet je nog steeds naar de sociale omstandigheden kijken. Hoe kun je van iemand verwachten dat hij zich tien dagen of twee weken isoleert als hij niet genoeg te eten heeft, de huur niet kan betalen of in overvolle omstandigheden leeft?

Ik was in Rwanda tijdens COVID-19. Om van een Amerikaanse stad naar Rwanda te gaan, moest je je vernederen over het feit dat ze in Rwanda weinig gevallen hadden, heel weinig doden en een hoog percentage maskers dragen en contacten traceren.

Waarom doet de VS het zo slecht in deze pandemie vergeleken met andere landen?

Vele dingen: Raciale onrechtvaardigheid en ongelijkheid op gezondheidsgebied bij de aanpak van COVID-19 zijn redenen. Er is een paranoïde benadering van politiek en een gebrek aan leiderschap. Er is een lange geschiedenis van onderfinanciering van volksgezondheidsmaatregelen, zodat in het hele land mensen zeggen dat er niet genoeg middelen zijn om dingen te doen zoals het traceren van contacten. En niets is zo tragisch als de politisering van het dragen van een masker. Ik bedoel, hoe heeft dat kunnen gebeuren?

Mensen zeggen dat het virus niet discrimineert; we zitten allemaal in hetzelfde schuitje. Denk je dat dat waar is?

Als we in hetzelfde schuitje zitten, is het een luxeschip met verschillende klassen van service. Er zijn mensen in het onderruim. Sommige mensen zitten op plaatsen op die boot waar ze het zeker slecht zullen doen.

Neem een vleesverwerkingsfabriek of een gevangenis of een overvolle sloppenwijk ergens of een reservaat. Het is absurd te beweren dat het risico hetzelfde is als in een lommerrijke buitenwijk waar mensen grote huizen hebben en zich veilig kunnen afzonderen.

Wat gebeurt er, nu de vaccinatie in rijke landen wordt uitgerold, als er niet genoeg vaccin in arme landen terechtkomt?

We moeten echt wereldwijd denken. Als we er niet in slagen het vaccin snel over de hele wereld te verspreiden, zal deze ziekteverwekker blijven voortbestaan.

Op een vrolijker noot: Wat gaat u doen met een miljoen dollar?

Het is geweldig om op een dag plotseling in de donorklasse terecht te komen! We zitten midden in drie crises die met elkaar verbonden zijn: raciale onrechtvaardigheid, sociale ongelijkheid en een crisis in de gezondheidszorg. Dus zal ik wat van dat geld naar instellingen sturen zoals Partners in Health en het Equal Justice Initiative in Montgomery, Alabama. Mijn vrouw heeft gewerkt aan de rechten van vrouwen en meisjes, en dat werk ligt me ook na aan het hart.

Voor mezelf – ik ben van plan om wat bromelia’s, een tropische schoonheid, te kopen voor mijn tuin.

Susan Brink is een freelance schrijfster die zich bezighoudt met gezondheid en geneeskunde. Ze is de auteur van The Fourth Trimester en co-auteur van A Change of Heart.