Anaconda-feiten
Anaconda’s zijn semiaquatische slangen die voorkomen in tropisch Zuid-Amerika. Ze behoren tot de grootste slangen ter wereld en staan bekend om hun zwemvaardigheid. “Anaconda” is de gewone naam voor het geslacht Eunectes, een geslacht van boa’s. Eunectes betekent “goede zwemmer” in het Grieks.
Er zijn vier erkende soorten anaconda’s, volgens Bill Heyborne, een herpetoloog en professor in de biologie aan de Southern Utah University. Het zijn de groene anaconda, de gele of Paraguayaanse anaconda, de donkergevlekte anaconda en de Beni of Boliviaanse anaconda. “Ze kunnen genetisch van elkaar worden onderscheiden, maar ook op basis van hun grootte en geografisch bereik,” zei Heyborne.
Heyborne zei dat wanneer de meeste mensen “anaconda” zeggen, zij eigenlijk verwijzen naar de groene anaconda, de grootste van de vier soorten. De groene anaconda is de zwaarste slang ter wereld en een van de langste.
Volgens de Jacksonville Zoo komen anaconda’s veel voor in Zuid-Amerikaanse mythen, soms als gedaanteverwisselaars, als de schepper van het water, als gemene menseneters, of als magische, spirituele wezens met helende eigenschappen.
Er zijn ook meldingen van anaconda’s die een lengte van 12, 15 en 30 meter bereiken – veel langer dan wetenschappelijk is vastgesteld. Deze rapporten hebben aanleiding gegeven tot de Giant Anaconda mythe, populair gemaakt in de vroege 20e eeuw door ontdekkingsreizigers en kolonisten, volgens Cryptozoology A to Z.
Fysieke kenmerken
Anaconda’s zijn gedrongen, gespierde slangen die dikker zijn dan andere boa’s. Ze hebben een dikke nek en een smalle, maar grote kop. Alle anaconda’s hebben neusgaten en ogen op de toppen van hun kop, waardoor ze boven water kunnen zien terwijl ze meestal onder water blijven. Ze hebben een dikke zwarte streep die loopt van het oog tot de kaak.
Anaconda’s hebben kleine, gladde schubben die naar de achterkant van hun lichaam toe groter worden. Ze hebben een losse, zachte huid die veel water kan opnemen, aldus het Animal Diversity Web (ADW) van de Universiteit van Michigan.
Nabij hun cloacale regio hebben anaconda’s uitlopers op hun schubben. De mannetjes hebben grotere sporen dan de wijfjes, hoewel de wijfjes over het algemeen grotere en langere slangen zijn. In feite vertonen anaconda’s de grootste seksuele dimorfie (waarbij het vrouwtje groter is) van alle tetrapodensoorten, volgens Jesus Rivas, een herpetoloog en oprichter van het Anaconda Project.
De kleur en grootte van anaconda’s is afhankelijk van de soort. Met hun gevlekte, groene, gele en bruine kleurenpalet kunnen ze opgaan in tropische rivieren en regenwouden.
Groene anaconda’s
Trouw aan hun naam zijn ze groenbruin, olijfkleurig of groenig-grijs. Ze hebben zwarte of bruine eivormige vlekken op het midden tot het achterste gedeelte van hun lichaam. Hun flanken zijn soms meer geel dan groen met eivormige vlekken met gele centra, volgens de Jacksonville Zoo.
De lengte van groene anaconda’s is nog steeds een punt van discussie, zei Heyborne. Ze zijn vrij moeilijk te meten. Het is moeilijk om een anaconda in gevangenschap uit te rekken, om nog maar te zwijgen van het feit dat het gevaarlijk kan zijn voor de slang, aldus Rivas. Mensen die anaconda’s in het wild zien, overschatten hun lengte waarschijnlijk uit angst. Ook zal een anaconda die recent gegeten heeft er veel groter uitzien dan een anaconda die niet gegeten heeft, waardoor de schatting van de grootte overdreven wordt. Bovendien kunnen de huiden van dode slangen worden uitgerekt, wat betekent dat het moeilijk is om de lengte ook daarvan wetenschappelijk te verifiëren, vooral van historische monsters.
In veel publicaties, waaronder National Geographic, The Nature Conservancy en de San Diego Zoo, wordt de maximale lengte van anaconda’s geschat op 9 meter. Rivas, die meer dan 1.000 anaconda’s heeft gevangen en gemeten, gelooft dat ze niet veel langer worden dan 6 meter. Het Guinness Book of World Records noemt de langste slang ooit geregistreerd als een 25 voet (7,6 m) reticulated python.
De gemiddelde grootte van vrouwelijke anaconda’s is ongeveer 15 voet (4,5 m), en de gemiddelde grootte van de mannetjes is ongeveer 9 voet (2,7 m), volgens Boas and Pythons of the World.
Gewichten zijn ook niet met zekerheid bekend. Schattingen komen uit op ongeveer 250 pond. (250 kg), volgens National Geographic, maar het gemiddelde ligt waarschijnlijk ergens tussen 100 en 150 lbs. (45 en 68 kg), volgens “The Lives of Amphibians and Reptiles in an Amazonian Rainforest” (Cornell, 2005) van William E. Duellman.
Gele anaconda’s
Gele anaconda’s hebben een gele, goudbruine of geelgroene kleur met zwarte of donkerbruine vlekken, strepen, en dorsale banden. Elke slang heeft een uniek patroon van gele en zwarte schubben aan de onderkant van zijn staart. De gemiddelde lengte is ongeveer 2,7 m, volgens de World Land Trust.
Beni of Boliviaanse anaconda
Er is niet veel bekend over deze anaconda’s, die lange tijd werden beschouwd als een hybride van gele en groene anaconda’s, totdat wetenschappers vaststelden dat ze een eigen soort waren. Hun kleur lijkt op die van de groene anaconda.
Donkergevlekte anaconda’s
Deze anaconda’s hebben donkerbruine of zwarte vlekken op een bruine achtergrond en worden zo’n 9 voet (2,7 m) lang.
Anaconda verspreidingsgebied
Alle anaconda’s leven in Zuid-Amerika ten oosten van de Andes. Groene anaconda’s komen voor in het Braziliaanse Amazonebekken, het Orinocobekken, Colombia, Venezuela, Ecuador, Peru, Bolivia, Trinidad en de Guianas, volgens de Jacksonville Zoo.
Gele anaconda’s leven in Paraguay, het zuiden van Brazilië, Bolivia en het noordoosten van Argentinië, volgens ADW. De Beni of Boliviaanse anaconda komt alleen voor in een klein deel van Bolivia, volgens de San Diego Zoo. De donkergevlekte anaconda leeft in Brazilië en Frans Guyana, volgens de Internationale Unie voor het behoud van de natuur.
Habitat
Anaconda’s leven in tropische rivieren en moerassen, zowel in de regenwouden als in de graslanden. Ze gedijen in de hitte, vochtigheid en dichte begroeiing van het regenwoud, volgens de San Diego Zoo.
Ze brengen het grootste deel van hun tijd zwemmend of schuilend door in troebele, traagstromende rivieren en beekjes. Ze zonnen op takken die boven het water hangen, waar ze zich gemakkelijk in kunnen laten vallen als dat nodig is.
Gedragsgewoonten
Anaconda’s zijn het meest actief in de vroege avond en ’s nachts. Door hun grote omvang zijn ze onhandig op het land, maar ze kunnen zich snel in het water voortbewegen. Het zijn solitaire slangen en groene anaconda’s hebben hun eigen thuisterritoria, aldus ADW. Ze hebben een groot aanpassingsvermogen en slangen die in graslanden leven, kopen zich soms in in modder en worden slapend tijdens het droge seizoen.
Voedingsgewoonten en dieet
Anaconda’s zijn, net als alle boa’s, niet giftig. “Anaconda’s zijn krachtige constrictors,” zei Heyborne. “Ze jagen op een verscheidenheid aan prooien, meestal in het donker.” Anaconda’s liggen meestal op de loer in rivieren bij de oevers, waar het troebele water en hun camouflerende kleur hen verbergt, wachtend op prooien die komen drinken. Dan vallen ze aan. Ze houden hun prooi vast met hun scherpe, gebogen tanden en passen hun vernauwende dodingstechniek toe.
Er zijn enkele misvattingen over hoe dat insnoeren werkt, zei Heyborne. Een ervan is dat het de botten van de prooi verplettert of breekt. Een andere is dat de slangen hem verstikken, door de longen van de prooi te dicht te knijpen om te kunnen werken. Wetenschappers waren die mening toegedaan tot vrij recent, toen een artikel onthulde wat er met prooidieren gebeurt tijdens de vernauwing. “Het blijkt dat het dichtknijpen de bloedsomloop overweldigt,” legde Heyborne uit. “Bloed kan de hersenen niet bereiken en het dier sterft binnen enkele seconden door ischemie.” Omdat anaconda’s typisch hun prooi in het water vernauwen, is verdrinking ook een veel voorkomende doodsoorzaak.
Anaconda’s eten een verscheidenheid aan dieren. “Kleine slangen kunnen knaagdieren, hagedissen en vissen nemen, terwijl volwassen slangen kaaimannen, capibara’s of zelfs jaguars kunnen nemen,” zei Heyborne. Vrouwelijke anaconda’s eten soms mannetjes.
Als de prooi eenmaal dood is, slikken anaconda’s hem in zijn geheel door. Ze hebben een groot, niet-gecombineerd ligament aan elke kant van hun onderkaak en beweeglijke gewrichten in hun kaken, waardoor ze hun kaken wijd genoeg kunnen openen om grote prooien te omzeilen. Door hun rekbare huid en het ontbreken van een borstbeen kan hun lichaam van vorm veranderen om hun diner op te hopen, aldus Rivas.
Groene anaconda’s zijn apexroofdieren, wat betekent dat ze aan de top van hun voedselketen staan, volgens ADW. Soms echter, kan het achterna gaan van grote dieren zoals jaguar en kaaiman resulteren in ernstige verwondingen of de dood.
Na het voeden, kunnen anaconda’s weken of maanden gaan zonder opnieuw te eten.
Voortplanting en levensduur
In het voorjaar laten de vrouwtjes een geurspoor achter of stoten een chemische stof in de lucht uit om mannetjes aan te trekken. Terwijl de vrouwtjes tijdens de paartijd min of meer op dezelfde plaats blijven, leggen de mannetjes grote afstanden af om vrouwtjes te vinden. Men heeft waargenomen dat mannetjes hun tong uitsteken om vrouwelijke geuren op te pikken, aldus de San Diego Zoo.
Zoals een groot deel van hun leven, vindt het paren van anaconda’s plaats in of bij het water. Anaconda’s vormen broedballen, reusachtige slangenzwermen waarin twee tot 12 mannetjes zich rond een vrouwtje kronkelen en langzaam worstelen om de kans met haar te paren. Broedballen kunnen tot vier weken duren. Hoewel de mannetjes kunnen winnen door kracht, kiest het vrouwtje – dat groter en sterker is dan de mannetjes – soms zelf wie ze wil. Vrouwtjes kunnen tijdens het seizoen met meerdere mannetjes paren.
Na de paring dragen de vrouwtjes hun embryo’s in hun lichaam terwijl ze zeven maanden drachtig zijn. Gedurende deze tijd voeden de wijfjes zich niet, mogelijk omdat de jacht het risico inhoudt van verwonding, die de baby’s zou kunnen schaden. Mogelijk omdat het dragen van baby’s zo’n energie-investering vergt, paren groene anaconda’s om het jaar of zelfs minder vaak, volgens Rivas.
“Anaconda’s zijn aquatische leden van de boa-familie. En, zoals boa constrictors, bevallen ze levend,” zei Heyborne. In de moeder zitten de embryo’s vast aan een dooierzak en zijn omgeven door een membraan. Wanneer het tijd is om geboren te worden, worden ze door de cloaca naar buiten geduwd. Ze worden geboren terwijl ze nog in het vlies zitten en moeten dat breken. Moeders zorgen niet voor hun jongen, die instinctief weten hoe ze op zichzelf moeten overleven.
Vrouwtjes krijgen gewoonlijk ongeveer 29 baby’s, hoewel het aantal lager is bij kleinere anaconda’s en hoger bij grotere, volgens Rivas.
Anaconda’s bereiken de geslachtsrijpheid tussen de 3 en 4 jaar, volgens ADW. In het wild leven ze ongeveer 10 jaar. In gevangenschap kunnen ze tot 30 jaar oud worden.
Taxonomie/classificatie
De taxonomie van anaconda’s, volgens het Integrated Taxonomic Information System (ITIS), is:
Kingdom: Animalia Subkingdom: Bilateria Infrakingdom: Deuterostomia Phylum: Chordata Subphylum: Vertebrata Infraphylum: Gnathostomata Superclass: Tetrapoda Klasse: Reptielen Orde: Squamata Suborde: Serpentes Infraorde: Alethinophidia Familie: Boidae Geslacht: Eunectes Soorten:
- Eunectes beniensis (Beni of Boliviaanse anaconda)
- Eunectes deschauenseei (Donker-gevlekte anaconda)
- Eunectes murinus (Groene anaconda)
- Eunectes notaeus (Gele anaconda)
Instandhoudings- en bedreigingsstatus
“Momenteel, zijn anaconda’s niet bedreigd en hun aantallen lijken min of meer stabiel te zijn,” zei Heyborne. “Ze worden echter wel vervolgd door mensen, omdat ze vaak ter plaatse worden gedood uit angst voor menselijke inname.” Menselijke inname is onwaarschijnlijk en mensen mogen anaconda’s niet doden. Toch zei Heyborne dat de “grootste bedreiging voor anaconda’s ongetwijfeld het verlies van geschikte habitat is, omdat tropische bossen worden gekapt voor hout of landbouw.”
Kunnen anaconda’s mensen eten?
Anaconda’s hebben een legendarische status als “menseneters.” Er zijn meldingen van mensen die door anaconda’s zijn opgegeten, maar geen enkele is geverifieerd. De wetenschappelijke consensus is echter dat een anaconda een mens kan opeten. Ze eten prooien die taaier en sterker zijn dan mensen, volgens Rivas. Van groene anaconda’s is bekend dat ze witstaartherten eten, die ongeveer 54 kg wegen. (54 kg), zodat het redelijk is om aan te nemen dat zij een mens van minstens dezelfde grootte kunnen eten.
Rivas vertelde twee verhalen van zijn onderzoekers die door anaconda’s werden aangevallen en overleefden. Hij benadrukte dat deze onderzoekers geruime tijd in anaconda territorium hadden doorgebracht, zodat de slangen abnormaal blootgesteld waren aan mensen. Normaal gesproken komen anaconda’s en mensen elkaar in het wild zelden tegen en mensen zijn geen typische anaconda-prooi.
In december 2014 zond The Discovery Channel een special uit genaamd “Eaten Alive,” waarin een man zou worden opgegeten door een groene anaconda. Naturalist Paul Rosolie droeg een “slangbestendig” lichaamspantser dat was ontworpen om de giftanden, vernauwing en spijsvertering van de slang te weerstaan, zodat hij de beproeving zou overleven. Als de stunt volgens plan was verlopen, had de anaconda Rosolie misschien uitgebraakt, of het team had de slang opengesneden om Rosolie eruit te halen. Het lukte echter niet.
De anaconda was niet geinteresseerd in het eten van Rosolie, zeker niet in zijn speciale pak. Het pak werd overgoten met varkensbloed om hem een aantrekkelijker maaltijd te maken, maar toen Rosolie naderde, was de slang bang en probeerde te vluchten. Rosolie provoceerde de slang en uiteindelijk viel ze aan. Ze begon Rosolie te verstikken, die bang was dat ze zijn arm zou breken. Hij schreeuwde het uit van angst en pijn en vroeg de bemanning om hem te redden.