Civil war

Civil war

War

History van oorlog

Typen oorlog

Burgeroorlog – Totale oorlog

Gevechtsruimte

Lucht – Informatie – Land – Zee – Ruimte

Theaters

Arctica – Cyberspace – Woestijn
Jungle – Mountain – Urban

Wapens

Gewapend – Artillerie – Biologisch – Cavalerie
Chemisch – Elektronisch – Infanterie –
Gemechaniseerd – Nucleair – Psychologisch
Radiologisch – Onderzeeër

Tactiek

Amfibisch – Asymmetrisch – Attritie
Cavalerie – Conventioneel – Economisch
Fortificatie – Guerrilla – Hand aan hand
Invasie – Gezamenlijk – Manoeuvre – Belegering
Gracht – Onconventioneel

Organisatie

Commandostructuur – Formaties
Rangen – Eenheden

Logistiek

Uitrusting – Materieel – Bevoorradingslijn

Wetgeving

Hof-krijgswet – oorlogsrecht – bezetting
Tribunaal – oorlogsmisdaad

Overheid en politiek

Dienstplicht – Staatsgreep
Militaire dictatuur – Krijgswet
Militarisme – Militair krijgsgevangene

Militaire studies

Militaire wetenschap – Filosofie van de oorlog

Een burgeroorlog is een oorlog waarin partijen binnen dezelfde cultuur, samenleving of nationaliteit tegen elkaar strijden om de controle over de politieke macht. Sommige burgeroorlogen worden gecategoriseerd als revoluties wanneer ingrijpende maatschappelijke herstructurering een mogelijk resultaat van het conflict is. Een opstand, succesvol of niet, zal door historici waarschijnlijk als burgeroorlog worden geclassificeerd als georganiseerde legers conventionele gevechten uitvechten.

Hoewel het onderscheid tussen een “burgeroorlog” en een “revolutie” of een andere benaming als arbitrair kan worden gezien, en bepaald wordt door het gebruik, is het effect van een burgeroorlog op de bevolking dat niet. Burgeroorlogen brengen broeder met broeder in conflict, aangezien mensen van dezelfde afstamming vaak tegenover elkaar komen te staan en elkaar en hun families meer dan fysieke schade toebrengen. Zonder “ouders” om dergelijke conflicten op te lossen gaat het geweld door totdat er een overwinnaar uit de bus komt.

Definitie

Een burgeroorlog is “een gewelddadig conflict binnen een land dat wordt uitgevochten door georganiseerde groepen die de macht in het centrum of in een regio willen grijpen, of het regeringsbeleid willen veranderen.” In het dagelijks gebruik van de term is er geen duidelijke drempel voor de mate van geweld die nodig is om een conflict als burgeroorlog te kwalificeren, in tegenstelling tot terrorisme of politieke strijd op laag niveau. Wetenschappers hanteren twee criteria: de strijdende groepen moeten uit hetzelfde land afkomstig zijn en strijden om de controle over het politieke centrum of een separatistische staat, of om een belangrijke beleidswijziging af te dwingen. Hun tweede criterium is dat er in totaal ten minste 1.000 mensen moeten zijn gedood, van elke partij ten minste 100. Andere sociale wetenschappers vinden dit aantal slachtoffers echter aan de lage kant en geven bijvoorbeeld de voorkeur aan een definitie van een gemiddelde van 1000 doden per jaar.

Ultimately het onderscheid tussen een “burgeroorlog” en een “revolutie” of een andere benaming kan arbitrair zijn, en wordt bepaald door het gebruik. Maar het onderscheid tussen een “burgeroorlog” en een “revolutie” is wel herkenbaar. De succesvolle burgeroorlog van de jaren 1640 in Engeland die leidde tot de (tijdelijke) omverwerping van de monarchie vertegenwoordigd door Charles I werd bekend als de Engelse Burgeroorlog, maar is ook beschreven, met name door marxisten, als de “Engelse Revolutie.”

In de Verenigde Staten werd de succesvolle opstand van de jaren 1770 in de Britse kolonies in Amerika, waarbij georganiseerde legers veldslagen leverden, bekend als de Amerikaanse Revolutie. De mislukte opstand in de jaren 1860 van de zuidelijke staten van de V.S. tegen de federale regering gesteund door de noordelijke staten, waarbij ook georganiseerde legers veldslagen leverden, werd bekend als de Amerikaanse Burgeroorlog. Terwijl de vijandelijkheden nog aan de gang waren, gaven de meeste Confederalen er de voorkeur aan het conflict de Tweede Amerikaanse Revolutie of iets dergelijks te noemen, en als de Confederatie had gezegevierd zou de oorlog waarschijnlijk bekend zijn komen te staan als een Revolutie en/of een Onafhankelijkheidsoorlog.

Internationale definitie

In de Slotakte van de Diplomatieke Conferentie van Genève van 1949 (Deel II-B, 121) wordt de term “burgeroorlog” niet specifiek gedefinieerd. Het beschrijft echter wel de criteria die iedere gewapende daad (anarchie, terrorisme of gewoon banditisme) onderscheiden van die welke kwalificeren als “gewapend conflict zonder internationaal karakter”, waaronder burgeroorlogen vallen. Onder de genoemde voorwaarden zijn deze vier basisvereisten.

1. De partij in opstand moet in het bezit zijn van een deel van het nationale grondgebied.
2. De opstandige burgerlijke autoriteit moet de facto gezag uitoefenen over de bevolking binnen het bepaalde deel van het nationale grondgebied.
3. De opstandelingen moeten een zekere mate van erkenning genieten als oorlogvoerende partij.
4. De wettige regering is “verplicht een beroep te doen op de reguliere strijdkrachten tegen opstandelingen die als militairen zijn georganiseerd.”

Het Internationale Comité van het Rode Kruis (ICRK) heeft artikel 3 van de Conventie van Genève verder verduidelijkt. Zij verklaarden dat de aard van deze gewapende conflicten, die geen internationaal karakter hebben “in het algemeen verwijzen naar conflicten met strijdkrachten aan beide zijden die in veel opzichten vergelijkbaar zijn met een internationale oorlog, maar plaatsvinden binnen de grenzen van één enkel land.”

Militaire definitie van de V.S.

Het leger van de V.S. heeft de beginselen overgenomen die door de Diplomatieke Conferentie van Genève zijn vastgesteld voor hun definitie van burgeroorlog. Er is echter een extra vereiste opgenomen voor identificeerbare strijdkrachten. In de versie van december 1990 van de U.S. Army Field Manuals (Military Operations in Low Intensity Conflict) wordt een burgeroorlog gedefinieerd als:

Een oorlog tussen facties van hetzelfde land; er zijn vijf criteria voor internationale erkenning van deze status: de strijdende partijen moeten grondgebied controleren, een functionerende regering hebben, enige buitenlandse erkenning genieten, identificeerbare reguliere strijdkrachten hebben, en belangrijke militaire operaties uitvoeren.

NATO-definitie

NATO definieert burgeroorlog niet rechtstreeks. In de verklarende woordenlijst van termen en definities van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (Organisation Du Traite De L’Atlantique Nord Glossaire De Terms Et Definitions) geeft de NAVO echter wel een verwijzing naar wat niet als een burgeroorlog wordt geclassificeerd. Het handboek stelt dat “burgerlijke onlusten” worden gedefinieerd als “groepsdaden van geweld en wanorde die afbreuk doen aan de openbare orde”.

Deze definitie ondersteunt de vooronderstelling die wordt gedeeld door de Conventie van Genève, het ICRC en het Amerikaanse leger dat een burgeroorlog een hoger niveau van geweld is, evenredig aan dat van een conventionele bewegingsoorlog.

Oorzaken van burgeroorlogen

Bijna elke natie kent minderheidsgroepen, religieuze pluraliteit, en ideologische verdeeldheid, maar niet allemaal storten ze zich in een burgeroorlog. Sociologen hebben lang gezocht naar de variabelen die burgeroorlogen uitlokken. In de moderne wereld komen de meeste burgeroorlogen voor in landen die arm, autocratisch en regionaal verdeeld zijn. De Verenigde Staten waren echter een van de rijkste en meest democratische landen ter wereld ten tijde van hun bloedige burgeroorlog.

Sommige modellen om het ontstaan van burgeroorlogen te verklaren leggen de nadruk op het belang van verandering en overgang. Volgens een van deze redeneringen werd de Amerikaanse burgeroorlog veroorzaakt door de groeiende economische macht van het Noorden ten opzichte van het Zuiden; de Libanese burgeroorlog door de verstoring van het delicate demografische evenwicht door de toename van de Shi’itische bevolking; de Engelse burgeroorlog door de groeiende macht van de middenklasse en de kooplieden ten koste van de aristocratie.

Concurrentie om middelen en rijkdom binnen een samenleving wordt gezien als een veel voorkomende oorzaak voor burgeroorlogen, maar economisch gewin is zelden de rechtvaardiging die door de deelnemers wordt aangevoerd. Marxistische historici leggen de nadruk op economische en klassenfactoren en stellen dat burgeroorlogen worden veroorzaakt door imperialistische heersers die met elkaar strijden om meer macht, en instrumenten als nationalisme en religie gebruiken om mensen te misleiden zich bij hen aan te sluiten.

Niet alleen de oorzaken van burgeroorlogen worden uitgebreid bestudeerd en bediscussieerd, maar ook het voortduren ervan wordt gezien als een belangrijke kwestie. Veel burgeroorlogen zijn bijzonder hardnekkig gebleken en hebben vele tientallen jaren geduurd. Een factor die daartoe bijdraagt is dat burgeroorlogen vaak uitgroeien tot proxy-oorlogen voor externe mogendheden die hun partizanen financieren en zo verder geweld aanmoedigen.

Onderzoek dat verband houdt met de democratische vredestheorie heeft burgeroorlogen en democratie bestudeerd. Uit onderzoek blijkt dat de meest democratische en de meest autoritaire staten weinig burgeroorlogen kennen en intermediaire regimes het meest. De kans op een burgeroorlog neemt ook toe door politieke veranderingen, ongeacht of deze in de richting van meer democratie of meer autocratie gaan. Eén studie stelt: “Op basis van een analyse van de periode 1816-1992 concluderen wij dat intermediaire regimes het meest vatbaar zijn voor burgeroorlogen, zelfs wanneer zij tijd hebben gehad om zich te stabiliseren na een regimewisseling. De val van het communisme en de toename van het aantal democratische staten gingen gepaard met een plotselinge en dramatische daling van het aantal totale oorlogen, interstatelijke oorlogen, etnische oorlogen, revolutionaire oorlogen en het aantal vluchtelingen en ontheemden.

Coups

Coups d’état zijn per definitie snelle slagen in de top van een regering die niet leiden tot het wijdverspreide geweld van een burgeroorlog. Soms kan een mislukte staatsgreep, of een staatsgreep die maar half slaagt, leiden tot een burgeroorlog tussen facties. In deze oorlogen wordt vaak al snel geprobeerd grotere thema’s als ideologie, nationalisme of religie aan te snijden om aanhangers onder de bevolking te winnen voor een conflict dat in wezen een intra-elitaire strijd om de macht is.

zuiveringen

Afhankelijk van de gehanteerde definitie van burgeroorlog, kan men zuiveringen of genocide beschouwen als een soort burgeroorlog van een heersend regime tegen zijn bevolking. Deze zuiveringen worden uitgevoerd onder het mom van bescherming van het regime tegen spionage of sabotage, maar worden gewoonlijk uitgevoerd om afwijkende meningen te smoren of om een volksopstand te ondermijnen. Dergelijke zuiveringen vonden plaats in Rusland onder Jozef Stalin (de Grote Zuiveringen), in Irak tegen het Koerdische volk door het regime van Saddam Hoessein (de al-Anfal Campagne), in Cambodja onder de Rode Khmer, en de Armeense Genocide in Turkije tijdens de tanende jaren van het Ottomaanse Rijk.

Religieuze conflicten

Burgeroorlogen die worden uitgevochten om religie komen vaker voor in monotheïstische dan in polytheïstische samenlevingen; een verklaring is dat de laatste de neiging hebben “flexibeler” te zijn in termen van dogma’s, waardoor enige speelruimte in het geloof wordt toegestaan. In het Europa van de Middeleeuwen werd het christendom van het grootste deel van de bevolking beïnvloed door heidense tradities. Aangezien de grote meerderheid van de bevolking analfabeet was, was de toegang tot de bijbel beperkt en dit leidde tot een aanzienlijke mate van syncretisme tussen christelijke en heidense elementen. Omdat de godsdienst zo losjes werd toegepast, was het zeldzaam dat de mensen zich er bijzonder door onderdrukt voelden. Er waren periodieke verschijningen van ketterijen, zoals die van de Albigenzen, die tot geweld leidden, maar historici zijn geneigd deze te beschouwen als het product van boerenopstanden en niet zozeer als de oorzaak van een burgeroorlog.

Naarmate godsdiensten meer rigide gedefinieerd en begrepen werden door hun volgelingen, namen de interreligieuze spanningen over het algemeen toe. De opkomst van de Islam was getuige van een golf van opstanden tegen niet-Islamitische heersers kort na zijn verschijning. De daaropvolgende islamitische geschiedenis werd gekenmerkt door herhaalde burgerconflicten, die meestal voortkwamen uit de kloof tussen sjiieten en soennieten. In Europa had de protestantse reformatie een soortgelijk effect en leidde tot jarenlange burgeroorlogen en internationale godsdienstoorlogen. De burgeroorlogen tussen rooms-katholieken en protestanten hebben Frankrijk in de godsdienstoorlogen verteerd, Nederland tijdens de Tachtigjarige Oorlog, Duitsland tijdens de Dertigjarige Oorlog, en meer recentelijk, de problemen in Noord-Ierland. Godsdiensttwisten tussen protestantse sekten speelden ook een rol in de Engelse burgeroorlog, terwijl de officiële vervolging van katholieken tijdens de Franse Revolutie de opstand in de Vendée aanwakkerde. In China veroorzaakte een poging tot religieuze revolutie de bloedigste burgeroorlog aller tijden, de Taiping Rebellion.

Revoluties

Een revolutie wordt over het algemeen gezien als een burgeroorlog die wordt uitgevochten over ideologische kwesties, over hoe de macht moet worden georganiseerd en verdeeld, niet alleen over welke individuen de macht hebben. Het klassieke voorbeeld van een revolutie, en volgens sommigen de eerste, is de Franse Revolutie, die de middenklasse en de arme stadsbewoners van Frankrijk tegen de aristocratie en de monarchie opzette. Sommigen beweren dat revoluties een moderne voortzetting zijn van de boerenopstanden uit het verleden. In tegenstelling tot boerenopstanden worden revoluties echter bijna altijd geleid door leden van de geschoolde, maar ontevreden middenklasse, die vervolgens de grote massa van de bevolking voor hun zaak winnen. Anderen zien ideologie slechts in de plaats van religie als een rechtvaardiging en motivatie voor geweld dat fundamenteel wordt veroorzaakt door sociaal-economische factoren. Om succesvol te zijn, is voor revoluties bijna altijd gewapend geweld nodig en soms escaleren ze tot een burgeroorlog, zoals in de Chinese burgeroorlog. In sommige gevallen, zoals de Franse en Russische revoluties, slagen de revolutionairen erin de macht te grijpen via een snelle staatsgreep of een plaatselijke opstand, maar een burgeroorlog is het gevolg van contrarevolutionaire krachten die zich organiseren om de revolutie te verpletteren.

Separatistische opstanden

Een van de meest voorkomende oorzaken van burgeroorlogen, vooral in de wereld na de Koude Oorlog, is separatistisch geweld geweest. Nationalisme kan worden gezien als vergelijkbaar met zowel een religie als een ideologie als een rechtvaardiging voor oorlog in plaats van een hoofdoorzaak van conflict. Alle moderne staten proberen een monopolie op intern militair geweld te behouden. Om separatistische burgeroorlogen te laten uitbreken moet het nationale leger dus uiteenvallen langs etnische, religieuze of nationale lijnen, zoals in Joegoslavië is gebeurd; of, wat gebruikelijker is, een modern separatistisch conflict neemt de vorm aan van asymmetrische oorlogsvoering waarbij separatisten licht bewapend en ongeorganiseerd zijn, maar met de steun van de plaatselijke bevolking kunnen dergelijke groepen moeilijk te verslaan zijn. Dit is de weg die de meeste bevrijdingsgroepen in koloniën zijn ingeslagen, evenals de strijdkrachten in gebieden als Eritrea en Sri Lanka. Regionale verschillen kunnen worden versterkt door verschillende economieën, zoals in de Amerikaanse burgeroorlog.

Voorbeelden van burgeroorlogen

Amerika

De Amerikaanse Burgeroorlog werd in 1861-1865 uitgevochten tussen de “Unie”, een groep van 24 noordelijke staten, en de “Confederatie” (Geconfedereerde Staten van Amerika), een verzameling van 11 zuidelijke staten. De Confederatie verklaarde zich onafhankelijk van de Verenigde Staten in 1860-1861. De meest genoemde reden voor de oorlog is de slavernij, maar het conflict was in feite genuanceerder. Er bestonden grote economische spanningen omdat de federale regering invoerrechten hief om de industriëlen in het Noorden te helpen, waardoor de Zuidelijken gedwongen werden duurdere binnenlandse goederen te kopen in plaats van goederen uit het buitenland. Ook was er een enorm verschil in cultuur tussen de twee partijen, wat leidde tot nog meer vijandigheid.

El Salvador

De Salvadoraanse burgeroorlog werd uitgevochten tussen 1980 en 1992 en betrof de regering van El Salvador tegen een coalitie van linkse en communistische krachten die bekend stonden als het Farabundo Martí Nationaal Bevrijdingsfront (FMLN). Deze coalitie daagde het heersende militaire regime uit wegens de slechte economische omstandigheden na de oorlog van El Salvador met Honduras in 1969. De regering organiseerde ook doodseskaders tegen leden van de oppositie. De Verenigde Staten steunden de regering als onderdeel van het Amerikaanse anticommunistische beleid.

Korea

De Koreaanse burgeroorlog werd uitgevochten tussen 1950 en 1953. De oorlog was het gevolg van de opdeling van het land om het te gebruiken als bufferzone in de Koude Oorlog. De noordelijke helft van het schiereiland werd gesteund door de Sovjet-Unie, de zuidelijke helft door de Verenigde Staten. De leiders van beide helften wilden het schiereiland herenigen onder hun regime, en in 1950 begonnen de Noord-Koreanen met aanvallen om dat te bereiken. De Verenigde Naties veroordeelden de aanval, en met Amerikaanse hulp werd de regering van Zuid-Korea hersteld en de communistische strijdkrachten teruggedreven tot de scheidslijn van het schiereiland, die nog steeds de 38e breedtegraad is.

De Sovjet-Unie en haar bondgenoten betwistten de resolutie van de Verenigde Naties op grond van onwettigheid, aangezien een permanent lid van de raad (de Sovjet-Unie) afwezig was bij de stemming. Ook de Noord-Koreaanse regering was het er niet mee eens, met het argument dat het conflict een burgeroorlog was, en daarom niet duidelijk binnen de werkingssfeer van de VN viel. Terwijl de Amerikanen en de meeste naties dit als een geldige internationale interventie beschouwden, had de oorlog voor het Koreaanse volk alle kenmerken van een burgeroorlog. De deling van hun land na de Tweede Wereldoorlog had families verdeeld en toen de grens tussen de twee landen na de oorlog in 1953 weer werd gesloten, was alle hoop op hereniging van familieleden voor generaties verloren gegaan.

Rusland

De Russische Burgeroorlog vond plaats van 1917-1922. Er waren verschillende groeperingen bij betrokken, maar de strijd ging vooral tussen het communistische, door Lenin geïnspireerde Rode Leger van de bolsjewieken en het anti-bolsjewistische Witte Leger. De gevechten begonnen nadat de bolsjewieken in 1917 Petrograd (nu Sint-Petersburg) hadden veroverd van het bewind van tsaar Nicolaas II. De oorlog zou leiden tot de oprichting van de Sovjet-Unie en de terugtrekking van Rusland uit de Eerste Wereldoorlog onder het Verdrag van Brest-Litovsk.

Spanje

De Spaanse Burgeroorlog, uitgevochten van 1936-1939, was het resultaat van een poging tot staatsgreep onder leiding van generaal Francisco Franco tegen de Tweede Republikeinse Regering. Aanhangers van de regering stonden bekend als de Republikeinen en die van Franco als de Nationalisten. Franco en de nationalisten vochten voor het behoud van het traditionele Spaanse conservatisme, dat volgens hen door de republikeinen werd aangevallen. Republikeinse hervormingen zoals de herverdeling van land onder de armen, het terugschroeven van het leger en antiklerikale acties maakten de Spaanse elite woedend. De Sovjet-Unie en Mexico zegden steun toe aan de republikeinen, terwijl de nationalisten rekenden op de fascistische regimes van nazi-Duitsland en Mussolini’s Italië. De oorlog eindigde in een overwinning voor de Nationalisten, wier regime pas viel na de dood van Franco in 1975.

Vietnam

De Vietnamoorlog vond plaats van 1959 tot 1975. De oorlog werd in naam uitgevochten tussen de communistische Viet Cong en Zuid-Vietnam, de oorlog kan worden gezien als onderdeel van de Koude Oorlog tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie. De Verenigde Staten trokken Vietnam binnen in een poging om de Franse koloniale troepen aldaar te helpen en de groeiende communistische dreiging te bestrijden. Aan het eind van de jaren zestig nam het aantal Amerikaanse troepen in het land snel toe en in termen van pure militaire kracht hadden de Verenigde Staten en Zuid-Vietnam de superieure positie. De Viet Cong strijdkrachten genoten echter een enorme steun van de inheemse Vietnamese bevolking. De oorlog eindigde in 1975 met de val van de Zuid-Vietnamese regering in Saigon en de overname van de macht door de communistische strijdkrachten onder de Democratische Republiek Vietnam.

Notes

Bibliografie

• Ali, Taisier Mohamed Ahmed, and Robert O. Matthews, eds. Burgeroorlogen in Afrika: Roots and Resolution. McGill Queen’s University Press, 1999. ISBN 0773518835
• Berdal, Mats, and David M. Malone. Hebzucht en Grievance: Economic Agendas in Civil Wars. Lynne Rienner, 2000. ISBN 1555878687
• Collier, Paul. De conflictval doorbreken: Civil War and Development Policy. Wereldbank, 2003. ISBN 0821354817
• Kalyvas, Stathis. “‘Nieuwe’ en ‘oude’ burgeroorlogen: een geldig onderscheid?” World Politics 54, no. 1 (2001): 99-118.
• Lake, David, and Donald Rothchild, eds. De internationale verspreiding van etnische conflicten: Fear, Diffusion, and Escalation. Princeton University Press, 1998. ISBN 0691016909
• Licklider, Roy. “The Consequences of Negotiated Settlements in Civil Wars, 1945-1993.” American Political Science Review 89, no. 3 (Summer 1995): 681-690.
• Mack, Andrew. “Civil War: Academic Research and the Policy Community.” Journal of Peace Research 39, no. 5 (2002): 515-525.
• Mason, T. David, and Patrick J. Fett. “How Civil Wars End: A Rational Choice Approach.” Journal of Conflict Resolution 40, no. 4 (december 1996): 546-568.
• Regan, Patrick M. Civil Wars and Foreign Powers: Outside Intervention in Intrastate Conflict. Universiteit van Michigan Press, 2002. ISBN 0472088769
• Stedman, Stephen John, Donald Rothchild, and Elizabeth M. Cousens, eds. Ending Civil Wars: The Implementation of Peace Agreements. Lynne Rienner, 2002. ISBN 1588260836
• Toft, Monica Duffy. De geografie van etnisch geweld: Identity, Interests, and the Indivisibility of Territory (Identiteit, belangen en de ondeelbaarheid van grondgebied). Princeton, NJ: Princeton University Press, 2003. ISBN 0691123837
• Walter, Barbara F. Committing to Peace: The Successful Settlement of Civil Wars. Princeton University Press, 2002. ISBN 0691089302
• Wood, Elisabeth Jean. “Civil Wars: What We Don’t Know.” Global Governance 9 (2003).

Alle links opgehaald 23 februari 2017.

• Wat maakt een burgeroorlog? BBC News artikel.