De huidige stand van zaken in Saoedi-Arabië

admin 0 Comments Articles

De huidige stand van zaken in Saoedi-Arabië

Saudi-Arabië is Amerika’s oudste partner in het Midden-Oosten. Deze relatie gaat terug tot 1943 toen toenmalig president Franklin Delano Roosevelt de koning van Saoedi-Arabië uitnodigde enkele van zijn zonen naar Washington te sturen om een dialoog tussen de Verenigde Staten en Saoedi-Arabië op gang te brengen. Hij stuurde prins Faisal, de latere koning Faisal. FDR bezegelde de deal in een beroemde ontmoeting op Valentijnsdag 1945 in Egypte aan boord van de USS Quincy met koning ibn Saud rechtstreeks. De deal tussen de Verenigde Staten en Saoedi-Arabië is altijd heel simpel geweest. De Verenigde Staten krijgen toegang tot Saudische energiebronnen in ruil waarvoor de Verenigde Staten steun verlenen voor de Saudische veiligheid in binnen- en buitenland.

Bruce Riedel

Senior Fellow – Foreign Policy, Center for Middle East Policy, Center for Security, Strategy, and Technology

Ik volg deze relatie al sinds 1977, toen ik bij de CIA ging werken. Het heeft duidelijke ups en downs gekend. Sommige hoogtepunten waren buitengewoon hoog, zoals 1991, de Golfoorlog, en sommige dieptepunten waren buitengewoon laag, het olie-embargo van 1973 en natuurlijk, vandaag 19 jaar geleden, de aanslag op 11 september. Maar we hebben nu een fundamenteel andere en nieuwe relatie met Saoedi-Arabië dan alles wat ik in de afgelopen 75 jaar heb gezien. Saoedi-Arabië is vandaag, onder koning Salman en zijn zoon, Mohammed bin Salman, MBS, de kroonprins, begonnen aan een reeks buitenlandse beleidsmaatregelen die roekeloos en gevaarlijk zijn en, wat het belangrijkst is, in strijd zijn met de vitale belangen van Amerika in het Midden-Oosten en in de wereld.

Mohammed bin Salman is zeer sterk de drijvende kracht achter dit beleid. Hij is een van de ultieme micromanagers van elk beleid. Hij wil dat het tot in de kleinste details wordt uitgewerkt. Ik denk dat dat ons veel zegt over de dood van Jamal Khashoggi. Maar de koning is ook bijzonder belangrijk in dit hele proces. Koning Salman zorgt voor legitimiteit, en hij is een soort luchtdekking voor de activiteiten van de kroonprins.

Het Koninkrijk Saoedi-Arabië is van oudsher, decennialang, een zeer voorzichtig, risicomijdend land geweest. Het gooit liever geld in problemen, dan militaire middelen. Het handelt liever achter de schermen, niet in het openbaar. Dit is allemaal drastisch veranderd in de afgelopen meer dan vijf jaar onder Mohammed bin Salman. Het koninkrijk is nu onvoorspelbaar, grillig, en zoals ik al eerder zei, roekeloos en gevaarlijk geworden.

Ik ga me heel kort richten op drie beleidsterreinen die het punt alleen maar illustreren. Verreweg het belangrijkste is de oorlog in Jemen. De oorlog in Jemen is op dit moment zonder twijfel ’s werelds grootste humanitaire catastrofe. Duizenden, tienduizenden Jemenitische kinderen lijden, en velen van hen zullen het niet overleven.

In plaats van een snelle, beslissende storm, zoals MBS het in het begin noemde, is het veranderd in een moeras dat het koninkrijk Saudi-Arabië een fortuin kost. In plaats van een pro-Iraanse militie, de Zaidi Shia Houthi’s, uit de hoofdstad Sana’a en andere steden te verdrijven, heeft de oorlog Iran een basis gegeven aan de Rode Zee en aan de Bab-el-Mandeb. En Iran heeft een schijntje betaald voor deze vooruitgang. Het contrast tussen de Saudische uitgaven en de Iraanse uitgaven in Jemen kon niet dramatischer zijn. In plaats van Iran te belegeren in deze oorlog, zijn het Saoedische steden en Saoedische olie-infrastructuur die regelmatig worden aangevallen door de Houthi’s en, bij één gelegenheid, door de Iraniërs rechtstreeks met kruisraketten en drones. Het is echt een opmerkelijke situatie om Saoedi-Arabië op deze plaats te zien.

Heden heeft het koninkrijk eindelijk, ik denk te laat, zijn fout ingezien en wil het de oorlog heel graag beëindigen. Het heeft om twee staakt-het-vuren-vluchten gevraagd, maar het trekt zijn troepen niet van Jemenitisch grondgebied terug en het heeft zijn steun aan de strijdkrachten van de Jemenitische president Hadi niet opgezegd. De Zaidi-sjiitische rebellen daarentegen lijken geen haast te hebben met de oorlog. Het wordt steeds duidelijker dat de Zaidi-sjiieten denken dat ze de oorlog aan het winnen zijn en dat ze op het punt staan de oorlog volledig te winnen.

Deze oorlog is volledig een creatie van MBS. Hij is er ongeveer vijf jaar geleden in bijna paniek in gestapt, zonder eindspel in zicht, zonder strategie om een eindspel te bereiken, en zonder kritische bondgenoten, met name de Pakistani en de Omani, de landen met de meeste invloed op hoe dit conflict tot een einde te brengen. Hij is nu wanhopig op zoek naar zondebokken voor zijn fout. Hij weet dat er belangrijke elementen in de koninklijke familie zijn die hem de schuld geven van dit moeras. En hij heeft zojuist de commandant van de Saoedische strijdkrachten in Jemen ontslagen onder het mom van een anti-corruptie steekpenning.

De andere Arabische partners die de Saoedi’s aan het begin van de oorlog hadden, met name de Emiraten, maar ook de Jordaniërs, de Bahraini’s en anderen, hebben nu allemaal het slagveld verlaten. Zij hebben in wezen de oorlog opgegeven en de Emiraten hebben nog enige invloed, maar zij zijn veel minder betrokken dan vroeger.

Alleen de Verenigde Staten van Amerika, en in mindere mate het Verenigd Koninkrijk, blijven het soort steun verlenen dat deze oorlog laat voortduren. En het is van vitaal belang dat we daar iets aan doen. De oorlog heeft ons in verband gebracht met een humanitaire catastrofe en met de gevolgen van die catastrofe. Wij zijn bondgenoot geworden van Saoedi-Arabië in een moorddadige campagne tegen het armste land van de Arabische wereld. De Verenigde Staten moeten onmiddellijk stappen ondernemen om alle steun aan de oorlog te staken.

Ik zou willen aanbevelen het grootste deel of alle Amerikaanse troepen binnen Saoedi-Arabië vandaag terug te trekken, te bezuinigen op trainingsprogramma’s, geen nieuwe wapenverkopen te doen, maar wat nog belangrijker is, de logistieke ketens voor de lopende wapenverkopen te verstoren. De Verenigde Staten leveren ongeveer tweederde van de vliegtuigen in de Royal Saudi Air Force, het Verenigd Koninkrijk levert het andere derde. Letterlijk, als wij en het Verenigd Koninkrijk de logistieke steun zouden stopzetten, zou de Royal Saudi Air Force aan de grond worden gehouden. Zoveel invloed hebben we. Dat is hoeveel verantwoordelijkheid we hebben.

De tweede kwestie die ik iets korter wil noemen, is de belegering van Qatar die in 2017 begon. Saoedi-Arabië en de Emiraten en de Bahreini’s kondigden aan dat ze alle communicatie, alle diplomatieke betrekkingen met de staat Qatar afsneden en hun wederzijdse grenzen en hun luchtruim sloten. Dit heeft de Samenwerkingsraad van de Golf aanzienlijke schade berokkend. Wij speelden een hoofdrol bij de oprichting van de Samenwerkingsraad van de Golf, de GCC, in de jaren tachtig onder president Ronald Reagan om de Iraanse invloed in de Perzische Golf in te dammen. De GCC is nu een veel, veel zwakkere organisatie. De GCC is in wezen opgesplitst. Qatar is op zichzelf aangewezen en wordt gesteund door Turkije. Bahrein, Saoedi-Arabië en de VAE vormen één alliantie, gesteund door de Egyptenaren. Koeweit staat er alleen voor en doet alsof het niets te maken heeft met de rest van de GCC, en Oman heeft zich neutraal verklaard, zoals het al vele, vele jaren heeft gedaan.

De V.S. heeft vele, vele jaren geprobeerd deze organisatie op te bouwen en te proberen de militairen en de veiligheidsdiensten van de landen te integreren. Het is moeilijk van buitenaf te weten hoe ernstig die relaties zijn beschadigd, maar het lijdt geen twijfel dat de schade aanzienlijk is. Wie is hiervan de begunstigde? Opnieuw zijn het de Iraniërs. Net zoals de oorlog in Jemen de Iraniërs ten goede is gekomen, is het uiteenvallen van de GCC in het voordeel van de Iraniërs.

Het einde hiervan is niet in zicht. Ik sprak deze week met functionarissen van het ministerie van Buitenlandse Zaken, die zeer aandachtig bezig zijn om te proberen een einde te maken aan de belegering, en zij zien geen enkel teken van enige vooruitgang. Het is tijd voor de Verenigde Staten om krachtiger op te treden en druk uit te oefenen op Saudi-Arabië, de VAE en Bahrein om een einde te maken aan de belegering van Qatar.

Ten slotte, en ik zal hier niet veel over zeggen omdat Dr. Agnes Callamard er veel meer over heeft gezegd dan ik kan, de kwestie van het doden en arresteren van critici van de kroonprins. Jamal Khashoggi is het belangrijkste voorbeeld, maar er zijn andere pogingen tegen critici geweest, andere pogingen om afwijkende meningen in de kiem te smoren. Dit alles in de context van de ergste repressie die we ooit hebben gezien in de geschiedenis van het koninkrijk in eigen land. En ik wil de nadruk leggen op de arrestatie in maart van de voormalige kroonprins, Muhammad bin Nayef. Muhammad bin Nayef leidde de strijd tegen Al-Qaida in Saudi-Arabië. Hij verdient enorme erkenning voor het verslaan van Al-Qaida binnen het koninkrijk en het aanpakken ervan ook buiten het koninkrijk. Dat deze man vandaag wordt gearresteerd en aangeklaagd wegens corruptie is uiterst gevaarlijk. Ik vrees voor zijn gezondheid. Ik vrees voor zijn leven.

Saudi-Arabië heeft nooit een goede staat van dienst gehad op het gebied van de mensenrechten, het is nooit een toonbeeld van mensenrechten geweest, met name niet op het gebied van gendergelijkheid. Maar het was in het verleden niet bezig met gerichte moorden in het buitenland. Dit is een geheel nieuwe drempel die is overschreden, en opnieuw is het Mohammed bin Salman geweest die de leiding heeft genomen. De Verenigde Staten zijn nu volledig betrokken bij het feit dat zij zijn gedaagde zijn.

Nu, ik zal gewoon afsluiten door te zeggen dat Saudi-Arabië vandaag de dag meer een gevaar is voor de Verenigde Staten dan dat het een bondgenoot is.