Egypte in Afrika
Egypte in Afrika in het Brits Museum
Ik had onlangs een paar uurtjes te doden en besloot daarom de galerijen nog eens te bekijken die door de afdeling Oud Egypte en Soedan van het Brits Museum worden gecureerd. Ik wilde graag in meer detail kijken naar de manier waarop het museum onderscheid maakte tussen de oude volkeren van Kemet en Kush. Dus ging ik naar zaal 65, die ‘Soedan, Egypte en Nubië’ heet. De voorwerpen in deze zaal komen voornamelijk uit de regio die nu bekend staat als Nubië (dat het zuiden van Egypte en het noorden van Soedan omvat).
Geografie
Op het paneel hierboven staat het volgende:
Deze zaal vertelt het verhaal van Soedan, het zuiden van Egypte, Nubië en de rivier de Nijl. Deze regio was een corridor voor de handel en het verkeer van mensen en ideeën en was de thuisbasis van belangrijke beschavingen. Duizenden jaren lang was het een vitale verbinding tussen Centraal-Afrika, Egypte en de mediterrane wereld.
Dit is de enige galerij in het museum met materiaal uit het Egypte van voor Christus (Before Common Era) waarin Afrika wordt genoemd. Het inleidende paneel hierboven associeert Egypte zeer sterk met de mediterrane wereld in plaats van het binnen zijn eigen continent te situeren. In feite lagen de “grenzen” tussen Kemet en Kush in de oudheid niet vast en deelden de twee gebieden veel met elkaar.
Een tweede paneel verwijst ook naar de rol van de regio Nubië binnen Afrika, maar ‘verwijdert’ Egypte en Nubië ook weer van Centraal-Afrika met de volgende verklaring:
De unieke positie van Nubië als de enige betrouwbare landroute tussen Egypte en het Afrikaanse binnenland maakte het tot een regio van groot economisch belang…
Mensen
De bovenstaande schildering stelt mensen uit Kush voor, die offers brengen aan de koning van Kemet. Het wordt in zaal 65 gebruikt om te laten zien hoe ‘Nubiërs’ door Egyptische kunstenaars werden afgebeeld. Op het begeleidende informatiepaneel staat het volgende:
De oude Nubiërs deelden in grote lijnen een gemeenschappelijke etnische achtergrond met de Egyptenaren, maar hun fysieke kenmerken vertoonden variaties in huidskleur, fysionomie en skeletproportie… In de Egyptische kunst kunnen Nubiërs gemakkelijk worden herkend aan hun donkere huid, veren die in het haar worden gedragen, grote oorringen en kilts van luipaardhuid…
In werkelijkheid tonen sommige afbeeldingen van het volk van Kush hen met dezelfde huidskleur als de Kemieten. Een voorbeeld hiervan is te zien op het reliëf hierboven; als je goed kijkt is achter de tweede man van links een andere aanbidder te zien, die dezelfde huidskleur heeft die door Egyptische kunstenaars werd gebruikt om hun eigen volk af te beelden. Een ander voorbeeld hiervan heb ik in een eerder bericht laten zien. Dus, niet alle afbeeldingen van mensen uit Kush tonen hen met een ‘zwarte’ huid. Net als de mensen uit Kemet varieert hun huidskleur.
Kemet
Historisch gezien heeft de Egyptologie onderscheid gemaakt tussen antieke voorstellingen van mensen die voldoen aan een overgesimplificeerde test van of zij voldoen aan het zijn van een ‘ware Afrikaan’. Dit gaat voorbij aan de verscheidenheid aan huidskleuren, haartypes en fysieke kenmerken die tegenwoordig onder de inheemse Afrikaanse bevolking worden aangetroffen. Nergens in de galerijen van het British Museum wordt een poging ondernomen om Egypte in een Afrikaanse context te plaatsen; de enige uitzondering is de kleine galerij over de Egyptische Koptische cultuur, waar ook materiaal van de Ethiopische kerk te zien is. Het museum herbergt grote collecties materiaal van vele Afrikaanse culturen en toch worden deze collecties nooit samen tentoongesteld.
Ongypte is opgenomen onder de Afrikaanse beschavingen op de webpagina’s van het museum die onderwijsmateriaal bevatten. In de aantekeningen voor leerkrachten staat het volgende:
… Het oude Egypte wordt over het algemeen bestudeerd onder de noemer ‘grote mediterrane beschavingen’ en vaak wordt vergeten dat het evengoed deel uitmaakt van de geschiedenis van Afrika. Veel van zijn handel, geschiedenis, oorlogen, politiek en etniciteit zijn verbonden met het continent, en het heeft alle recht om als Afrikaans te worden beschouwd – een krachtig tegenargument voor degenen die de culturele en technologische verworvenheden van Afrikaanse beschavingen proberen te bagatelliseren…
Hoewel de verklaring de oude cultuur nog steeds niet volledig plaatst binnen het continent waar zij thuishoort, gaat zij verder dan de informatiepanelen op de galerij door te erkennen dat het Oude Egypte en de Oude Egyptenaren Afrikaans waren.