Het verhaal van William Wallace
Hij keerde in 1303 terug naar Schotland, maar kwam tot de ontdekking dat de Engelsen hun greep hadden verscherpt en dat hij van voren af aan moest beginnen om te proberen de vrijheid van zijn land te herwinnen. De strijd begon, maar de kansen waren zeer tegen hem. Wallace werd uiteindelijk verraden en gevangen genomen bij Robroyston bij Glasgow, op 3 augustus 1305. (Een korte historische opmerking: hoewel de datum op het Victoriaanse monument in Robroyston vermeldt dat de datum van Wallace’s verraad en gevangenneming 5 augustus was, zijn de meeste Schotse historici het erover eens dat in Joseph Stevenson’s “Documents Illustrative of Sir William Wallace, His Life and Times” (1841), zijn gevangenneming wordt vermeld als de vooravond van de feestdag van Sint Dominicus, die je, als je googelt, afwisselend als de 4e, 7e en 8e zult vinden. Het “Handbook of Dates” dat Dr Fiona Watson en de meeste andere vooraanstaande historici altijd gebruiken is expliciet dat het de 4e is, dus met andere woorden, Wallace werd gevangen genomen op de 3e augustus). Hij werd eerst naar Dumbarton Castle gebracht, waar zijn zwaard werd achtergelaten, en daarna werd hij zuidwaarts naar Londen gebracht. Hij kwam op 22 augustus in Londen aan. De menigte was zo groot, zo gretig om deze Schotse “moordenaar” te zien, dat hij de nacht moest doorbrengen in een huis in Fenchurch Street. De volgende ochtend werd hij naar Westminster Hall gebracht, het oudste gedeelte van de Houses of Parliament, waar zijn schijnproces plaatsvond. Hij mocht zich niet verdedigen, maar hij slaagde erin boven zijn aanklagers uit te schreeuwen dat hij “een Schot was, geboren in Schotland, en Engeland niet als zijn soevereine natie erkende”.
Hij werd vastgebonden aan de staarten van paarden, en 6 mijl door de straten van Londen gesleept, om uiteindelijk aan te komen bij Smithfield Elms. Hier werd hij opgehangen en vervolgens levend neergesneden. Zijn maag werd geopend en zijn ingewanden werden eruit gehaald en voor hem verbrand. Zijn hart werd eruit gerukt, waardoor zijn leven eindigde. Zijn lichaam werd in stukken gehakt, zijn hoofd op een spies op de oude London Bridge gestoken. De delen van zijn lichaam werden naar het noorden gestuurd om de Schotten te onteren. Longshanks dacht door hem zo’n schandelijke dood te geven dat de Schotten Wallace zouden vergeten, en er waren ook religieuze connotaties. Wallace zou geen lichaam hebben om op de Dag des Oordeels op te staan, en zo voor eeuwig verdoemd zijn.
Maar Sir William Wallace heeft geen tombe nodig. Zijn nagedachtenis leeft voort in het hart en de ziel van de Schotten, elke generatie erkent zijn toewijding aan zijn geboortegrond, en hij zal door Schotse mannen en vrouwen worden herdacht tot aan het einde der tijden.