Hoe zweet werkt
Wanneer zweet van het huidoppervlak verdampt, voert het overtollige warmte af en koelt het je af. Dit is eigenlijk te danken aan een mooi natuurkundig principe, dat als volgt gaat. Om water van een vloeistof in een damp om te zetten, is een bepaalde hoeveelheid warmte nodig, de verdampingswarmte. Deze warmte-energie verhoogt de snelheid van de watermoleculen, zodat ze kunnen ontsnappen in de lucht. Voor water is deze waarde 540 calorieën/gram of 2,26 x 106 joule/kilogram. Dus als je een liter zweet kunt produceren, wat gelijk staat aan 1000 g of 1 kg (dichtheid van water is 1 g/ml of 1 kg/l) in een uur, dan kan er 540.000 calorieën aan warmte aan je lichaam worden onttrokken. Dit is een extreem voorbeeld van de maximale hoeveelheid zweet die een mens kan produceren. Normaal gesproken verdampt niet al het zweet, maar loopt het van de huid af. Bovendien gaat niet alle warmte-energie die door het lichaam wordt geproduceerd, via zweet verloren. Een deel gaat rechtstreeks van de huid naar de lucht en een deel gaat verloren via de ademhalingsoppervlakken van de longen.
Een belangrijke factor die de verdampingssnelheid beïnvloedt, is de relatieve vochtigheid van de lucht om je heen. Als de lucht vochtig is, is er al waterdamp in de lucht aanwezig, die waarschijnlijk bijna verzadigd is, en die niet meer kan opnemen. Daarom verdampt en koelt zweet je lichaam niet zo efficiënt als wanneer de lucht droog is.
Advertentie
Ten slotte, wanneer het water in het zweet verdampt, laat het de zouten (natrium, chloride en kalium) op je huid achter, wat de reden is waarom je huid zout smaakt. Het verlies van buitensporige hoeveelheden zout en water uit je lichaam kan je snel uitdrogen, wat kan leiden tot problemen met de bloedsomloop, nierfalen en een hitteberoerte. Het is dus belangrijk om veel te drinken als je sport of buiten bent bij hoge temperaturen. Sportdranken bevatten enkele zouten om de zouten te vervangen die in het zweet verloren gaan.
Nerveus of bang?
Zoals we al eerder zeiden, reageert zweten op je emotionele toestand. Dus als je nerveus, angstig of bang bent, neemt de sympathische zenuwactiviteit in je lichaam toe, evenals de afscheiding van epinefrine uit je bijnier. Deze stoffen werken in op je zweetklieren, vooral die in je handpalmen en oksels, om zweet aan te maken. Daardoor voel je een “koud” zweet. Ook verandert de verhoogde sympathische zenuwactiviteit in de huid haar elektrische weerstand, wat de basis is van de galvanische huidreactie die bij leugendetectortests wordt gebruikt.
Excessief zweten
Excessief zweten — meestal op de handpalmen of de oksels — dat niet door emotionele of lichamelijke activiteit wordt veroorzaakt, wordt diaforese of hyperhidrosis genoemd. Het is vaak een gênante aandoening. De oorzaak of oorzaken zijn onbekend, maar de aandoening kan te wijten zijn aan het volgende:
- hormonale onevenwichtigheden (bv. menopauze bij vrouwen)
- overactieve schildklier (Het schildklierhormoon verhoogt het lichaamsmetabolisme en de warmteproductie.)
- bepaalde voedingsmiddelen en geneesmiddelen (bv, koffie met zijn grote hoeveelheden cafeïne)
- overactiviteit van het sympathische zenuwstelsel
Deze aandoening kan worden behandeld met medicijnen en chirurgische ingrepen.
Voor meer informatie over zweet en aanverwante onderwerpen, zie de links hieronder.