How the Zamboni Changed the Game for Ice Rinks
The Ice Capades waren in Boston op Nieuwjaarsdag 1954. Die avond zouden de Boston Bruins ook in Boston Garden spelen. De onderhoudsploeg zag er tegenop om het ijs binnen een paar uur vrij te maken ter voorbereiding op de NHL-wedstrijd tegen de New York Rangers.
Het was een moeizaam proces, waarbij schoppen, bezems, trekkers en kleine handploegen nodig waren om het oppervlak schoon te maken. Het werkte, maar het ijs was meestal ongelijk en hobbelig, waardoor de puck op onverwachte manieren kon stuiteren en schaatsers hun evenwicht konden verliezen. Gelukkig werkte Bob Skrak die dag voor de Ice Capades. Hij bediende een nieuw apparaat dat het ijs voor de kunstschaatsers glad maakte, zodat het net zo helder was als vers ijs. Het Bruins management merkte dat onmiddellijk op en bestelde een apparaat. Het werd in de herfst aan het team geleverd.
Dat legendarische apparaat – Zamboni Model E21, het eerste dat door een NHL team werd gebruikt – was een spelbreker. Het werd jarenlang rondgereden in Boston Garden door Lelo Grasso, die behendig zijn kenmerkende fedora ophield voor het publiek terwijl hij rond het ijs draaide. In 1988, toen de Boston Bruins een nieuwe machine bestelden, stuurden ze Model E21 terug naar de Zamboni fabriek in Paramount, Californië, om hem te laten restaureren. Hij bevindt zich nu in de collectie van de Hockey Hall of Fame in Toronto, Canada.
De gelijknamige ijsveegmachine, die werd uitgevonden door Frank Zamboni, viert dit jaar haar 70e verjaardag. Hij vroeg zijn eerste Amerikaanse patent aan in 1949, voor dit innovatieve idee dat de wintersport volledig veranderde door gehakte ijsoppervlakken in een paar minuten weer glad te krijgen.
“In die tijd probeerde hij gewoon in een behoefte te voorzien”, zegt Frank Zamboni, de kleinzoon van de uitvinder en nu president van de Zamboni Company. “Hij zag een behoefte voor de ijsbaan die hij samen met zijn broer en neven bezat vanwege de tijd die nodig was. In plaats van 1 1/2 uur nodig te hebben om het ijs schoon te maken, was dat tijd die iemand kon betalen om erop te schaatsen.”
In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, werd de Zamboni machine niet uitgevonden in Canada – het land van sneeuw en ijs – maar in Zuid-Californië – het land van zon en plezier. De oudere Zamboni had een ijsfabriek in Paramount. Toen moderne koelapparatuur populairder werd, zag hij zijn zaak smelten als, nou ja, ijs in de Californische zon.
Dus besloot Zamboni in 1939 te diversifiëren door een kleine schaatsbaan te openen, nu bekend als Paramount Iceland. Na verloop van tijd zag hij de noodzaak in om het ijs snel schoon te maken, dus begon hij te improviseren met materiaal uit de oorlogsoverschotten. Tien jaar later kwam Zamboni met een prototype dat, zoals het patent beschrijft, “automatisch functioneert om het ijs te schaven, het geschaafde ijs naar een grote bak te brengen die aan het voertuig is bevestigd, en vervolgens een dunne laag water over het oppervlak van het ijs te persen om een als nieuw oppervlak te verkrijgen wanneer het water bevroren is.”
“Hij heeft veel geleerd van die eerste machine, de Model A,” zegt Paula Coony, brand manager bij Zamboni. “Het was de grootste machine die hij ooit gebouwd heeft, een unicum. Het was allemaal gebouwd van oorlogsoverschotten. Er zat zelfs landingsgestel in van een Douglas bommenwerper!”
Zamboni begon zijn uitvinding te verfijnen zodat het efficiënter zou werken. Een van de eerste dingen die hij deed was het veranderen van het chassis. Zamboni bouwde het Model B met behulp van een Willys Jeep voor het frame. Deze innovatie zou de machine de volgende jaren een karakteristiek uiterlijk geven.
Zamboni dacht er eerst alleen aan om een betere machine te maken voor zijn ijsbaan. Eigenaars van andere arena’s zagen het apparaat echter in actie en wilden het voor hun eigen gebruik. In 1950 oefende de Olympische schaatsster Sonja Henie op IJsland en zag hoe de uitvinding van Zamboni ruw ijs in een glad oppervlak veranderde. Ze bestelde er twee voor haar Europese tournee.
De verkoop nam langzaam toe naarmate het nieuws zich verspreidde en de ijssport in de jaren 1950 populairder werd. Het geluk sloeg toe in 1960 toen de Olympische Winterspelen werden gehouden in Squaw Valley, Californië, compleet met wijdverbreide televisieverslaggeving. Het Amerikaanse ijshockeyteam verbaasde de wereld voor het eerst door de gouden medaille te winnen op schoon ijs dat was geprepareerd door de machines van Frank Zamboni.
“Hoe meer mensen het zagen, hoe beter het verkocht,” zegt kleinzoon Frank.
Het bedrijf groeide daarna snel. Canada, de bakermat van het ijshockey, was belangrijk voor het succes van het bedrijf. In 1967 opende Zamboni zijn eerste productiefaciliteit ten noorden van de grens. Vandaag de dag is die fabriek gevestigd in Brantford, Ontario, de geboorteplaats van “The Great One”, Wayne Gretzky, de topscorer aller tijden van de NHL.
De jongere Frank vertrok naar het noorden in 1983. Hij hielp bij de bouw van de fabriek in Brantford en versterkte de positie van het bedrijf op deze cruciale markt. Hoewel Canada een tiende van de bevolking van de Verenigde Staten heeft, heeft het drie keer meer ijsbanen dan zijn zuiderburen.
“De reden voor mij om naar Canada te komen was het belang van deze markt,” zegt de Zamboni president. “Het is de grootste in de wereld. Hockey is fundamenteel in deze cultuur. Als Canadees en Amerikaans staatsburger besef ik nu hoe belangrijk ijshockey en schaatsen hier zijn.”
De uitvinder, die in 1988 overleed, sleutelde zijn hele leven aan zijn ontwerpen. Hij creëerde zelfs apparatuur, gebaseerd op zijn oorspronkelijke ijsreiniger, voor, zoals een octrooi uit 1978 beschrijft, “het neerleggen en opnemen van stroken kunstgras” in honkbal- en voetbalstadions. Zijn laatste octrooi in 1983 betrof een machine voor het verwijderen van ijsafzetting op de planken van arena’s.
De Zamboni Company is vandaag nog steeds een familiebedrijf. De verkoop is nu wereldwijd met een verscheidenheid aan Zamboni machines en apparatuur die specifiek voor verschillende markten zijn gemaakt. Hoewel het bedrijf geen productiecijfers vrijgeeft, erkent het wel zijn vooraanstaande positie op de markt.
“Van de 500 tot 600 ijsreinigingsmachines die tegenwoordig door alle fabrikanten worden gemaakt, produceren wij de meerderheid”, zegt Coony. “En ze worden allemaal met de hand gebouwd. Elke machine wordt op maat gebouwd.”
Net als Frank Zamboni 70 jaar geleden deed.