Is Hongkong een land?
Hongkong is geen land op zich, maar een Speciale Administratieve Regio van de Volksrepubliek China, waarin het gebied geacht wordt autonomie te hebben op het gebied van politiek bestuur en de wijze waarop het zijn economie runt.
Geschiedenis
In de 19e eeuw was Hongkong niet veel meer dan een vissersdorpje, maar de strategische ligging en de haven trokken handelaars uit het Britse Rijk aan en in 1821 begonnen de Britten het te gebruiken als basis voor schepen die opium vervoerden. In 1842 stonden de Chinezen het eiland Hongkong af aan de Britten na de Eerste Opiumoorlog (1839-1842), en zo werd Hongkong een Britse kolonie. Na de Tweede Opiumoorlog (1856-1860) stond China nog meer grondgebied, namelijk het schiereiland Kowloon, af aan de Britten. Bijna veertig jaar later ondertekenden China en Groot-Brittannië het Verdrag van 1898, waarbij Hongkong voor een periode van 99 jaar aan het Britse Rijk werd verpacht. Tegen het einde van de eeuw was de bevolking van het gebied gestegen tot meer dan 300.000 mensen.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog bezetten keizerlijke Japanse troepen Hongkong, en de bevolking was meer dan gehalveerd van 1,6 miljoen in 1941 tot slechts 650.000 tegen de tijd dat de Japanners zich overgaven in 1945. Na het einde van de Tweede Wereldoorlog begonnen de mensen echter terug te stromen naar Hongkong en begon de economie van het gebied weer op te leven. Het duurde echter tot de jaren zeventig voordat de economie van het gebied begon te bloeien, waardoor het uiteindelijk een van de zogenaamde Aziatische tijgereconomieën werd. In 1997 gaf het Verenigd Koninkrijk, overeenkomstig het Verdrag van 1898, Hongkong terug aan China, maar met speciale voorwaarden om de vrijemarkteconomie en het politieke systeem van het gebied te behouden. Zo werd Hongkong wat nu bekend staat als een Speciale Administratieve Regio van de Volksrepubliek China.
De huidige regeringsstructuur
Het huidige grondwettelijke kader van Hongkong wordt geregeld door de basiswet van de Speciale Administratieve Regio Hongkong. Volgens deze wet wordt het gebied bestuurd volgens het concept “één land, twee systemen”, waarbij het politiek en economisch autonoom blijft, en de centrale Chinese regering alleen jurisdictie heeft over zaken die verband houden met buitenlands beleid en defensie. Er is een Chief Executive, die volgens de basiswet rechtstreeks door de kiezers van Hongkong had moeten worden gekozen, maar deze bepaling is niet ten uitvoer gelegd. In plaats daarvan wordt de hoofdbestuurder gekozen door een verkiezingscomité bestaande uit inwoners van het gebied met verschillende beroepen, ambachten en andere belangengroepen. De wetgevende functies worden vervuld door de Wetgevende Raad, die zeventig leden telt. Vijfendertig van deze leden worden gekozen door het stemgerechtigde publiek van Hongkong, terwijl de overige 35 worden gekozen door kiesdistricten die verschillende groepen van de samenleving vertegenwoordigen, vergelijkbaar met het verkiezingscomité. De rechtbanken vallen nog steeds onder de wetten van het Verenigd Koninkrijk. Hongkong heeft ook zijn eigen munteenheid, de Hongkong dollar.
Recente ontwikkelingen
Hongkong heeft de laatste tijd een ongekende hoeveelheid politieke onrust gezien. Het begon in 2019, toen de regering, met steun van de centrale regering in Beijing, probeerde een wet aan te nemen die de uitlevering van inwoners van Hongkong aan het vasteland van China mogelijk zou maken. Uit angst dat deze nieuwe wet zou worden gebruikt om politieke afkomst te onderdrukken, gingen veel inwoners van Hongkong de straat op om te protesteren. Deze protesten, waarvan sommige gewelddadig werden, hadden een negatieve invloed op de economie van het gebied. De voorgestelde wet werd uiteindelijk in oktober 2019 ingetrokken, maar de protesten hielden aan. In 2020 stelde de Chinese regering een nieuwe veiligheidswet voor die volgens critici bedoeld is om de afkomst in het gebied te criminaliseren. China’s recente inspanningen om zijn gezag over Hongkong uit te breiden, in eerbiediging van het concept van “één land, twee systemen”, heeft veroordeling getrokken door zowel bewoners van het gebied als sommige stemmen in de internationale gemeenschap.