Is Vitamine D een Lichtpuntje voor Patiënten met MS?
ATLANTA-In toenemende mate blijkt er een verband te bestaan tussen een tekort aan vitamine D en multiple sclerose (MS). Onderzoekers hebben ontdekt dat hoge doses van deze vitamine veilig zijn en het aantal terugvallen bij patiënten met deze ziekte aanzienlijk verminderen.
Van de patiënten die gemiddeld 14.000 IE/dag vitamine D3 kregen – dat is meer dan drie keer de dagelijkse hoeveelheid die door de FDA wordt aanbevolen voor veel volwassenen en omvatte doses tot 40.000 IE/dag – had 16% een terugval, vergeleken met 38% van de controles die een gemiddelde van 1000 IE/dag hadden genomen, meldde Jodie Burton, MD, een neuroloog aan het St. Michael’s Hospital, University of Toronto, en collega’s op de 23e jaarlijkse bijeenkomst van het Consortium of Multiple Sclerosis Centers (CMSC).
Potentiële omgevings- en genetische oorzaken zijn een recent aandachtspunt geweest in het MS-onderzoek. Studies hebben aangetoond dat MS vaker voorkomt in regio’s waar zonlicht minder voorkomt en dat vitamine D-niveaus en blootstelling aan ultraviolette straling op jonge leeftijd van invloed kunnen zijn op het risico op MS.
“Als je de pech hebt om aan een van beide polen te wonen, heb je in principe niet voldoende blootstelling aan ultraviolette straling/zon om veel vitamine D te produceren,” zei Dr. Burton. “Als je in Noord-Amerika woont, heb je ruwweg zes maanden of minder ultraviolette straling om een redelijke hoeveelheid vitamine D te produceren. Dichter bij de evenaar heb je het grootste deel van het jaar een goede blootstelling aan ultraviolette straling en de mogelijkheid voor vitamine D sufficiëntie.”
Vitamine D wordt op natuurlijke wijze in de huid geproduceerd wanneer ultraviolette straling wordt geabsorbeerd en wordt vervolgens omgezet in 25-hydroxyvitamine D en de fysiologisch actieve 1,25-dihydroxyvitamine D vorm. De serumconcentratie van 25(OH)D wordt beschouwd als de meest betrouwbare indicator van de vitamine D-status.
Sommige onderzoekers hebben de hypothese geformuleerd dat vitamine D kan werken als een immuunmodulator door de proliferatie van proinflammatoire T-leukocyten te verminderen en de productie van verschillende cytokines te verlagen. “We weten dat MS voornamelijk een immuun-gemedieerde ziekte is, dus vermoedelijk zou vitamine D moeten inwerken op het immuunsysteem om biologisch geldig te zijn,” zei Dr. Burton.
Als het effectief is, wat is dan een geschikte dosis?
De huidige aanbevolen dagelijkse dosis vitamine D is gebaseerd op de hoeveelheid die verondersteld wordt rachitis bij kinderen te voorkomen, “wat geweldig is als je je zorgen maakt over het krijgen van rachitis, en wat niet zo geweldig is als je iets anders probeert te bereiken,” zei Dr. Burton. “Dus als je op zoek bent naar overtuigend bewijs dat die hoeveelheid vitamine D enig effect heeft op het immuunsysteem, dan zul je niets vinden.” De FDA beveelt 200 IE/dag aan voor mensen tot 50 jaar, 400 IE/dag voor mensen van 51 tot 70 jaar, en 600 IE/dag voor mensen ouder dan 70 jaar. “De hoeveelheden zijn vrij laag,” zei Dr. Burton.
Dr. Burton en collega’s wilden bepalen of vitamine D een positieve invloed zou kunnen hebben op patiënten bij wie de diagnose MS al was gesteld en wat een veilige en effectieve dosis zou zijn. De gerandomiseerde gecontroleerde studie omvatte 25 patiënten op een escalerend doseringsschema van vitamine D3 en 24 controlepersonen die een gemiddelde van 1000 IE/dag innamen. De dosis vitamine D werd gedurende zes maanden verhoogd tot 40.000 IE/dag en vervolgens verlaagd tot nul, voor een gemiddelde van 14.000 IE/dag, waarbij ongeveer 70% van het jaar op 10.000 IE/dag of hoger werd doorgebracht. Alle deelnemers kregen ook 1.200 mg calcium per dag gedurende de hele proef.
Calcium werd gebruikt om twee redenen, merkte Dr. Burton op. “Mensen nemen regelmatig calcium, dus we wilden er zeker van zijn dat je vitamine D aan calcium kon toevoegen zonder gevolgen,” zei ze. “Ten tweede, in studies met het diermodel van MS-experimentele auto-immune encefalitis-alsmede kankerpreventie studies, blijken vitamine D en calcium synergetisch te werken.”
De primaire uitkomstmaten waren die van veiligheid, en omvatten gemiddelde verandering in serumcalcium in de behandelgroep voor elke dosisverandering en gemiddeld verschil in serumcalcium behandeling vergeleken met controles. Secundaire uitkomsten waren gerelateerd aan de werkzaamheid en omvatten veranderingen binnen en tussen patiëntengroepen voor terugvalactiviteit, Expanded Disability Status Scale (EDSS) score, en ambulatie-index. In totaal 23 behandelde patiënten voltooiden het onderzoek, samen met 22 controles. De patiënten werden ongeveer elke zes weken gezien in de behandelgroep en op vier tijdstippen in de controlegroep.
Safety and Efficacy of High-Dose Vitamin D
Dr. Burton en collega’s ontdekten dat de serum calciumspiegels stabiel bleven en binnen de normale grenzen bleven gedurende de dosering, en er waren geen significante verschillen tussen behandelde patiënten en controlepatiënten op elk tijdstip. De gemiddelde urine calcium/creatinine niveaus in de behandelingsgroep waren ook ruim binnen normaal, licht toenemend bij de hogere doseringsniveaus, wat te verwachten is, volgens Dr. Burton.