medievalchronicles.com

medievalchronicles.com

Het Middeleeuwse theater was een bron van vermaak en educatie voor de bewoners van de Middeleeuwen. Hoewel aanvankelijk getint met religieuze ijver, maakte het Middeleeuwse theater een eeuwenlange evolutie door en werden thema’s buiten de Bijbel uiteindelijk een plaats gegeven. Het bleef eeuwenlang bloeien en diende als inspiratie voor toneelstukken uit de Renaissance.

Middeleeuwse theatergeschiedenis

Na de ineenstorting van het Romeinse Rijk reisde een kleine groep artiesten van plaats naar plaats om het publiek uit alle lagen van de bevolking te vermaken. Deze nomadische groepen trokken door landen en streken om verhalen en moppen te vertellen, muziek te spelen of acrobatische acts op te voeren. Overal waar zij kwamen, ontstonden festivals. Maar ondanks het plezier en de opwinding die zij in de steden brachten, stonden de religieuzen vijandig tegenover deze rondtrekkende entertainers.

De invloedrijke Katholieke Kerk probeerde hen te bekeren en een eind te maken aan hun straatoptredens, die als zondig werden beschouwd.
Ondanks de klaarblijkelijke vijandigheid tegenover rondtrekkende optredens, was de Kerk in hoge mate verantwoordelijk voor de groei van het Middeleeuws theater. De Middeleeuwse kerk bood een dienst aan die de dramatisering van bijbelse verhalen binnen de kerkelijke gebouwen vereiste. Pas in de jaren 1200 werden religieuze drama’s buiten de kerk gehouden en opgevoerd. Het theater onderging in de loop der eeuwen een paradigmaverschuiving en werd geleidelijk aan meer seculier. In de 16e eeuw kwam er een einde aan de heerschappij van het middeleeuwse theater.

Geschiedenis van het Middeleeuws Theater, snelle feiten:

• De Kerk speelde een grote rol in de ontwikkeling van het Middeleeuws Theater
• De Kerk was niet blij met rondreizende entertainers, maar het Middeleeuws Theater werd wel geaccepteerd
• Middeleeuws Theater werd in de loop der tijd meer seculier
• Het Middeleeuwse theater eindigde rond de 16e eeuw

Middeleeuws toneel

Een kerkdienst genaamd De Uren maakte gebruik van muziek om religieuze toneelstukken meer impact te geven. Liturgische drama’s behandelden zowat elk verhaal in de Bijbel, waaronder de opwekking van Lazarus uit de dood, de bekering van Paulus en de bevrijding van Daniël van de leeuwen. Een bijzonder geliefd bijbels verhaal dat vaak het onderwerp van religieuze toneelstukken was, was het bezoek van Maria aan het graf van Jezus Christus om te zien dat hij herrezen was. Religieuze toneelstukken werden in de late Middeleeuwen prominenter buiten de kerk. Het middeleeuwse theater veranderde beetje bij beetje sinds die tijd. De opkomst van gilden, een bloeiende lokale economie en de geleidelijke neergang van het feodalisme waren andere factoren die in grote mate bijdroegen tot de groei van het Middeleeuwse theater.

Vernaculaire toneelstukken

Vernaculaire toneelstukken groeiden in populariteit van ongeveer 1200 tot 1350 en namen de toppositie over die ooit werd ingenomen door liturgische toneelstukken. Een aantal van deze toneelstukken werd opgevoerd op open podia tijdens het lente- en zomerseizoen. Ook cyclusstukken, die zowel religieus als wereldlijk van aard waren, werden steeds populairder. Hoewel cyclusspelen een breed scala aan onderwerpen behandelden, was het niet ongewoon of ongebruikelijk om hun verhalen te baseren op bijbelse figuren, preken en kerkelijke geschriften. Cyclustoneelstukken bestonden uit verschillende episodes of hoofdstukken, maar zonder rekening te houden met de chronologie. Ze konden ook zo kort als een paar uur duren en zo lang als meerdere dagen. De auteur van cyclusspelen gaf gewoonlijk de voorkeur aan anonimiteit.

Moraliteitsspel

Het moraliteitsspel was een speciaal soort religieus spel. Verdeeld in hoofdstukken, zoals de cyclische toneelstukken, draaide het steeds om de eindeloze strijd van de mens om goed te zijn en het kwade te vermijden.
In de laatste eeuwen kwamen de wereldlijke toneelstukken met veel tamtam op de scholen en universiteiten. Ze bestonden meestal uit Latijnse komedies en tragedies. In Frankrijk werd een wereldlijk toneelstuk, de klucht, alom populair. Kluchten gingen meestal over goden en helden en politieke discussies werden af en toe in deze toneelstukken verwerkt. Acteurs van adellijke huizen waren de enigen die bevoorrecht genoeg waren om in wereldlijke toneelstukken op te treden.

Snelle nauwkeurige informatie over het Middeleeuws Theater

• De opkomst van gilden en de stijgende inkomens leidden tot een hausse in Middeleeuwse Theaters
• Er werd een breed scala aan toneelstukken opgevoerd in Middeleeuwse theaters, zoals Vernaculaire en Moraliteits toneelstukken
• In Frankrijk waren seculiere middeleeuwse toneelstukken, “kluchten” genaamd, populair

Middeleeuwse theaterfeiten

De middeleeuwse kerk werd minder actief in theaterzaken tegen het einde van de 14e eeuw. Ze begon haar greep op de productie van toneelstukken te verslappen, maar ze controleerde nog af en toe de scripts en de inhoud van de stukken. Steden en individuen begonnen zich bezig te houden met het organiseren van voorstellingen. De kerk behield echter haar macht om een toneelstuk goed te keuren of af te keuren. De drama’s werden meestal in het Latijn gezongen.
Omdat toneelvoorstellingen als prestigieuze gebeurtenissen werden beschouwd, vereisten zij de aanwezigheid van verscheidene acteurs, uitgebreide speciale effecten en omvangrijke financiële middelen. Dientengevolge werden regisseurs aangesteld om al deze lastige zaken te regelen. Soms werden toneelproducties verzorgd door een commissie van opzichters, die er onder meer voor moesten zorgen dat het toneel goed was opgebouwd, het decor goed was ontworpen en dat er voldoende zitplaatsen waren voor het publiek. De opzieners hielpen de acteurs ook hun vaardigheden bij te schaven, wezen mensen aan om geld in te zamelen bij de ingang van het theater en deden de aankondigingen voor het begin van het stuk.

Middeleeuwse theateracteurs

Verschillende toneelstukken hadden verschillende acteurs nodig. Het aantal acteurs varieerde naargelang de omvang van de productie. Cyclustoneel, gezien het feit dat het meerdere dagen kon duren, vereiste wel een honderdtal acteurs (300 in sommige gevallen). Regisseurs organiseerden audities in de omgeving, zodat aspirant-acteurs zich konden aanmelden wanneer zij maar wilden. Het patriarchale karakter van de middeleeuwse samenleving moedigde de deelname van vrouwen niet aan, hoewel in Frankrijk vrouwen van tijd tot tijd aan toneelstukken deelnamen. In andere landen waren acteurs bijna altijd mannen. Acteurs vervulden meerdere rollen in een toneelstuk.

Middeleeuws toneel en kostuums

De kerk paste de conventies van die tijd toe bij het opvoeren van liturgische drama’s. Om het decor van het stuk tot zijn recht te laten komen, werden aan de zijkanten van het toneel kleine bouwsels, herenhuizen genaamd, als achtergrond opgesteld. Het aantal herenhuizen dat voor een toneelstuk werd gebruikt kon toenemen, afhankelijk van de lengte of de complexiteit van het stuk. De herenhuizen konden in rechte lijnen, cirkels of rechthoeken worden opgesteld. Het plateau, de grote ruimte bij het herenhuis, diende als de algemene acteerruimte waar de acteurs hun personages opvoerden. De kerk zorgde voor de kostuums die samen met andere accessoires gedragen konden worden. Acteurs in liturgische drama’s droegen kerkkleren, maar dit veranderde geleidelijk in de loop van de tijd.

Middeleeuwse theateracteurs snelle feiten

• Cyclus Toneelstukken in middeleeuwse theaters vereisten grote aantallen acteurs tot wel 300 personen
• Middeleeuwse vrouwen mochten vaak niet acteren in middeleeuwse theaters
• Middeleeuwse theateracteurs droegen vaak bizarre en afzichtelijke maskers

Middeleeuwse theatertoneelschrijvers

Ethelwold, bisschop van Winchester, schreef ’s werelds eerste liturgische drama, Regularis Concordia. Dit drama werd vanaf het begin van de Middeleeuwen vooral in kloosters opgevoerd. Romance of the Rose van Guillaume de Lorris was een van de meest gewaardeerde zedenspelen in de Middeleeuwen. Het stuk was een allegorie op de hoofse liefde, beroemd om zijn fictieve weergave van negatieve eigenschappen en het veranderen daarvan in personages met stemmen. Het Kasteel van Volharding, geschreven in 1425, was een ander voortreffelijk zedespel dat aan populariteit won door het uitbeelden van het begin en het einde van de mens en het laatste oordeel dat hem te wachten stond.

Middeleeuwse theatermaskers

Toneelacteurs in de Middeleeuwen droegen vaak maskers, die er in alle vormen en maten waren. De meeste theatermaskers hadden bizarre ontwerpen. Sommige waren grotesk genoeg om het publiek schrik aan te jagen. Volgens historici waren gruwelijk uitziende maskers bedoeld om wangedrag te voorkomen.

Medieval Theatre Summary

Medieval theatre is a study in contrast. Religieuze en wereldlijke thema’s bestonden naast elkaar in dezelfde ruimte. De kerk, die aanvankelijk geen voorstander was van nomadische entertainers, werd een invloedrijke figuur in de geschiedenis van het Middeleeuwse theater. Theaterdrama’s waren een welkome afleiding en hielden de inwoners van die tijd zeer bezig.