N.W.A
N.W.A, w skrócie Niggaz Wit Attitudes, amerykańska grupa hip-hopowa z Compton w Kalifornii, której popularna, kontrowersyjna muzyka zawierała wyraźne odniesienia do życia gangów, narkotyków, seksu i niechęci do władzy, zwłaszcza policji. Jej pięciu głównych członków to Eazy-E (nazwisko Eric Wright; ur. 7 września 1964, Compton, Kalifornia, USA – zm. 26 marca 1995, Los Angeles), Dr. Dre (pseudonim Andre Young; ur. 18 lutego 1965, Compton, Kalifornia), Ice Cube (pseudonim O’Shea Jackson; ur. 15 czerwca 1969, Los Angeles, Kalifornia), MC Ren (pseudonim Lorenzo Patterson; ur. 14 czerwca 1969, Compton, Kalifornia) i DJ Yella (pseudonim Antoine Carraby; ur. 11 grudnia 1961, Compton, Kalifornia). Później dołączyli do nich Arabian Prince (pseudonim Kim Nazel; ur. 17 czerwca 1965 r., Inglewood, Kalifornia) i The D.O.C. (pseudonim Tracy Curry; ur. 10 czerwca 1968 r., Dallas, Teksas). Grupa jest powszechnie uznawana za popularyzatorkę gatunku gangsta rap w muzyce hip-hopowej i zwiększenie znaczenia sceny hip-hopowej Zachodniego Wybrzeża.
N.W.A został założony w 1987 roku przez Eazy-E, licealistę i handlarza narkotyków mieszkającego w Compton. Korzystanie pieniądze narkotyków, Eazy-E rozpoczął wytwórni płytowej, Ruthless Records, obok długoletniego przemysłu człowiek Jerry Heller. Eazy-E następnie zwerbował Dr. Dre – który był członkiem grupy World Class Wreckin’ Cru – i Ice Cube – członka rapowej grupy C.I.A. (Cru’ in Action!)- do pisania dla wytwórni. Na sugestię Dr. Dre, Eazy-E zgodził się podpisać nowojorską grupę H.B.O. z Ruthless, ale kiedy grupa odrzuciła piosenkę Ice Cube’a i Dr. Dre „The Boyz-n-the-Hood,” Eazy-E, z pomocą swoich nowych partnerów, nagrał piosenkę sam. Wynik-Eazy-E’s pierwszy singiel-was hit.
The grupy pierwszy singiel, „Panic Zone,” z udziałem trzech założycieli N.W.A i nowego członka Arabian Prince, został wydany w dniu 13 sierpnia 1987 roku. Znalazł się on również na wspólnym albumie N.W.A. and the Posse, wydanym 6 listopada 1987 roku. Eazy-E „Boyz-in-the-Hood” (restyled od jego pierwotnego wydania) wykonane album, jak również, obok „8 Ball” i „Dope Man”, które zostały zremiksowane później na Straight Outta Compton.
Po wydaniu N.W.A. i Posse, Ice Cube opuścił grupę na rok do studiowania rysunku w Phoenix Institute of Technology. Kiedy wrócił w 1988 roku, grupa nagrała i ukończyła solowy album Eazy-E, Eazy-Duz-It (Dr. Dre i DJ Yella zrobili większość produkcji, podczas gdy MC Ren i Ice Cube napisali większość tekstów), jak również ich magnum opus, Straight Outta Compton, który zawierał szóstych i siódmych członków grupy, Arabian Prince i The D.O.C.
Released pod Priority Records i Ruthless Records na 8 sierpnia 1988, Straight Outta Compton szczegóły życia jego twórców poprzez mieszankę bębna ciężkiej produkcji, próbek, skrecze gramofonowe, i agresywne, często profanacji tekstów. Ten „reality rap”, jak nazwał go kiedyś Ice Cube, oferuje nieocenzurowane przemyślenia na temat kobiet, handlu narkotykami, działalności gangów i brutalności policji – tematy, które nie były jeszcze tak szczerze eksplorowane dla tak szerokiej publiczności w żadnym gatunku muzycznym. Taka szczerość miała jednak swoją cenę; utwory takie jak „Fuck tha Police” (pierwotnie zatytułowany „_ _ _ _ tha Police (Fill in the Blanks)”) i „Gangsta Gangsta” były krytykowane za przedstawianie przemocy i innych bezprawnych zachowań, zwłaszcza, w tym pierwszym, w stosunku do policji. W „Gangsta Gangsta” pojawiają się również homofobiczne obelgi, a w „I Ain’t Tha 1” – jak zresztą w większości piosenek N.W.A – pojawiają się mało subtelne seksistowskie narracje. Artyści, którzy tworzyli grupę, zwłaszcza Ice Cube, Dr. Dre i Eazy-E, kontynuowali tworzenie kontrowersyjnej muzyki później w swoich karierach solowych.
Jednakże nic nie dorównywało kontrowersjom, które otaczały „Fuck tha Police”. Piosenka parodiuje proces karny, w którym Ice Cube, MC Ren i Eazy-E zeznają przeciwko wydziałowi policji przed sędzią (Dr. Dre). Teksty piosenek – a właściwie oskarżyciele – ostro krytykują departament policji za stereotypowe, niesłuszne aresztowania, a nawet brutalne traktowanie mniejszości. W swoich wersach Ice Cube, MC Ren i Eazy-E również grożą policjantom; te teksty wzbudziły najwięcej kontrowersji, choć ich alarmująca treść skutecznie przyczyniła się do wywołania dyskusji na temat rasizmu i militaryzacji sił policyjnych. Piosenka stała się coraz bardziej istotne kilka lat później w następstwie Rodney King pobicia, i nadal był używany jako protest song dobrze do 21st century.
Skrótce po wydaniu albumu, FBI wysłał list ostrzegawczy do Priority Records i N.W.A dotyczące „Fuck tha Police”, które biuro uważane za podżeganie. Chociaż niewiele stacji radiowych wyemitowało tę piosenkę, zyskała ona sporą popularność; w rzeczywistości jest prawdopodobne, że list FBI zwiększył sprzedaż albumu, która osiągnęła 750,000 zanim grupa wyruszyła w trasę koncertową w 1989 roku. Album, który zawiera również hit „Express Yourself”, ostatecznie osiągnął status potrójnej platyny i jest powszechnie uważany za jeden z najbardziej wpływowych albumów hip-hopowych wszech czasów.
W grudniu 1989 roku, nieco ponad rok po wydaniu Straight Outta Compton, Ice Cube opuścił grupę w sporze o tantiemy. Po napisaniu wielu tekstów albumu i wykonywania na kilka jego piosenek, Ice Cube czuł, że nie został wypłacony odpowiednio do jego wkładów. Jego stosunki z Hellerem, menadżerem grupy, szybko się pogorszyły z powodu sporu, a Ice Cube odszedł, aby kontynuować karierę solową, gdzie przy kilku okazjach obrażał Hellera i pozostałych członków N.W.A w swoich tekstach. Spór został rozstrzygnięty poza sądem w 1990.
N.W.A, teraz z pięcioma członkami (Eazy-E, Dr. Dre, DJ Yella, MC Ren, i D.O.C.), wydał ich extended-play rekord (EP) 100 Miles i Runnin’ na 14 sierpnia 1990. EP-ka zawiera szereg odniesień do Ice Cube’a, w tym tag „Benedict Arnold” w utworze „Real Niggaz”, który pojawia się ponownie na drugim i ostatnim studyjnym albumie grupy, Efil4zaggin (znanym również jako Niggaz4Life). Wydany 28 maja 1991 roku, pod szyldem Ruthless Records i Priority Records, album nie zbliżył się do sukcesu Straight Outta Compton. Jednak już w drugim tygodniu trafił na pierwsze miejsce listy przebojów Billboard 200, a jego produkcja, wykonana głównie przez Dr. Dre, jest uważana za przełomową w historii hip-hopu. To również pogłębiła rywalizację między Ice Cube i pozostałych członków N.W.A; miesiące później, Ice Cube wydał swój drugi solowy album, Death Certificate, który zawierał pamiętny N.W.A diss track „No Vaseline.”
Dr. Dre stał się niezadowolony z jego umowy w Ruthless Records do czasu wydania Efil4zaggin. Na początku 1992 roku, on i The D.O.C. opuścili N.W.A i Ruthless Records dla Death Row Records, skutecznie kończąc N.W.A. Pozostali członkowie (Eazy-E, MC Ren, i DJ Yella) kontynuowali kariery solowe, czasami dołączając do współpracy nad nową muzyką. (Wspomagany przez DJ Yella, Eazy-E odniósł największy sukces z całej trójki.) W międzyczasie Dr. Dre i Ice Cube mieli szczęście w swoich solowych karierach, a wkrótce Dr. Dre i Eazy-E rozpoczęli swoją własną rywalizację, która trwała aż do śmierci Eazy-E spowodowanej AIDS 26 marca 1995 roku.
Dr. Dre i Ice Cube kontynuowali tworzenie muzyki w XXI wieku, ustanawiając swoje własne dziedzictwo jako kluczowe postacie w hip-hopie, ale N.W.A zachowuje dziedzictwo jako pojazd dla miejskiego komentarza i jako transfiguratywna siła w historii hip-hopu. W 2015 roku film biograficzny o grupie, Straight Outta Compton, został wydany w kinach z ciepłym przyjęciem komercyjnym i krytycznym. W następnym roku, N.W.A został wprowadzony do Rock and Roll Hall of Fame.
.