Sekwencja
Sekwencja, w muzyce, figura melodyczna lub akordowa powtarzana na nowym poziomie wysokości dźwięku (czyli transponowana), w ten sposób ujednolicająca i rozwijająca materiał muzyczny. Słowo sekwencja ma dwa główne zastosowania: średniowieczna sekwencja w liturgii mszy łacińskiej i sekwencja harmoniczna w muzyce tonalnej.
W średniowiecznej muzyce i literaturze sekwencja była tekstem łacińskim związanym z określoną melodią chorału, który miał być śpiewany podczas mszy między Alleluja a czytaniem Ewangelii. Sekwencja rozwinęła się około IX wieku z tropy (dodatku muzycznego, tekstowego lub obu) do jubilusa, kwiecistego zakończenia ostatniej sylaby Alleluja. Trofy melodyczne były zwykle podzielone na frazy, które były powtarzane podczas wykonywania (jako aa, bb, cc,…) przez naprzemienne chóry. Teksty do tych melodii oraz do Alleluja były pierwotnie prozą i dlatego określano je średniowieczną łacińską nazwą prosa.
Do XI wieku sekwencja wykształciła wspólną formę poetycką, która odzwierciedlała strukturę muzyczną: zwykle wiersze wstępne i końcowe zamykały serię rymowanych, metrycznych kupletów o różnej długości (x aa bb cc…y). Każdej sylabie odpowiadała jedna nuta muzyczna. Ostatecznie teksty zaczęto układać do nowo skomponowanych melodii, a długości kupletów zrównano. Sekwencje stały się bardzo popularne w całej Europie i zachowały się tysiące ich przykładów, odpowiednich do różnych świąt liturgicznych. W XVI wieku Sobór Trydencki usunął z liturgii wszystkie sekwencje z wyjątkiem czterech: Victimae paschali laudes („Chwalcie ofiarę paschalną”), Veni Sancte Spiritus („Przyjdź Duchu Święty”), Lauda Sion („Chwalcie Syjon”) i Dies irae („Dzień gniewu”). Stabat mater dolorosa („Stała Matka Bolesna”) przywrócono w 1727 r.
Sekularne formy muzyczne, na które wpływ miała sekwencja, to estampie (taniec) i lai (gatunek pieśni trouvères, średniowiecznych francuskich poetów-kompozytorów).
W muzyce tonalnej, sekwencja harmoniczna, jako akompaniament dla melodii, jest motywicznym wzorem dwóch lub więcej harmonii po sobie, który jest powtórzony w transpozycji, zwykle dwa lub trzy razy, zachowując ten sam kształt melodyczny (względny ruch) każdej części lub głosu. Poprzez tworzenie harmonicznej i tonalnej różnorodności z jednolitym wzorem, sekwencja służy jako środek muzycznego rozwoju. Dwa rodzaje sekwencji są powszechnie stosowane: sekwencja niemodulująca (lub tonalna), która utrzymuje wszystkie powtórzenia w jednej tonacji; oraz sekwencja modulująca, która może przechodzić przez kilka tonacji.
Encyclopædia Britannica, Inc.
Choć łatwo nadużywana, jeśli jest stosowana mechanicznie, sekwencja harmoniczna była szeroko stosowana przez wszystkich kompozytorów muzyki tonalnej, to znaczy tych, którzy działali od około 1700 do około 1900 roku. Bardzo długie sekwencje pojawiają się w koncertach epoki baroku, zwłaszcza w dziełach George’a Friderica Handla i Antonio Vivaldiego. Często sekwencja służy do modulacji w części rozwojowej formy sonatowej, jak w pierwszej części I Symfonii C-dur Beethovena (1800). Niezwykle rozbudowana seria sekwencji modulacyjnych jest cechą części rozwojowej I Koncertu fortepianowego e-moll Fryderyka Chopina (1830).
.