Zaburzenie dwubiegunowe Objawy i przyczyny

Zaburzenie dwubiegunowe Objawy i przyczyny

Dogłębnie

Jeśli dziecko doświadcza faz skrajnych nastrojów – od wybuchu z taką ilością energii, że może nie być w stanie spać lub siedzieć spokojnie, do wyniszczającej depresji, która pozostawia go smutnym i wycofanym – może mieć zaburzenia dwubiegunowe.

Co to jest zaburzenie dwubiegunowe?
Zaburzenie dwubiegunowe, które jest również znane jako choroba maniakalno-depresyjna lub choroba afektywna dwubiegunowa, jest przewlekłym zaburzeniem psychicznym, które:

• otrzymuje swoją nazwę od skrajnych wzorców nastroju, które powoduje (przechodzenie od „wysokich wzlotów” do „niskich upadków”)
• jest wysoce destrukcyjne, powodując poważne problemy emocjonalne, behawioralne i, czasami, fizyczne
• występuje w cyklach, które trwają przez dni lub tygodnie
• nie ma jasno określonej, pojedynczej przyczyny, ale uważa się, że jest powiązana zarówno z czynnikami biologicznymi, jak i czynnikami związanymi z doświadczeniem życiowym
• może woskować i słabnąć w czasie
• nie ma stałego lekarstwa, ale jest uleczalna za pomocą interwencji opartych na dowodach naukowych

Czy dzieci też mogą być naprawdę dwubiegunowe?
Tak. Chociaż nie jest to choroba tak powszechna u dzieci jak u dorosłych, badania naukowe wykazały, że zaburzenie dwubiegunowe dotyka aż 3 procent wszystkich dzieci i do 7 procent dzieci korzystających z ambulatoryjnej opieki psychiatrycznej. (Liczby te są jeszcze wyższe u dzieci hospitalizowanych w celu leczenia psychiatrycznego.)

Zaburzenie dwubiegunowe zostało zdiagnozowane u dzieci w wieku zaledwie 5 lat. Kiedy u małych dzieci występują objawy, nazywa się to zaburzeniem dwubiegunowym o wczesnym początku.

Co to są epizody nastroju?
Dziecko lub nastolatek z chorobą dwubiegunową doświadcza zarówno faz maniakalnych (okresy nienormalnie wysokiej energii i aktywności) i faz depresyjnych (okresy intensywnego smutku, zmęczenia, drażliwości lub beznadziejności), które trwają dni lub nawet tygodnie, zanim ustąpią. Okresy te znane są jako epizody nastroju.

Czasami dziecko będzie doświadczać objawów maniakalnych i depresyjnych w tym samym czasie. Jest to tak zwany mieszany epizod nastroju.
Podczas gdy wszystkie dzieci, a szczególnie nastolatki, doświadczają szczytów i dolin w ich nastrojach i poziomach energii, epizody nastroju osoby z zaburzeniem dwubiegunowym są bardzo różne:

• Ich objawy trwają przez większość dnia, każdego dnia/
• Trwają przez długie okresy czasu (przez lepszą część tygodnia, do kilku tygodni, a nawet lat).
• Powodują poważne zakłócenia w jedzeniu, spaniu, pracy w szkole, życiu domowym i towarzyskim.
• Mogą ustąpić na jakiś czas, ale prawie zawsze wracają bez odpowiedniego leczenia.

Jakie są różne rodzaje zaburzeń dwubiegunowych?
Istnieją trzy opisane odmiany zaburzeń dwubiegunowych:

• Zaburzenie dwubiegunowe I, określane również jako „choroba maniakalno-depresyjna” lub „klasyczne” zaburzenie dwubiegunowe, jest najpoważniejszą formą. Dzieci z tą postacią doświadczają epizodów maniakalnych lub mieszanych, które:
  • trwają co najmniej tydzień
  • są tak ciężkie, że dziecko nie może spać ani prawidłowo funkcjonować
  • występują tuż przed lub tuż po epizodzie depresyjnym, który trwał przez dwa tygodnie lub dłużej – lub są na tyle poważne, że wymagają hospitalizacji
• Choroba dwubiegunowa II jest bardzo podobna do choroby dwubiegunowej I, tylko nieco łagodniejsza. Powoduje on epizody maniakalne, które wydają się niemal identyczne jak mania w dwubiegunówce I, ale trwają tylko do czterech dni i powodują nieco mniej poważne objawy. Te łagodniejsze epizody maniakalne nazywane są hipomanią.
  Aby zdiagnozować dwubiegunówkę II, dziecko musi doświadczać epizodów depresyjnych, które trwają co najmniej dwa tygodnie przed lub po wyraźnym okresie manii, jak opisano powyżej. Dwubiegunowa II jest poważnym schorzeniem i wymaga intensywnego leczenia, podobnie jak dwubiegunowa I.
• Dwubiegunowa niespecyfikowana inaczej (NOS) jest jeszcze łagodniejszą formą zaburzenia dwubiegunowego, w której epizody nastroju nie trwają tak długo, ani nie powodują takiego nasilenia objawów, jak w dwubiegunowej I lub II.
  Ale istnieją konkretne kryteria rozpoznania dwubiegunowej NOS u dorosłych, kryteria dla dzieci i młodzieży są mniej jasne. Oznacza to, że proces stawiania diagnozy jest bardziej wymagający.

Czy dziecięce zaburzenie dwubiegunowe można leczyć?
Tak. Niestety, nie istnieje całkowite wyleczenie zaburzenia dwubiegunowego, ale dzięki wczesnemu rozpoznaniu i starannemu, wielowymiarowemu leczeniu, choroba może być ogólnie kontrolowana, pozwalając dzieciom i młodzieży na powrót do bardziej normalnego funkcjonowania.

Na kolejnych stronach mamy nadzieję, że znajdą Państwo odpowiedzi na najbardziej nurtujące pytania dotyczące choroby dwubiegunowej. Kiedy spotkasz się z naszymi ekspertami w Children’s Hospital Boston, dokładnie ocenimy, a następnie w pełni wyjaśnimy stan Twojego dziecka i możliwości leczenia.

Przyczyny

Co powoduje zaburzenia dwubiegunowe?
Nikt nie wie dokładnie, dlaczego rozwijają się zaburzenia dwubiegunowe. Obecne badania wykazały, że istnieje wiele czynników biologicznych i czynników związanych z doświadczeniem życiowym, które zwiększają ryzyko rozwoju tego zaburzenia u dziecka:

• Czynniki genetyczne: Badania wykazały, że czynniki genetyczne przyczyniają się do zwiększenia ryzyka wystąpienia zaburzenia dwubiegunowego nawet o 50 procent.
  Jednakże ważne jest, aby zauważyć, że tylko 6 procent dzieci, których rodzice chorują na zaburzenia dwubiegunowe również rozwijają ten stan. Zdecydowana większość rodziców, u których zdiagnozowano chorobę dwubiegunową, nie ma dziecka z tym zaburzeniem.
• Czynniki środowiskowe: Wiemy o pewnych czynnikach, które sprawiają, że niektóre dzieci są bardziej skłonne do depresji, co następnie stawia je w grupie zwiększonego ryzyka rozwoju zaburzenia dwubiegunowego. Te czynniki ryzyka mogą obejmować:
  • ubóstwo
  • ciągłe stresy środowiskowe, takie jak:
    • rodzic chory psychicznie lub nadużywający substancji
    • surowe lub krzywdzące rodzicielstwo
    • przemoc lub inne traumatyczne przeżycia
  • nadużywanie narkotyków lub alkoholu
  • rodzinna historia depresji
• chemia mózgu/czynniki rozwoju: Chociaż nie rozumiemy dokładnych mechanizmów, wiemy, że zarówno genetyczne, jak i środowiskowe czynniki ryzyka mogą zmieniać chemię mózgu i jego rozwój.
  Mózg posiada specjalne substancje chemiczne, zwane neuroprzekaźnikami, które przenoszą wiadomości tam i z powrotem oraz kontrolują wszystkie czynności mózgu, w tym emocje. Wierzymy, że neuroprzekaźniki serotonina, noradrenalina i dopamina są najbardziej prawdopodobne, aby być zaangażowane w początek zaburzenia dwubiegunowego; w konsekwencji, leki, które stosujemy w leczeniu zaburzenia celują w te zaburzenia równowagi chemicznej.

Podejrzewa się, że mózgi dzieci z zaburzeniem dwubiegunowym rosną i rozwijają się inaczej niż mózgi innych dzieci. Mamy nadzieję, że obecne metody leczenia – w tym zarówno leki, jak i terapia – mogą z czasem przywrócić pewien stopień normalności w równowadze chemicznej mózgu i jego rozwoju.

Oznaki i objawy

Jakie są objawy zaburzenia dwubiegunowego?
Dziecko lub nastolatek może mieć zaburzenie dwubiegunowe, jeśli on:

• doświadcza epizodów maniakalnych, hipomaniakalnych lub mieszanych, którym towarzyszy epizod(y) depresyjny(e)
• doświadcza objawów maniakalnych, które trwają przez większość dnia, codziennie, przez co najmniej tydzień w przypadku dwubiegunowej I (lub przez co najmniej cztery dni w przypadku dwubiegunowej II)
• doświadcza epizodów depresyjnych, które trwają co najmniej dwa tygodnie (a często trwają znacznie dłużej)
• doświadcza objawów, które mają charakter cykliczny, nasilający się i słabnący w czasie

Jakie są objawy epizodu maniakalnego?
Objawy maniakalne mogą obejmować jeden lub więcej z następujących objawów:

• uczucie i działanie jak na „haju”
• nadmiernie ożywione i aktywne zachowanie
• bardzo szybkie mówienie
• nagłe/wielokrotne zmienianie tematów podczas rozmowy
• intensywne pobudzenie lub „skoczność”
• całkowite pogrążenie się w jednym lub kilku nowych, czasochłonnymi, prowadzonymi projektami
• brak chęci do snu
• niemożność zaśnięcia
• wyrażanie niezwykłego/nierealistycznego stopnia pewności siebie (na przykład, stwierdzenie „Jestem jak bóg” lub „Jestem nietykalny – nic nie może mnie zranić”)
• lekceważenie lub nierozpoznawanie ryzykownych sytuacji i zachowań
• dokonywanie bardzo impulsywnych wyborów i działań, szczególnie związanych z aktywnością seksualną, wydawaniem pieniędzy i używaniem narkotyków lub alkoholu

Jakie są objawy epizodu depresyjnego?
Depresyjne objawy mogą obejmować:

• uczucie i zachowanie smutne, zmęczone i „puste”
• brak czerpania przyjemności z czegokolwiek, nawet z ulubionych czynności i zainteresowań
• trudności z pamięcią i koncentracją
• niepokój i drażliwość
• spanie zbyt dużo lub za mało
• utrata apetytu, lub objadanie się w celu poprawy samopoczucia
• myślenie, mówienie o lub grożenie samobójstwem

Jakie są objawy epizodu mieszanego?
Jeśli dziecko przechodzi przez epizod mieszany, może:

• być pobudzone
• łatwo się denerwować lub bez wyraźnego powodu
• mieć trudności z zasypianiem lub utrzymaniem snu
• stracić apetyt lub zacząć się objadać
• myśleć o, wspominać lub grozić samobójstwem
• doświadczać jakiejkolwiek kombinacji wyżej wymienionych objawów zarówno manii jak i depresji

Jeśli podejrzewasz, że Twoje dziecko rozważa popełnienie samobójstwa, zawsze szukaj pomocy natychmiast – nie czekaj. Zadzwoń pod numer 911 lub zabierz dziecko do najbliższego pogotowia ratunkowego.

FAQ

P: Jak często występuje zaburzenie dwubiegunowe u dzieci?
A: Szacuje się, że ponad 3 procent wszystkich dzieci i młodzieży ma jakąś formę zaburzenia dwubiegunowego, co stanowi około połowę częstości występowania u dorosłych.

Najcięższa postać zaburzenia dwubiegunowego, dwubiegunowa I, dotyka 0,5 procent wszystkich dzieci. Występuje ona znacznie częściej u dzieci, które albo otrzymują ambulatoryjne leczenie psychiatryczne, albo były hospitalizowane z powodu zaburzeń psychicznych.

P: Jak poważne jest zaburzenie dwubiegunowe?
A: Nieleczona, lub leczona niewłaściwie, choroba dwubiegunowa może być bardzo uciążliwa i prowadzić do:

• niepowodzeń w szkole i/lub pracy
• uszkodzonych relacji interpersonalnych
• zaangażowania w przemoc (zarówno jako ofiara, jak i sprawca)
• kłopotów finansowych i prawnych
• działalności przestępczej
• nadużywania substancji
• prób lub zakończonych samobójstw

Z tych wszystkich powodów, szybka i stała opieka ze strony wykwalifikowanego klinicysty jest koniecznością.

P: Jak mogę stwierdzić, czy moje dziecko lub nastolatek ma objawy choroby dwubiegunowej, czy po prostu przechodzi „typową huśtawkę nastrojów”?
A: Prawie każde dziecko, a zwłaszcza nastolatek, przechodzi „huśtawki nastrojów”. Jednakże, dziecko lub nastolatek z chorobą dwubiegunową doświadcza okresów nadzwyczajnie wysokiego nastroju i poziomu aktywności, zwanych manią, którym towarzyszy (przed, po lub w trakcie manii) nadzwyczajnie niski nastrój i poziom aktywności.
Okresy te występują w cyklach i muszą trwać przez co najmniej kilka dni lub tydzień w czasie fazy maniakalnej i przez co najmniej dwa tygodnie w czasie fazy depresyjnej.

P: Jeśli moje dziecko ma chorobę dwubiegunową, czy to oznacza, że jej rodzeństwo jest również zagrożone?
A: Tak, są w pewnym stopniu zagrożeni, ale proszę pamiętać, że większość rodzeństwa nie zachoruje na chorobę dwubiegunową.
Istnieją wyraźne dowody na to, że choroba dwubiegunowa ma związek genetyczny, a częstość występowania jest szczególnie wysoka (50 procent) wśród bliźniąt jednojajowych. Jeśli Państwa dziecko ma rodzeństwo, które wykazuje możliwe oznaki choroby dwubiegunowej, należy szukać oceny u wykwalifikowanego specjalisty z zakresu zdrowia psychicznego.

P: Czy mogę coś zrobić, aby moje dziecko nie zachorowało na chorobę dwubiegunową?
A: Ponieważ nadal nie rozumiemy dokładnie jak i dlaczego dochodzi do zaburzeń dwubiegunowych – a wielu badaczy uważa, że pewną rolę odgrywa defekt w genach – nie ma sposobu, aby całkowicie zapobiec tej chorobie.Q: Czy moje dziecko może mieć inną chorobę psychiczną wraz z chorobą dwubiegunową?
A: Jest to możliwe, ponieważ choroba dwubiegunowa, podobnie jak wiele innych zaburzeń psychicznych, często występuje obok drugiego schorzenia. Zaburzenie dwubiegunowe może towarzyszyć:

• zaburzeniu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD)
• zaburzeniom lękowym, takim jak zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne i zaburzenie lęku społecznego
• zaburzeniu stresowym pourazowym (PTSD)
• problemowi z nadużywaniem substancji

Jeśli u Państwa dziecka zdiagnozowano inne schorzenie, istotne jest, aby oba zaburzenia były leczone w tym samym czasie. Lekarz prowadzący opracuje plan zarządzania obiema chorobami i zaspokajania wszystkich indywidualnych potrzeb dziecka.

P: Jakie są długoterminowe perspektywy dla mojego dziecka?
A: Zaburzenie dwubiegunowe jest najczęściej przewlekłym (długotrwałym) zaburzeniem psychicznym, które wymaga starannego monitorowania i stałej opieki, często obejmującej długotrwały schemat leczenia lekami.
U dorosłych, gdzie zebrano więcej danych, długoterminowa opieka łącząca leki i „terapię rozmową” okazała się bardzo skuteczna w powstrzymywaniu i kontrolowaniu choroby. Niestety, nadal nie mamy wszystkich danych, które są potrzebne, aby dać jasny obraz długoterminowych perspektyw dla choroby dwubiegunowej u dzieci.
Jednakże wiemy, że – chociaż nie ma lekarstwa na dziecięcą chorobę dwubiegunową – tak długo, jak Twoje dziecko stosuje się do planu leczenia, może wyrosnąć na zdrowe, szczęśliwe i produktywne pomimo wyzwań związanych z chorobą.

Pytania, które należy zadać lekarzowi

Ty i Twoja rodzina odgrywacie istotną rolę w leczeniu Twojego dziecka z choroby dwubiegunowej. Ważne jest, abyś dzielił się swoimi spostrzeżeniami i pomysłami z lekarzem prowadzącym Twoje dziecko oraz abyś posiadał wszystkie informacje, których potrzebujesz, aby w pełni zrozumieć wyjaśnienia i zalecenia zespołu terapeutycznego.

Prawdopodobnie przyszło Ci do głowy wiele pytań dotyczących stanu zdrowia i rokowania Twojego dziecka. Często bardzo pomocne jest zanotowanie swoich myśli i pytań z wyprzedzeniem i zabranie ich ze sobą, wraz z notatnikiem, na wizytę dziecka. W ten sposób podczas spotkania z lekarzem prowadzącym dziecko będziesz mieć przed sobą wszystkie swoje pytania i będziesz mógł sporządzić notatki, które zabierzesz ze sobą do domu. (Jeśli dziecko jest wystarczająco duże, można je również zachęcić do zapisywania pytań.)
Pytania wstępne, które należy zadać lekarzowi, mogą obejmować:

• Jakie kryteria zastosowano przy ustalaniu tego rozpoznania?
• Czy jest możliwe, aby te objawy wskazywały na inne schorzenie (na przykład inne zaburzenie psychiczne)?
• Jaki typ zaburzenia dwubiegunowego ma moje dziecko (dwubiegunowe I, dwubiegunowe II lub dwubiegunowe NOS)?
• Jakie są Pani/Pana cele leczenia mojego dziecka?
• Jak mogę zachęcić moje dziecko do rozmowy ze mną i zadawania pytań dotyczących jej zaburzenia dwubiegunowego i leczenia?
• Jaką rolę powinnam/ powinienem odgrywać w leczeniu mojego dziecka?
• Jakie są sygnały ostrzegawcze, że moje dziecko może wchodzić w epizod maniakalny lub depresyjny?
• Jak powinienem zareagować, jeśli moje dziecko jest w trakcie epizodu maniakalnego?
• A co z epizodem depresyjnym?
• Jak długo moje dziecko będzie wymagało terapii?
• Jak mogę sprawdzić, czy moje dziecko robi postępy?
• Jak powinienem zaangażować szkołę mojego dziecka w leczenie?
• Jak powinienem wyjaśnić stan mojego dziecka innym członkom rodziny?
• Jakie leki zostaną przepisane mojemu dziecku?
• Jakie są możliwe działania niepożądane tych leków?
• W jaki sposób moja rodzina i ja możemy najlepiej wspierać moje dziecko w trakcie leczenia?
• Czy należy zmienić coś w codziennej rutynie mojego dziecka?
• Jak długo potrwa, zanim moje dziecko zacznie czuć się „z powrotem normalnie”?
• Do jakich innych źródeł może mnie Pani/Pan skierować, aby uzyskać więcej informacji?