Serqet
Serqet (Selket, Serket, Selqet, Selkit, Selkis) was een oude Egyptische schorpioengodin. Ze werd algemeen beschouwd als een beschermende godin, maar had ook een duistere kant.
Serqet werd geacht macht te hebben over giftige slangen en schorpioenen, zoals Meretseger en Isis. Men geloofde dat zij een persoon kon beschermen tegen giftige beten, en ook dat zij slangen en schorpioenen kon sturen om degenen te straffen die zij afkeurde.
Zij werd oorspronkelijk in de Delta vereerd, maar haar populariteit verspreidde zich over het hele land en er werden cultuscentra opgericht te Djeba (Edfu), en Per-Serqet (Pselkis, el Dakka). Er zijn echter geen tempels teruggevonden die specifiek aan haar gewijd waren.
Volgens sommige versies van het verhaal is het Serqet die Isis en haar zoontje Horus helpt beschermen wanneer zij zich in de moerassen van de delta verbergen voor Set. Zij wordt geassocieerd met de zeven schorpioenen die als lijfwacht voor de moeder en het kind optreden en wordt soms genoemd als de godin die Ra ervan overtuigt de zonnekar te stoppen en te helpen wanneer Horus wordt vergiftigd door een magische slang die door Set is gestuurd. Vanwege dit verhaal werd gedacht dat zij speciale bescherming bood aan kinderen en zwangere vrouwen tegen giftige dieren.
Serqet beschermde Ra ook toen hij elke nacht door de onderwereld reisde. Zij zou waken over elke gevaarlijke kronkel op het pad en was verantwoordelijk voor het in bedwang houden van de slang Apep toen hij gevangen zat in de onderwereld en voor het beschermen van de barqe van de zonnegod tegen zijn aanval. Deze bescherming gold voor iedereen die de moeilijke reis door de onderwereld maakte.
In het graf van Nefertari (de vrouw van Ramsess II) verwelkomt de godin de koningin in het hiernamaals met de woorden: “(Ik ben) Serqet, meesteres van de hemel en vrouwe van alle goden. Ik ben voor u gekomen, de grote echtgenote van de koning, meesteres van de twee landen, vrouwe van Opper- en Neder-Egypte, Nefertari, geliefde van Mut, gerechtvaardigd voor Osiris die in Abydos verblijft, en ik heb u een plaats gegeven in het heilige land, zodat u glorieus in de hemel kunt verschijnen zoals Ra.”
Ze werd echter, evenals de andere godinnen die bekend stonden als het “Oog van Ra”, geacht ofwel de moeder ofwel de dochter van Ra te zijn, die werd belichaamd in de verzengende hitte van de zon.
Ze kreeg de bijnaam, “Vrouwe van de Mooie Tent” en “Meesteres van het Mooie Huis”, (verwijzend naar de tent van de balsemer). Zij beschermde ook Qebehsenuef (een van de vier zonen van Horus) die de ingewanden van de overledene bewaakte.
Zij werd geassocieerd met het westelijke kardinale punt (het westen werd geassocieerd met dood en wedergeboorte). Maar ze werd ook in verband gebracht met de levensadem. Haar vijanden werd letterlijk de adem ontnomen door het effect van een giftige beet, maar ze gaf ook de gerechtvaardigde doden de adem van het leven in de nawereld. In het Dodenboek wordt zij in verband gebracht met de tanden van de overledenen. Een langere versie van haar naam (srq.t-Ht.w) wordt vaak vertaald als “Zij die de keel laat ademen”, of omgekeerd “zij die de keel verstijft (verlamt)”.
Volgens de Piramideteksten was zij de moeder van Nehebkau, de slangengod die de farao beschermde tegen slangenbeten. Ze was nauw verbonden met Isis en haar zuster Nephthys vanwege haar connectie met magie en de onderwereld. In Edfu zou zij de vrouw van Horus zijn en de moeder van Horakhty (Horus van de Horizon).
Serqet verscheen vaak samen met de oude krijgersgodin Neith. In de dodentempel van Hatsjepsoet zijn Neith en Serqet aanwezig wanneer Amun de moeder van Hatsjepsoet, Mutemwia, bezwangert. In een ander verhaal zorgen de twee godinnen ervoor dat Amun en zijn vrouw in vrede van elkaar kunnen genieten, en dus werd zij ook beschouwd als een huwelijksgodin.
Serqet werd vaak afgebeeld als een vrouw met een schorpioen op haar hoofd, en soms als een schorpioen met het hoofd van een vrouw, hoewel dit zeldzaam was. Zij werd soms afgebeeld met het hoofddeksel van Hathor (een zonneschijf en koehoorns), maar men denkt dat dit meer te maken had met haar associatie met Isis.
Vanaf de eenentwintigste dynastie werd zij af en toe afgebeeld met het hoofd van een leeuwin en een beschermende krokodil achter in haar nek. De beroemdste afbeelding van Serqet is echter de gouden figuur die een van de vier godinnen vormt die Toetanchamon beschermen en die in zijn graftombe werd gevonden.
Bibliografie
- Bard, Kathryn (2008) An introduction to the Archaeology of Ancient Egypt
- Pinch, Geraldine (2002) Handbook Egyptian Mythology
- Redford Donald B (2002) Ancient Gods Speak
- Watterson, Barbara (1996) Gods of Ancient Egypt
- Wilkinson, Richard H. (2003) The Complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt