Tranen van pijn en tranen van vreugde
Is huilen gezond gedrag? Misschien wel, misschien niet. Onlangs schreven Vingerhoets en Bylsma (2016) een uitstekend en uitgebreid artikel over huilen.
Wij huilen allemaal. Het is een van de eerste gedragingen die we als zuigeling uiten om iemand zover te krijgen dat hij ons opmerkt door op onze behoeften te letten en troost te bieden. Zeker, huilen gebeurt vaak wanneer we fysieke pijn voelen. Na de kindertijd kunnen we huilen uit frustratie wanneer we niet in staat zijn of niet krijgen wat we willen – zoals in het geval van een kind dat meer koekjes wil eten, maar niet bij de koektrommel kan, of wiens ouder de zak met koekjes wegneemt.
Naarmate we ouder worden, huilen we om andere redenen, die zowel negatieve als positieve ervaringen omvatten. Met toenemende leeftijd beginnen we interpersoonlijke relaties te ontwikkelen en ontlenen daar gevoelens aan. Onze interacties met anderen beïnvloeden hoe we ons voelen in het algemeen, en meer specifiek over onszelf.
Cathy, Anna, en Nancy zitten in de 7e klas. Toen Cathy als eerste was uitgenodigd voor Anna’s verjaardagsfeestje, voelde ze zich speciaal en huilde. Toen Nancy ontdekte dat ze niet was uitgenodigd, huilde ze omdat ze zich gekwetst en afgewezen voelde.
Interpersoonlijke relaties hebben het effect dat ze huilgedrag produceren wanneer er een verlies is dat verband houdt met die relatie; bijvoorbeeld de dood van een geliefde, een echtscheiding, of een breuk. Huilen is een gedragsreactie op verdriet, maar ook op andere mogelijke emoties, zoals eenzaamheid, afwijzing of verlating.
Tijdens de volwassenheid is het onwaarschijnlijk dat één enkele emotie huilgedrag stimuleert; meestal is er een geheel van emoties aanwezig. Bijvoorbeeld, het gevoel van hulpeloosheid lokt tranen uit wanneer een individu ook boosheid, angst of verdriet voelt. Tranen kunnen een weerspiegeling zijn van iemands onvermogen om met een situatie om te gaan.
Tranen worden niet alleen voor onszelf vergoten, maar ook ten behoeve van anderen. Dit weerspiegelt onze eigen psychosociale en morele ontwikkeling. Wanneer we een film zien over een moeder die haar leven opoffert om haar kind te redden, of een verhaal horen over een gehandicapte die ten onrechte voor een misdaad wordt veroordeeld en gestraft, kunnen we heel goed empathische tranen opwekken. We voelen mee met de “gepijnigde” persoon. Deze situaties stimuleren onze empathische reacties van zorg en sympathie.
We kunnen ook huilen als we anderen pijn doen. Daarmee tonen we onze gevoelens van spijt als reactie op ons morele kompas van hoe we mensen zouden moeten behandelen.
Tranen komen niet altijd voort uit ongelukkige of pijnlijke omstandigheden. Er kunnen tranen van vreugde zijn, zowel voor onszelf als voor anderen, of van opluchting: De student die wanhopig moet slagen voor een examen en dan een “A” behaalt, of de ouder die hoort dat de operatie van zijn kind een succes is.
Tranen van vreugde kunnen ook verschijnen uit pure jubel of uit verheugende gebeurtenissen die iemands leven zin geven: Een jonge danser die ervan droomde op het toneel te verschijnen en dan na vele auditierondes wordt geselecteerd voor de cast van een Broadway-musical, of de moeder van een zoon die haar meedeelt dat ze binnenkort grootmoeder zal worden.
Tranen van vreugde kunnen tot uitdrukking komen wanneer we delen in het geluk van anderen. We hebben allemaal wel gehoord van mensen die altijd huilen bij een huwelijk of bij de geboorte van een kind. Nogmaals, huilen is een manier waarop wij onze empathische verbondenheid met anderen tot uitdrukking brengen wanneer zij zulke prachtige gelegenheden vieren, die ook onze eigen persoonlijke vreugdevolle herinneringen kunnen oproepen. Een kunstwerk (b.v. schilderijen, muziek en dans) kan ook tranen produceren, gestimuleerd door schoonheid en waardering.
Opgemerkt moet worden dat er andere situaties zijn waarin men huilt, niet uit vreugde of pijn, maar als een opzettelijke, onoprechte vertoning van ontsteltenis of wroeging. Dergelijke “acteurs” willen hun tranen gebruiken om een gewenste reactie van anderen te verkrijgen – dat wil zeggen, hun bedoeling is anderen te manipuleren voor hun eigen persoonlijk gewin.
Een persoon heeft een lange geschiedenis van arrestaties en veroordelingen voor beroving, inbraak, en mishandeling met een dodelijk wapen. Tijdens het proces voor zijn meest recente arrestatie, begint hij overvloedig te huilen voor de rechter, zeggen hoezeer het hem spijt voor wat hij heeft gedaan, en dat hij nu “het licht heeft gezien” en belooft nooit meer te overtreden. Spoedig daarna ziet men hem lachen en praten over hoe hij hoopt voorwaardelijk vrij te komen.
Huilen heeft heilzame eigenschappen, zelfs in gevallen van echte pijn. Huilen stelt mensen in staat hun gevoelens los te laten en hopelijk verlichting of bevrediging te bereiken. Het maakt ook anderen gevoelig voor de emotionele toestand van het individu en moedigt hun steun aan. Bovendien heeft huilen een fysiologisch effect op het lichaam, zoals het vrijkomen van neurochemische stoffen die de stemming kunnen verbeteren.
Wanneer mensen tranen laten uit pijn of vreugde, is huilen een emotionele reactie op een psychologische toestand. Het belang ervan kan niet worden geminimaliseerd. Het kan een normaal psychologisch functioneren weerspiegelen. Het kan ook een symptoom zijn van een ernstige ziekte, zoals depressie, waarvoor professionele behandeling moet worden gezocht.
Misschien zei Washington Irving het het beste: “Er zit heiligheid in tranen. Ze zijn niet het teken van zwakte, maar van kracht. Ze spreken welsprekender dan tienduizend tongen. Het zijn boodschappers van overweldigend verdriet, van diep berouw, en van onuitsprekelijke liefde.”