When We Forget to Remember – Failures in Prospective Memory Range From Annoying to Lethal
Een chirurgisch team sluit een incisie in de buik en voltooit daarmee een moeilijke operatie. Weken later komt de patiënt op de eerste hulp klagen over buikpijn en een röntgenfoto laat zien dat een van de tangen die bij de operatie is gebruikt in de patiënt is achtergebleven. Waarom zouden hoogopgeleide professionals vergeten een eenvoudige taak uit te voeren die ze duizenden keren eerder zonder problemen hebben uitgevoerd?
Dit soort vergissingen komt voor in beroepen zo divers als de luchtvaart en computerprogrammering, maar onderzoek uit de psychologische wetenschap onthult dat deze fouten misschien geen onzorgvuldigheid of een gebrek aan vaardigheid weerspiegelen, maar fouten in het prospectieve geheugen.
In een artikel in het augustusnummer van Current Directions in Psychological Science, een tijdschrift van de Association for Psychological Science, R. Key Dismukes, een wetenschapper aan het NASA Ames Research Center, het snel groeiende veld van onderzoek naar prospectief geheugen, en benadrukt de verschillende manieren waarop kenmerken van alledaagse taken interageren met normale cognitieve processen om geheugenfouten te produceren die soms rampzalige gevolgen hebben.
Fouten van prospectief geheugen treden typisch op wanneer we een voornemen vormen om iets later te doen, bezig raken met verschillende andere taken, en de focus verliezen op datgene wat we oorspronkelijk van plan waren te doen. Ondanks de naam is prospectief geheugen in feite afhankelijk van verschillende cognitieve processen, waaronder planning, aandacht en taakbeheer. Deze geheugenverliesjes, die in het dagelijks leven vaak voorkomen, zijn meestal vervelend, maar kunnen tragische gevolgen hebben. “Elke zomer sterven verschillende baby’s in hete auto’s wanneer ouders de auto verlaten en vergeten dat het kind rustig op de achterbank slaapt,” wijst Dismukes erop.
Vele voorbeelden van prospectief geheugen hebben betrekking op het voornemen om iets op een bepaald tijdstip te doen, zoals naar een doktersafspraak gaan, of bij een bepaalde gelegenheid, zoals het feliciteren van een vriendin de volgende keer dat je haar ziet. Bij veel van wat we in ons dagelijks leven van plan zijn te doen, thuis of op het werk, gaat het echter om gewoontehandelingen die we in de loop van de tijd herhalen. En bij dit soort gewone taken zijn onze bedoelingen soms niet expliciet. We vormen bijvoorbeeld meestal geen expliciete intentie om de sleutel in het contact te steken elke keer dat we een auto besturen – de intentie is impliciet in onze gebruikelijke routine van het rijden.
In eerder onderzoek identificeerden Dismukes en collega’s verschillende soorten situaties die kunnen leiden tot prospectief geheugenfalen. Zij ontdekten dat onderbrekingen en verstoringen van gewoonteprocessen, die in het dagelijks leven al irritant genoeg zijn, in sommige beroepssituaties fataal kunnen zijn. In feite hebben verschillende vliegtuigrampen plaatsgevonden omdat piloten werden onderbroken tijdens het uitvoeren van kritieke preflighttaken – nadat de onderbreking voorbij was, gingen de piloten over op de volgende taak, zich niet realiserend dat de onderbroken taken nog niet waren voltooid.
Voor alle negatieve aandacht die multitasking de laatste jaren heeft gekregen, is het misschien geen verrassing dat multitasking ook een belangrijke oorzaak is van prospectieve geheugenstoringen. We lijken ons redelijk goed te hebben aangepast aan het jongleren met verschillende taken tegelijk. Maar onderzoek toont aan dat wanneer zich een probleem voordoet met de taak waarop we ons op dat moment concentreren, we kwetsbaar worden voor cognitieve tunneling, waarbij we vergeten onze aandacht weer op de andere taken te richten.
Om zich te verdedigen tegen prospectief geheugenfalen en de potentieel rampzalige gevolgen daarvan, vertrouwen professionals in de luchtvaart en geneeskunde nu op specifieke geheugeninstrumenten, waaronder checklists. Onderzoek toont ook aan dat implementatie-intenties, waarbij wordt aangegeven wanneer en waar een specifieke intentie zal worden uitgevoerd, kunnen helpen zich te wapenen tegen dergelijke mislukkingen in het dagelijks leven. Dismukes wijst erop dat het hebben van dit soort concrete plannen is aangetoond dat prospectieve geheugenprestaties met maar liefst twee tot vier keer verbeteren bij taken zoals lichaamsbeweging, medicatietrouw, borstzelfonderzoek en huiswerk voltooiing.
Naast checklists en implementatie-intenties, hebben Dismukes en anderen verschillende andere maatregelen belicht die kunnen helpen om voorgenomen acties te onthouden en uit te voeren:
- Gebruik externe geheugensteunen zoals de waarschuwingskalender op mobiele telefoons
- Vermijd multitasking wanneer een van uw taken kritiek is
- Voer cruciale taken nu uit in plaats van ze uit te stellen tot later
- Creëer herinneringstekenen die opvallen en zet ze op een moeilijk te missen plaats
- om te missen
- Link de doeltaak aan een gewoonte die je al hebt
“In plaats van individuen de schuld te geven van onopzettelijke hiaten in prospectief geheugen, kunnen organisaties de veiligheid verbeteren door het gebruik van deze maatregelen te ondersteunen”, stelt Dismukes. Hij stelt voor dat wetenschappers laboratoriumonderzoek combineren met observaties van menselijke prestaties in reële omgevingen om beter te begrijpen hoe prospectief geheugen werkt en om praktische strategieën te ontwikkelen om hiaten te voorkomen.