Bookshelf
Pathophysiology
Growth Hormone
Dysfunctie van het endocriene systeem controle & afgifte van groeihormoon kan resulteren in verschillende aandoeningen. Hypersecretie van GH kan acromegalie en gigantisme veroorzaken, die beide meestal worden veroorzaakt door een GH-secretief adenoom van de hypofyse.
Acromegalie
Acromegalie wordt meestal veroorzaakt door een GH-secretief hypofysair adenoom dat ontstaat na het sluiten van de epifysaire groeischijf. Het leidt tot karakteristieke gezichten, grote ledematen, frontale bossing, diaphorese, en verminderde glucosetolerantie. Een verhoogde insuline-achtige groeifactor-1 (IGF-1) spiegel stelt de diagnose. Chirurgische excisie is de eerstelijnsbehandeling voor acromegalie. Verdere medische behandeling met somatostatine-analogen of bestraling is echter noodzakelijk omdat volledig herstel zelden voorkomt.
Gigantisme
Gigantisme treedt op als gevolg van hypersecretie van groeihormoon vóór de vergroeiing van de epifyse van het lange bot. Het wordt gekenmerkt door een lange gestalte en moet worden vermoed wanneer de lengte van de patiënt drie standaarddeviaties boven de normale gemiddelde lengte ligt.
Groeihormoondeficiëntie
Het effect van GH-deficiëntie hangt af van de leeftijd waarop de deficiëntie optreedt. De aanvang in de kindertijd gaat gepaard met een verminderde groei van alle skeletstructuren, wat vervolgens leidt tot dwerggroei. Tekort bij volwassenen is moeilijker te diagnosticeren omdat er niet één identificerende pathognomische factor is. Het presenteert zich meestal met verhoogde vetmassa in viscerale weefsels en verminderde skeletspieren, evenals verminderde botdichtheid en remodellering, wat leidt tot osteoporose.
Prolactine
De pathologie met betrekking tot prolactine kan te wijten zijn aan ofwel een prolactine-overschot of een prolactinetekort.
Prolactinedeficiëntie, meestal te wijten aan hypofysevernietiging, presenteert zich met het uitblijven van lactaat.
Verhoogde prolactinespiegels kunnen fysiologisch, pathologisch of door geneesmiddelen worden veroorzaakt. Fysiologische oorzaken zijn onder meer zwangerschap, lichaamsbeweging, slaap, stress, neonatale periode, tepelstimulatie en lactatie, en geslachtsgemeenschap. Fysiologische hyperprolactinemie is voorbijgaand en adaptief, en de meeste patiënten blijven asymptomatisch. Farmacologische en pathologische hyperprolactinemie zijn symptomatische aandoeningen (hypogonadisme en galactorroe) die ongewenste gevolgen hebben op lange termijn. Ongeacht de etiologie behoren dopamine-agonisten zoals bromocriptine en cabergoline tot de behandelingsopties voor een overmaat aan prolactine.
Follicle-stimulating hormone and Luteinizing Hormone
Hyperfunctionerende hypofyse-adenomen of niet-reagerende gonaden kunnen leiden tot een verhoogd FSH & LH. Verlaagde niveaus van FSH & LH kunnen het gevolg zijn van pathologie binnen ofwel de hypothalamus of anterieure hypofyse.
Adrenocorticotroop hormoon
Pathofysiologie van ACTH kan het gevolg zijn van ofwel disfunctie van de hypofyse, de bijnieren, of ectopische secreties van een pathogene bron.
Hypofunctie of hyperfunctie van de hypofyse kan leiden tot een verlaging of verhoging van ACTH-niveaus in het lichaam, respectievelijk. Veel voorkomende oorzaken van een verlaagd ACTH-gehalte zijn hypofyse-insufficiëntie als gevolg van een adenoom dat de hypofyse samenperst, hypofyse-apoplexie, de plotselinge bloeding in de hypofyse die leidt tot verlies van ACTH, of het Sheehan-syndroom, een aandoening van hypofyse-infarct na bloedverlies tijdens de kindertijd.
Thyroïd-stimulerend hormoon
Een TSH-test is de aanbevolen screeningstest voor schildklieraandoeningen. Het is de voorkeurstest bij patiënten bij wie een tekort (hypothyreoïdie) of een teveel (hyperthyreoïdie) aan schildklierhormonen wordt vermoed. Abnormale niveaus wijzen op het pathologisch functioneren van de schildklier.
Wanneer de TSH-niveaus onder de normale niveaus liggen, is de primaire diagnose hyperthyreoïdie. Lage niveaus van TSH komen voor bij patiënten op steroïden, dopamine, en somatostatine analogen. Patiënten met schildklierkanker die met thyroxine worden behandeld, kunnen ook verlaagde TSH-spiegels hebben. De ziekte van Graves is een andere veel voorkomende pathologie die zich presenteert met lage TSH-niveaus en is te wijten aan een auto-immuunaandoening, die de schildklier stimuleert om overtollige schildklierhormonen aan te maken. De verhoogde schildklierhormonen veroorzaken een feedbackremming van de TSH-secretie door de voorste hypofyse.
Vasopressine
Centrale Diabetes Insipidus
Verlaagde niveaus van vasopressine kunnen verschillende pathologische toestanden veroorzaken. De meest voorkomende vorm van pathologie secundair aan verminderde ADH secretie van de hypofyse is centrale diabetes insipidus. Een laag ADH-gehalte leidt tot een teveel aan vrij water in de urine. In de meeste gevallen zijn er geen aanwijsbare oorzaken, en daarom worden deze gevallen aangeduid als idiopathische centrale diabetes insipidus. Verworven vormen van centrale diabetes insipidus zijn vasculaire en auto-immuunziekten, craniofaryngioma, sarcoïdose, hypoxisch hersenletsel, chirurgie, trauma, structurele misvormingen, metastase, Langerhans cel histiocytose, of ischemie. De meest voorkomende symptomen zijn polyurie, polydipsie en nocturie, maar ook minder vaak voorkomende zwakte, lethargie, vermoeidheid en myalgieën.
Syndroom van ongepast antidiuretisch hormoon (SIADH)
Extra ADH uit een ectopische bron of de achterste hypofyse leidt tot het syndroom van ongepast antidiuretisch hormoon (SIADH). De overmaat aan ADH veroorzaakt verhoogde waterretentie en hypervolemische hyponatriëmie. Veel voorkomende etiologieën achter SIADH zijn maligniteiten, trauma, beroerte, infectie, medicatie, en/of anesthesie.
Oxytocine
Oxytocine insufficiëntie is geen veel voorkomende pathologie, maar kan in zeldzame gevallen voorkomen. Verlaagde niveaus van oxytocine vertragen de samentrekkingen van de baarmoeder en verminderen de melkafgifte tijdens het geboorteproces. Panyypopituarisme, een pathologie waarbij zowel de anterieure als de posterieure hormoonspiegels onder normaal zijn, kan de oorzaak zijn van oxytocinehyposecretie.
Exces aan oxytocine komt ook zelden voor en veroorzaakt een overactieve baarmoeder die hypertrofie veroorzaakt, wat verder leidt tot moeilijkheden bij het in stand houden van de zwangerschap wegens onvoldoende ruimte om de foetus vast te houden.