Borduurwerk
OorsprongEdit
Het proces dat gebruikt werd om stoffen te kleven, op te lappen, te herstellen en te verstevigen bevorderde de ontwikkeling van naaitechnieken, en de decoratieve mogelijkheden van het naaien leidden tot de kunst van het borduren. Er is inderdaad gewezen op de opmerkelijke stabiliteit van de basisborduursteken:
Het is een opvallend feit dat er in de ontwikkeling van de borduurkunst … geen veranderingen van materialen of technieken zijn die kunnen worden aangevoeld of geïnterpreteerd als vorderingen van een primitief naar een later, meer verfijnd stadium. Aan de andere kant vinden we in vroege werken vaak een technische prestatie en een hoog niveau van vakmanschap dat in latere tijden zelden wordt bereikt.
De kunst van het borduren is wereldwijd gevonden en er zijn verschillende vroege voorbeelden gevonden. Werken in China zijn gedateerd in de periode van de Warring States (5e-3e eeuw v.Chr.). In een kledingstuk uit de Zweedse Migratieperiode, ruwweg 300-700 n.Chr., zijn de randen van de banden van afsnijdsels verstevigd met een rijgsteek, rugsteek, steelsteek, kleermakersknoopsgatsteek en een zweepsteek, maar het is niet zeker of dit werk gewoon de naden verstevigde of als decoratief borduurwerk moet worden opgevat.
De oude Griekse mythologie heeft de godin Athena gecrediteerd voor het doorgeven van de kunst van het borduren samen met het weven, wat leidde tot de beroemde wedstrijd tussen haarzelf en de sterfelijke Arachne.
Historische toepassingen en techniekenEdit
Afhankelijk van tijd, locatie en beschikbare materialen, kon borduren het domein zijn van een paar experts of een wijdverspreide, populaire techniek. Deze flexibiliteit leidde tot een verscheidenheid aan werken, van koninklijk tot alledaags.
Uitbundig geborduurde kleding, religieuze voorwerpen en huishoudelijke artikelen werden vaak gezien als een teken van rijkdom en status, zoals in het geval van Opus Anglicanum, een techniek die werd gebruikt door professionele werkplaatsen en gilden in middeleeuws Engeland. In het 18de-eeuwse Engeland en zijn koloniën werden merklappen van fijne zijde vervaardigd door de dochters van welgestelde families. Borduurwerk was een vaardigheid die de weg van een meisje naar de vrouwelijkheid markeerde, maar ook een uiting was van rang en sociale status.
Omgekeerd is borduurwerk ook een volkskunst, waarbij materialen worden gebruikt die voor niet-professionelen toegankelijk waren. Voorbeelden hiervan zijn Hardanger uit Noorwegen, Merezhka uit Oekraïne, Mountmellick borduurwerk uit Ierland, Nakshi kantha uit Bangladesh en West-Bengalen, en Braziliaans borduurwerk. Veel technieken hadden een praktisch nut, zoals Sashiko uit Japan, dat werd gebruikt als een manier om kleding te verstevigen.
Hoewel borduurwerk historisch gezien werd beschouwd als een tijdverdrijf, activiteit of hobby, alleen bedoeld voor vrouwen, werd het vaak gebruikt als een vorm van biografie. Vrouwen die geen toegang hadden tot een formele opleiding of, soms, geen schrijfgerei, leerden vaak borduren en gebruikten het als een middel om hun leven te documenteren. In termen van documentatie van de geschiedenis van gemarginaliseerde groepen, vooral vrouwen van kleur zowel in de Verenigde Staten als in de rest van de wereld, is borduurwerk een middel om het dagelijks leven te bestuderen van diegenen wier leven grotendeels onbestudeerd bleef gedurende een groot deel van de geschiedenis.
De Islamitische wereldEdit
Borduurwerk was een belangrijke kunst in de Middeleeuwse Islamitische wereld. De 17de-eeuwse Turkse reiziger Evliya Çelebi noemde het de “ambacht van de twee handen”. Omdat borduurwerk in moslimmaatschappijen een teken van hoge sociale status was, werd het alom populair. In steden als Damascus, Caïro en Istanbul was borduurwerk zichtbaar op zakdoeken, uniformen, vlaggen, kalligrafie, schoenen, gewaden, tunieken, paardentuig, pantoffels, scheden, buidels, omslagen en zelfs op leren riemen. Ambachtslieden borduurden artikelen met goud- en zilverdraad. Er ontstonden borduurbedrijfjes, waar soms meer dan 800 mensen werkten, om deze artikelen te leveren.
In de 16e eeuw, tijdens het bewind van de Mughal keizer Akbar, schreef zijn kroniekschrijver Abu al-Fazl ibn Mubarak in de beroemde Ain-i-Akbari: “Zijne majesteit (Akbar) besteedt veel aandacht aan verschillende stoffen; vandaar dat er Iraanse, Ottomaanse en Mongoolse kledingstukken in overvloed zijn, vooral textiel geborduurd in de patronen van Nakshi, Saadi, Chikhan, Ari, Zardozi, Wastli, Gota en Kohra. De keizerlijke ateliers in de steden Lahore, Agra, Fatehpur en Ahmedabad leveren vele meesterwerken van vakmanschap in stoffen, en de figuren en patronen, knopen en verscheidenheid van modes die nu de overhand hebben verbazen zelfs de meest ervaren reizigers. De smaak voor fijn materiaal is sindsdien algemeen geworden, en de draperie van geborduurde stoffen die bij feesten worden gebruikt, overtreft elke beschrijving.”
AutomationEdit
De ontwikkeling van het machinale borduurwerk en de massaproductie ervan kwam in fasen tot stand tijdens de Industriële Revolutie. De eerste borduurmachine was de handborduurmachine, in 1832 in Frankrijk uitgevonden door Josué Heilmann. De volgende evolutionaire stap was de schiffli borduurmachine. Deze laatste leende van de naaimachine en het jacquardweefgetouw om haar werking volledig te automatiseren. De productie van machinaal borduurwerk in St. Gallen in Oost-Zwitserland bloeide in de tweede helft van de 19e eeuw. Zowel St. Gallen, Zwitserland, als Plauen, Duitsland, waren belangrijke centra voor de ontwikkeling van machineborduurwerk en borduurmachines. Veel Zwitsers en Duitsers emigreerden naar Hudson county, New Jersey in de vroege twintigste eeuw en ontwikkelden daar een machineborduurindustrie. De Shiffli-machines zijn blijven evolueren en worden nog gebruikt voor industrieel schaalborduurwerk.