Culturele verschillen
Culturele verschillen Definitie
Culturele groepen kunnen sterk verschillen in hun opvattingen over wat waar, goed, en efficiënt is. De studie van culturele verschillen combineert perspectieven in de psychologie en antropologie om het kenmerkende patroon van overtuigingen, gedrag en sociale instellingen van een samenleving te begrijpen en hoe deze patronen zich verhouden tot en contrasteren met die van andere culturele groepen.
Culturele verschillen komen zowel tussen als binnen samenlevingen voor, bijvoorbeeld tussen Canadezen en Japanners, en binnen de Verenigde Staten tussen Anglo’s en Latino’s. Beschrijvingen van culturele verschillen worden gemaakt in de context van de vele overeenkomsten tussen menselijke groepen. Hoewel een aantal eigenschappen tussen culturen verschilt, bestaan er ook veel overeenkomsten tussen menselijke samenlevingen. Bovendien, zelfs als er verschillen zijn tussen culturele groepen, betekenen individuele verschillen dat niet elke persoon binnen een bepaalde cultuur overtuigingen zal hebben of gedrag zal vertonen die lijken op de overheersende patronen in hun samenleving.
Culturele verschillen Context en focus
Culturen kunnen op vele manieren verschillen, sommige duidelijker en waarneembaarder dan andere. Zo verschillen culturen bijvoorbeeld in taal, kleding (kilt, kimono of driedelig pak) en sociale begroetingen (kus, buiging, handdruk). Vanuit een psychologisch perspectief verschillen culturen ook op subtielere, maar belangrijke manieren, zoals hoe ze verklaren waarom iemand zich gedroeg zoals hij deed, wat ze opmerken en onthouden van sociale interacties, en of ze proberen “erbij te horen” of “op te vallen” in hun peer group. In de Verenigde Staten en Australië bijvoorbeeld hebben mensen de neiging om zichzelf te definiëren in termen van hun unieke persoonlijkheidskenmerken en individuele eigenschappen (bv. extravert, optimistisch, ambitieus), terwijl in Korea en Mexico mensen zichzelf eerder definiëren in termen van verbondenheid met anderen of lidmaatschap van sociale groepen (bv. zus, vriend, student). In Chinese culturen wordt het opbouwen van diepe persoonlijke relaties doeltreffender geacht dan contracten als een manier om vertrouwen in een zakelijke relatie tot stand te brengen. In de Verenigde Staten worden contracten echter meer gewaardeerd dan persoonlijke garanties. Psychologisch onderzoek naar culturele verschillen richt zich op dergelijke subtiele verschillen en onverwachte overeenkomsten in overtuigingen en gedrag.
Culturele verschillen Achtergrond en geschiedenis
Mensen zijn al lang geïnteresseerd in culturele verschillen. De eerste schriftelijke getuigenissen van culturele diversiteit dateren al uit de 4e eeuw v. Chr., toen Herodotus de unieke geloofsovertuigingen en gewoonten beschreef van de verschillende culturele groepen die handel dreven langs de oevers van de Zwarte Zee. Het was echter pas rond de 19e eeuw v. Chr. dat geleerden systematische studies begonnen te verrichten naar unieke culturele overtuigingen en praktijken, zoals Alexis de Tocqueville’s geschriften over de unieke aspecten van de vroege Amerikaanse cultuur en Max Weber’s analyse van hoe in Noord-Europa ontwikkelde religieuze ideologieën culturele verschillen veroorzaakten in opvattingen over de betekenis van werk. Ongeveer 100 jaar later ontstond het gebied van de culturele antropologie met een exclusieve focus op het begrijpen van de aard van culturele verschillen over de hele wereld. Vandaag de dag heeft psychologisch onderzoek nieuw inzicht gebracht in de aard van culturele verschillen en overeenkomsten door een antropologische focus op cultuur te combineren met geavanceerde experimentele methoden die zijn ontwikkeld in de sociale en cognitieve psychologie. Dit onderzoeksgebied binnen de sociale psychologie wordt culturele psychologie genoemd.
Voordat psychologen begonnen met het bestuderen van cultuur, werd vaak aangenomen dat de kennis die was verkregen uit psychologisch onderzoek dat binnen één cultuur was uitgevoerd, van toepassing was op alle mensen. Deze veronderstelling over de universaliteit van de menselijke psychologie werd op de proef gesteld toen onderzoekers vervolgens probeerden om studies in andere culturen te repliceren en voor een aantal belangrijke fenomenen zeer verschillende resultaten vonden. Bijvoorbeeld, psychologische experimenten die aantoonden dat mensen geneigd zijn zich minder in te spannen wanneer zij in een groep werken dan wanneer zij dat alleen doen, vertoonden een tegengesteld patroon in Oost-Aziatische samenlevingen. Daar zijn mensen geneigd zich minder in te spannen wanneer zij alleen werken dan wanneer zij in een groep werken. Verder bleek uit onderzoek in India, en later in Japan, een tegengesteld patroon dan uit eerder onderzoek in de Verenigde Staten – dat mensen de invloed van persoonlijkheid overschatten en de invloed van situationele factoren op gedrag onderschatten.
Bewijs voor culturele verschillen
Er zijn drie brede soorten bewijs gebruikt om culturele verschillen aan te tonen. Ten eerste hebben diepgaande studies van afzonderlijke culturen een verscheidenheid aan cultureel unieke manieren aan het licht gebracht waarop mensen denken over en zich bezighouden met interpersoonlijke relaties. In Mexico bijvoorbeeld worden interpersoonlijke relaties gekenmerkt door een oprechte nadruk op het proactief creëren van interpersoonlijke harmonie (d.w.z. simpatfa), zelfs met vreemden. In Japan en Korea is men ook sterk gericht op interpersoonlijke harmonie. In tegenstelling tot de Mexicanen is de aandacht voor harmonie bij de Japanners echter meer gericht op de relaties met de eigen groep (bv. vrienden, familie), en ze wordt in stand gehouden door een meer passieve, “de boot niet schokken”-strategie. In de Verenigde Staten verschilt de zorg voor interpersoonlijke harmonie tussen informele, sociale relaties en werkrelaties. Terwijl het in de Verenigde Staten gebruikelijk is dat mensen een prettige en positieve sociale dynamiek creëren in de meeste settings, hebben ze de neiging om minder aandacht te besteden aan interpersoonlijke relaties en aan het algemene niveau van harmonie in werksettings. Om deze verschillende relationele stijlen tussen culturen aan te tonen, hebben onderzoekers bijvoorbeeld onderzocht hoe leden van deze culturen informatie overbrengen die voor anderen gênant of teleurstellend zou kunnen zijn. Wanneer Amerikanen en Koreanen met vrienden of sociale kennissen praten, gebruiken zij indirecte, subtiele signalen om anderen niet in verlegenheid te brengen wanneer zij dergelijk slecht nieuws brengen. Wanneer zij echter met iemand in een werksituatie praten, vinden Amerikanen het gepaster om direct te zijn, zelfs als de boodschap slecht nieuws voor de luisteraar bevat. Koreanen daarentegen menen dat het op het werk nog belangrijker is om subtiele communicatie te gebruiken waarmee de boodschap wordt overgebracht maar ook het gezicht van de luisteraar wordt gered. Culturele verschillen in aandacht voor intermenselijke belangen kunnen dus in sommige settings (bijv. werk) meer uitgesproken zijn dan in andere settings (bijv. feestjes).
Een tweede soort bewijs komt uit multinationale enquêtes die de waarden van mensen hebben gemeten in alle grote werelddelen, in honderden samenlevingen. In deze enquêtes wordt mensen gevraagd aan te geven in hoeverre zij het eens zijn met stellingen als “Het is belangrijk om vrij te zijn om eigen beslissingen te nemen” en “Mensen worden gedefinieerd door hun band met hun sociale groep”. Dit soort onderzoek toont aan dat culturele groepen aanzienlijk fluctueren in de mate waarin zij waarde hechten aan individuele autonomie versus verplichtingen om tradities te volgen; gelijkheid versus respect voor verschillen in status; concurrentie versus samenwerking; en onderscheid tussen ingroups en outgroups.
Een derde en overtuigende vorm van bewijs voor culturele verschillen wordt geleverd door cross-culturele experimenten over de manier waarop mensen hun sociale omgeving waarnemen en erop reageren. Wanneer experimentele studies individuen uit verschillende culturen precies dezelfde situatie voorleggen, bijvoorbeeld een video van twee mensen die met elkaar praten tijdens een werkgroepvergadering, kunnen er zeer verschillende interpretaties en reacties naar voren komen. In veel Latijns-Amerikaanse culturen merken en onthouden mensen hoe hard de mensen in de video werken en hoe goed of slecht ze met elkaar overweg kunnen. In Noord-Amerikaanse culturen merken mensen meestal ook op hoe hard mensen werken, maar veel minder informatie over het niveau van interpersoonlijke verstandhouding.
Er zijn aanwijzingen dat culturele verschillen het resultaat zijn van de ervaring van mensen om in verschillende sociaal-culturele omgevingen te leven en te participeren. Biculturele groepen, bijvoorbeeld Chinese Canadezen of Mexicaanse Amerikanen, vertonen vaak psychologische patronen die het midden houden tussen die uit hun moederland (b.v. China of Mexico) en die uit hun nieuwe adoptiecultuur (b.v. Canada of de Verenigde Staten). Experimenteel bewijs toont (op bepaalde gebieden) ook aanzienlijke culturele verschillen aan tussen verschillende regio’s binnen een samenleving, bijvoorbeeld tussen individuen uit het noorden en het zuiden van de Verenigde Staten. In relatieve termen is een belediging van iemands eer een vluchtige ergernis voor noorderlingen, maar een ernstiger belediging voor zuiderlingen, en hoewel geweld onder zuiderlingen over het algemeen niet meer wordt getolereerd dan onder noorderlingen, wordt het eerder als gerechtvaardigd beschouwd wanneer de eer op het spel staat.
Emplicaties van culturele verschillen
Culturele verschillen hebben implicaties voor vrijwel alle gebieden van de psychologie. Culturele verschillen zijn bijvoorbeeld gevonden in opvoedingspraktijken (ontwikkelingspsychologie), het scala aan persoonlijkheidskenmerken in een samenleving (persoonlijkheidspsychologie), hoe mensen informatie verwerken (cognitieve psychologie), effectieve behandelingen voor psychische stoornissen (klinische psychologie), interacties tussen leraar en leerling (onderwijspsychologie), motiverende prikkels die belangrijk zijn voor werknemers (organisatiepsychologie), en intermenselijke stijlen (sociale psychologie). Onderzoek op elk van deze gebieden verschaft kennis over hoe culturen kunnen verschillen en wanneer zij waarschijnlijk meer gelijk dan verschillend zijn.
Het bestaan van culturele verschillen heeft belangrijke implicaties voor het dagelijks leven van mensen, of het nu op school, op het werk, of in een andere omgeving is waar mensen met verschillende culturele achtergronden met elkaar in aanraking komen. Het is belangrijk te erkennen dat diversiteit veel meer kan betekenen dan verschillen in etniciteit, ras of nationaliteit; culturele diversiteit omvat ook soms subtiele, maar belangrijke basisverschillen in de veronderstellingen, overtuigingen, percepties en gedragingen die mensen uit verschillende culturen gebruiken om door hun sociale wereld te navigeren.