De Engelse taal in Scandinavië
Als je ooit Scandinavië hebt bezocht, is het moeilijk om de populariteit van de Engelse taal niet te missen. We kijken naar de rol van de Engelse taal in Noorwegen en Scandinavië vandaag de dag.
Scandinaviërs hebben, samen met Nederlanders, de beste niet-moedertaalsprekers van de Engelse taal ter wereld. Dat blijkt uit de negende editie van de EF English Proficiency Index. Zweden, Noorwegen en Denemarken staan respectievelijk op de tweede, derde en vierde plaats. Elders in de Scandinavische landen staat Finland op de zevende plaats.
Lees meer: How to Learn Norwegian
Natuurlijk zal iedereen die een van de Scandinavische naties heeft bezocht niet verrast zijn door de bevindingen. Hoewel er veel problemen zijn bij een bezoek aan de regio – niet in het minst de epische prijskaartjes – is communicatie meestal niet een van hen.
Een gelukkige familie van talen
Noors, Zweeds en Deens hebben allemaal hun wortels in het Oud-Noors en een spreker van een van deze talen heeft een standaard vermogen om op zijn minst de andere twee talen te begrijpen. Maar het taalvermogen van de Scandinaviërs houdt daar niet op. De overgrote meerderheid spreekt ook vloeiend Engels.
Voor het ongeoefende oog lijken het Engels en de Scandinavische talen misschien niet zo veel gemeen te hebben, maar de waarheid is heel anders. Het zijn allemaal leden van de Germaanse taalfamilie, zelf een tak van de Indo-Europese taalfamilie die door meer dan 500 miljoen mensen gesproken wordt.
Hoewel er aanzienlijke variaties zijn, delen alle talen een aantal belangrijke taalkundige kenmerken die tot vertrouwdheid leiden. Zo is bijvoorbeeld de manier waarop werkwoorden in het Engels worden vervoegd vergelijkbaar met die in het Zweeds, Noors en Deens. Werkwoordvervoeging werkt heel anders in de Romaanse talen zoals Italiaans en Spaans die hun wortels in het Latijn hebben.
Het gebruik van leenwoorden
Zowel het Engels als de Scandinavische talen hebben elkaar in de loop der jaren veel woorden geleend. We hebben het Oud-Noors en de Vikingen te danken voor woorden als ski, skull, knife en cake. En niet te vergeten mijn persoonlijke favoriet, berserk.
Lees meer: De talen van Noorwegen
De Engelse woordenschat is een van de grootste ter wereld met een geschatte 750.000 woorden. Dat is een orde van grootte groter dan de Scandinavische talen.
Wanneer een Zweed, Deen of Noor iets moet beschrijven dat een plaatselijk woord niet kan dekken, is de kans groot dat ze gewoon een Engels woord zullen gebruiken. Sommige idiomen en uitdrukkingen zijn zelfs doorgedrongen tot het dagelijks gebruik in Scandinavië, vooral in de reclame. Het is niet ongewoon om een Scandinavisch merk een Engelse slogan te zien gebruiken.
Ze beginnen jong
Engels wordt op Scandinavische scholen van jongs af aan onderwezen. Zodra kinderen het lezen en schrijven van hun moedertaal onder de knie hebben, wordt het Engels geïntroduceerd. De leeftijd varieert per land en regio, maar over het algemeen heeft iedere leerling op zijn tiende al minstens een jaar formeel onderwijs in de Engelse taal genoten.
Culturele onderdompeling in de Engelse wereld
Maar tegen de tijd dat Scandinavische kinderen die leeftijd bereiken, zijn de meesten al behoorlijk vertrouwd met het Engels. Jonge Scandi’s zijn altijd al blootgesteld aan veel internationale inhoud, maar nu hebben YouTube en Netflix Engelstalig entertainment toegankelijker gemaakt dan ooit tevoren.
Zeker, er zijn genoeg grote Noorse YouTubers. Maar als je op een groep jonge Noren stuit die YouTube kijken, is de kans groot dat de video in het Engels is. Engels jargon – inclusief scheldwoorden – is ook vaak te horen.
Lees meer: Learn Norwegian Though a Story
Zet een Noorse tv-zender aan en de kans is groot dat u een Engelstalige show met Noorse ondertitels te horen krijgt. In tegenstelling tot veel andere landen, worden Engelse shows bijna nooit nagesynchroniseerd. Of een Scandinaviër Engels spreekt met een Brits of Amerikaans accent heeft veel te maken met wat voor soort TV hij prefereert!
Een regio van ontdekkingsreizigers en reizigers
Al sinds de tijd van de grote ontdekkingsreizigers Roald Amundsen en Thor Heyerdahl, zijn Scandinaviërs grote reizigers geweest. Tegenwoordig kunnen de meeste inwoners dankzij de hoge lonen en royale vakantietoeslagen meer dan één vakantie per jaar nemen. Dat is zeker het geval in Noorwegen.
Daarnaast heeft de groei van Norwegian Air, Ryanair en WizzAir ervoor gezorgd dat weekendjes weg toegankelijker en goedkoper zijn dan ooit tevoren. Iemand die zich tien jaar geleden geen internationale reis kon veroorloven, kan nu gemakkelijk een weekendje naar Londen, waar hij zijn Engelse vaardigheden op de proef kan stellen.
Een professionele vaardigheid
Misschien is het die innerlijke ontdekkingsreiziger, maar zelfs na bijna een decennium formeel onderwijs in de Engelse taal gaan veel Scandinaviërs een stap verder door in het buitenland te studeren. Welk onderwerp ze ook bestuderen, de kans is groot dat ze zich in een Engelstalige omgeving bevinden.
Naarmate de globalisering voortschrijdt, wordt Engels gezien als een essentiële vaardigheid voor het bedrijfsleven. De British Council meldt dat tegen 2020 twee miljard mensen de taal zullen leren. Ondernemers worden aangemoedigd om “eerst globaal te denken” en dankzij de succesverhalen van Spotify doen velen dat ook.
Deze focus op Engels in het bedrijfsleven is geen nieuw fenomeen. De persoon achter het zeer succesvolle Engelse onderdompelingsbedrijf EF Education First is niet Brits of Amerikaans, maar eerder een Zweed!
Bertil Hult begon al in 1965 Zweedse studenten naar Brighton te sturen en zijn bedrijf werkt nu met studenten en volwassenen van over de hele wereld die zich in het Engels willen onderdompelen.
Is Engels een bedreiging?
Welke invloed heeft het Engels gehad op de Scandinavische cultuur als geheel? Dat is een politiek beladen vraag die tegenwoordig vaak in Denemarken, Noorwegen en Zweden wordt gesteld.
Nu Engels de werktaal van veel bedrijven is geworden, maken sommigen zich zorgen dat het Deens, Noors en Zweeds bedreigd worden. In een recent rapport zegt de Zweedse Taalraad (Språkrådet) echter dat het algemene taalsysteem “zeer stabiel” blijft.
Olle Josephson is professor emeritus in Scandinavische talen en voormalig hoofd van Språkrådet. In een interview met The Local beaamt hij dat het Engels niet zo’n grote bedreiging vormt als sommigen denken:
“Vergeleken met de invloed van het Nederduits rond de 14e en 15e eeuw, is de Engelse invloed tamelijk zwak. Die Duitse invloed heeft de manier waarop het Zweeds werkte echt veranderd. Er is geen bedreiging voor de Zweedse taal in die zin dat zij woord voor woord zou kunnen worden opgegeten door het Engels.”
Sommigen wijzen op immigratie als een reden voor het toegenomen gebruik van het Engels. Maar om het staatsburgerschap en (in de meeste gevallen) een permanent verblijf in een van de Scandinavische landen te verkrijgen, is een gedocumenteerde beheersing van de lokale taal vereist.
Dit is een bijgewerkte versie van een artikel dat ik voor het eerst op Forbes.com heb gepubliceerd.