Heroverweging van medicamenteuze behandeling van osteopenie
Er zijn ongeveer 10 geneesmiddelen op recept goedgekeurd om osteoporose te voorkomen of te behandelen. Deskundigen discussiëren nog steeds over de vraag wie de medicijnen behalve mensen met osteoporose moeten gebruiken. Nadat enkele van de geneesmiddelen twee decennia geleden ook werden goedgekeurd voor osteopenie, begonnen veel vrouwen (en sommige mannen) met de aandoening ze te nemen, wat zorgen baarde over overbehandeling. Maar in de afgelopen jaren lijkt de behandelingsslinger in de tegenovergestelde richting te zijn gedraaid, met meer vrouwen met osteopenie die aarzelen om de medicijnen te nemen, vaak vanwege bezorgdheid over hun bijwerkingen.
De meeste van deze medicijnen zijn “antiresorptief”, wat betekent dat ze de afbraak van bot vertragen; sommige verhogen ook de botsterkte. Er zijn goede aanwijzingen dat ze de botmineraaldichtheid en andere markers van botgezondheid kunnen verbeteren en het fractuurrisico bij vrouwen met osteoporose kunnen verminderen. Onderzoek bij vrouwen met osteopenie en mensen ouder dan 75 is echter beperkt. En er is weinig onderzoek dat de medicijnen met elkaar vergelijkt.
De schattingen van de werkzaamheid uit onderzoeksbeoordelingen lopen sterk uiteen. Eén onderzoek schatte dat bij vrouwen die al een breuk hadden, er 100 gedurende drie jaar met bisfosfonaten zouden moeten worden behandeld om één extra heupfractuur te voorkomen. Natuurlijk zouden bij mensen met een lager risico waarschijnlijk nog meer mensen moeten worden behandeld om één fractuur te voorkomen. Al deze geneesmiddelen kunnen bijwerkingen hebben, waardoor veel mensen stoppen met het gebruik ervan. We noemen hier slechts enkele van de meest voorkomende bijwerkingen.
Bisfosfonaten zijn de eerstelijnsbehandeling voor osteoporose en zijn ook door de FDA goedgekeurd voor de preventie ervan bij vrouwen met osteopenie. Het gaat om alendronaat (merknaam Fosamax), ibandronaat (Boniva), risedronaat (Actonel), en zoledroninezuur (Reclast, Zometa, Aclasta). Wekelijkse of maandelijkse doses kunnen even effectief zijn als dagelijkse doses en worden vaak beter verdragen. Ibandronaat kan om de drie maanden intraveneus worden toegediend; zoledroninezuur eenmaal per jaar om osteoporose te behandelen en eenmaal per twee jaar om osteoporose te voorkomen. Om de absorptie te verbeteren en slokdarmletsel te voorkomen, moet u het geneesmiddel innemen na een nacht vasten, en vervolgens gedurende 30 tot 60 minuten niet gaan liggen of iets anders consumeren dan gewoon water.
Bijwerkingen zijn brandend maagzuur, irritatie van de slokdarm, misselijkheid, indigestie, pijn in benen en armen, griepachtige verschijnselen en koorts. De ernstigste maar zeldzaamste bijwerking is verslechtering van het kaakbeen, bekend als osteonecrose van de kaak. Er zijn ook zeldzame meldingen van ongewone fracturen van het bovenste femur (dijbeen) bij mensen die bisfosfonaatmedicijnen gedurende langere perioden (bijvoorbeeld meer dan vijf jaar) gebruiken.
De optimale duur van het gebruik van bisfosfonaten is onduidelijk. Deskundigen adviseren de meeste vrouwen na vijf jaar te stoppen met het gebruik van de geneesmiddelen of een “geneesmiddelenvakantie” van ten minste een jaar of twee te nemen, omdat er beperkt bewijs is voor de werkzaamheid van langer gebruik en goede aanwijzingen voor een verhoogd risico op bijwerkingen.
Raloxifeen (Evista). Deze selectieve oestrogeenreceptormodulator (SERM), die is goedgekeurd voor de behandeling en preventie van osteoporose, bootst oestrogeen na om de botten sterk te houden. Raloxifeen wordt ook gebruikt voor de behandeling of preventie van borstkanker en biedt de voordelen van oestrogeen zonder veel van de nadelen ervan. Bijwerkingen zijn onder meer opvliegers, krampen in de benen en bloedstolsels. Vrouwen met een hoog risico op een beroerte (zoals vrouwen met een ongecontroleerde hoge bloeddruk) mogen het niet gebruiken.
Geconjugeerde oestrogenen/bazedoxifeen (Duavee). Dit middel is alleen goedgekeurd voor de preventie van osteoporose bij vrouwen met een intacte baarmoeder en combineert oestrogeen met een SERM. Het verhoogt de botmineraaldichtheid en vermindert fracturen. Kortetermijnstudies tonen aan dat het veilig is, maar de veiligheid op lange termijn is niet bekend.
Estrogen/progestin therapy. Dergelijke hormoontherapie werd ooit op grote schaal voorgeschreven om de botgezondheid te verbeteren, maar omdat uit studies bleek dat langdurig gebruik het risico op borstkanker, bloedstolsels en beroertes verhoogt, wordt het nu alleen aanbevolen als een optie voor vrouwen die een hoog risico op fracturen lopen maar geen andere geneesmiddelen kunnen nemen, volgens een 2017 Cochrane Collaboration review.
Teriparatide (Forteo). Goedgekeurd voor de behandeling van osteoporose, stimuleert dit bijschildklierhormoon de botvorming. Het wordt geleverd als een zelf toe te dienen dagelijkse injectie en is alleen goedgekeurd voor twee jaar gebruik. Bijwerkingen zijn krampen in de benen, misselijkheid en duizeligheid. Het is duur. Mensen die het nemen moeten worden gecontroleerd op abnormaal hoge serum calciumspiegels.
Denosumab (Prolia). Dit monoklonale antilichaam is alleen goedgekeurd voor de behandeling van osteoporose en remt botverlies. Het wordt eenmaal per zes maanden geïnjecteerd. Het kan een optie zijn voor vrouwen die niet reageren op bisfosfonaten of deze niet kunnen verdragen, maar het is duur.
Calcitonine (Fortical, Miacalcin). Dit hormoon is alleen goedgekeurd voor de behandeling van osteoporose en is betrokken bij de calciumregeling en het botmetabolisme. Het wordt toegediend in de vorm van een neusspray of injectie. Bijwerkingen zijn onder meer ernstige allergische reacties, irritatie van de neus, hoofdpijn, blozen van handen en gezicht, en urinefrequentie. Vanwege de bijwerkingen, het beperkte bewijs van werkzaamheid, en de hoge kosten, bevelen veel deskundigen het niet langer aan, en het is uit de handel genomen in Canada en Europa, volgens de Medical Letter.