Heupdysplasie

Heupdysplasie

Wat is heupdysplasie?

Het woord “dysplasie” betekent “abnormaliteit in ontwikkeling”. Heupdysplasie is een genetische aandoening bij honden waarbij er een neiging is tot ontwikkeling van heupluxatie op jonge leeftijd. Heupdysplasie is niet aangeboren omdat aangetaste honden geboren worden met morfologisch normale heupen. De zachte weefsels (ligamenten en gewrichtskapsel) die normaal het heupgewricht stabiliseren, worden in de eerste weken van het leven los. Het gevolg van deze laksheid is dat het normaal zeer congruente “kogel en kom” heupgewricht veel minder congruent wordt. De kogel wordt afgeplat en vervormd en de kom wordt schotelvormiger. Alle honden met heupdysplasie ontwikkelen secundaire osteoartritis van het aangetaste gewricht. De overgrote meerderheid van de aangetaste honden heeft dysplasie van beide heupen.

Wat is de oorzaak van heupdysplasie?

Deze aandoening heeft voornamelijk een genetische oorzaak, hoewel omgevingsfactoren zoals overgewicht tijdens de puppytijd van invloed kunnen zijn op de vraag of een dier met de genen die coderen voor heupdysplasie een klinisch probleem zal ontwikkelen. Huidige schattingen stellen dat meer dan honderd genen coderen voor heupdysplasie. Het is belangrijk te erkennen dat omgevingsfactoren geen heupdysplasie kunnen veroorzaken, hoewel zij wel van invloed kunnen zijn op de vraag of een dier met genen die coderen voor heupdysplasie een klinisch probleem zal ontwikkelen. Er is geen bewijs voor het concept dat overmatige lichaamsbeweging tijdens de puppytijd kan bijdragen aan de ontwikkeling van heupdysplasie.

Hoe kan ik zien of mijn hond heupdysplasie heeft?

Heupdysplasie is de meest voorkomende orthopedische aandoening bij honden. Het treft meestal grote snel groeiende honden, hoewel kleine honden en katten ook kunnen worden getroffen. Het begin van de klinische symptomen is variabel, maar heupdysplasie wordt meestal gediagnosticeerd tussen de leeftijd van 6 en 12 maanden. De klinische verschijnselen zijn zeer variabel en omvatten stijfheid, onverdraagzaamheid bij inspanning, problemen met opstaan of gaan liggen, problemen met traplopen, en gangafwijkingen, waaronder mank lopen aan één of beide achterpoten. Het komt zelden voor dat honden thuis openlijke tekenen van pijn vertonen, hoewel klinisch aangetaste honden vaak zeer pijnlijk zijn wanneer hun heupen door een dierenarts worden verlengd.

Wat gebeurt er binnenin een aangetast gewricht?

Pijn wordt aanvankelijk veroorzaakt door repetitieve belasting van de slappe heupstabilisatoren, en microbreuken van het bot en het kraakbeen die langs elkaar schuren. Naarmate de kraakbeenerosie vordert, is de pijn het gevolg van de algemene gewrichtsziekte die bekend staat als osteoartritis.

Hoe wordt heupdysplasie gediagnosticeerd?

Heupdysplasie wordt in de meeste gevallen gediagnosticeerd na een multimodaal evaluatieproces tussen u, uw primaire zorg dierenarts en een gespecialiseerde orthopedisch chirurg.

In eerste instantie heeft u misschien gemerkt dat uw hond enkele of alle van de volgende klinische symptomen vertoont;

• Stijfheid
• Onverdraagzaamheid bij inspanning
• Moeite met opstaan, zitten of liggen
• Moeite met traplopen of in en uit de auto stappen
• Andnormale gang – Soms omschreven als een ‘wiegende’ gang tijdens het lopen
• Liggen op één of beide achterste ledematen
• Beschermen van heupgebied tijdens het borstelen of baden
• Pijn – niet noodzakelijk bij alle honden

Uw dierenarts kan een abnormale gang of pijn in de heup bij uw hond hebben opgemerkt tijdens routine gezondheidscontroles of nadat u uw bezorgdheid hebt geuit. Als uw dierenarts heupdysplasie vermoedt, kan hij een röntgenfoto maken van de heupgewrichten van uw hond. Röntgenfoto’s tonen meestal veranderingen bij aangetaste honden, hoewel dit niet altijd het geval is. Meestal zal uw hond worden doorverwezen voor een consult met een gespecialiseerde orthopedisch chirurg

Na verwijzing naar Fitzpatrick Referrals Orthopaedic Service, krijgt u een consult met een van onze orthopedische clinici waarbij een grondige orthopedische beoordeling zal worden uitgevoerd. Tijdens dit gesprek kan de arts een voorlopige diagnose stellen en mogelijke maatregelen met u bespreken. Afhankelijk van de genomen beslissingen kan uw hond in het ziekenhuis worden opgenomen voor röntgenfoto’s van de heupgewrichten onder sedatie of algehele anesthesie. Ook kan worden geadviseerd om aanvullende diagnostische beeldvorming bij uw hond uit te voeren, zoals een CT of MRI die door ons geavanceerde diagnostische beeldvormingsteam wordt uitgevoerd. Uw hond zal gedurende het hele proces een-op-een verpleging krijgen van een van onze verpleegkundigen van het voorbereidende verplegingsteam die allen hoog opgeleid en ervaren zijn in anesthesie en sedatie.

De orthopedisch arts zal ook een specifieke manipulatieve evaluatie van de heupen van uw hond uitvoeren, een zogenaamde ‘Ortolani’ test. Deze test wordt uitgevoerd terwijl uw hond zwaar verdoofd is of onder algehele narcose en wordt gebruikt om de laxiteit in het heupgewricht te beoordelen.

Na diagnostische beeldvorming en volledig klinisch onderzoek, zal uw arts u kunnen adviseren over de geschikte behandelingsmogelijkheden voor uw hond.

Hoe wordt heupdysplasie behandeld?

De beste behandeling voor heupdysplasie hangt af van vele factoren, maar de belangrijkste is de ernst van het klinische probleem. Bij sommige honden is het klinische probleem mild, en in sommige gevallen was de diagnose van heupdysplasie incidenteel als onderdeel van een screeningstest (bijv. voor een hond die als fokdier in aanmerking komt). Bij andere honden zijn de klinische verschijnselen duidelijker en zal de behandeling niet alleen gericht zijn op het huidige probleem, maar ook op de potentiële problemen waarmee het individu waarschijnlijk op latere leeftijd zal worden geconfronteerd.

Non-chirurgische behandeling van heupdysplasie

Non-chirurgische behandeling wordt aanbevolen bij honden bij wie heupdysplasie als incidentele bevinding wordt gediagnosticeerd. Voor klinisch aangetaste honden hangt de waarschijnlijkheid van een goede respons op niet-chirurgische behandeling af van hoe ernstig de heuppijn is. De hoekstenen van niet-chirurgische behandeling zijn beheersing van het lichaamsgewicht, fysiotherapie, aanpassing van de lichaamsbeweging en medicatie (ontstekingsremmende pijnstillers). Op korte termijn zullen de meeste honden een verbetering zien wanneer ze op de juiste manier worden behandeld. Helaas blijven de verbeteringen op lange termijn zelden gehandhaafd. De meerderheid van de honden die tot op latere leeftijd gevolgd worden, hebben een voortdurende bewegingsbeperking en hebben medicijnen nodig. Negen van de tien honden hebben pijnlijke heupen wanneer ze door een dierenarts worden beoordeeld.

Bij Fitzpatrick Referrals kunnen we u en uw hond een revalidatieplan voor heupdysplasie bieden. Dit wordt gecoördineerd door onze revalidatiedienst, waarbij we een team van erkende fysiotherapeuten en hydrotherapeuten hebben die allemaal zeer ervaren zijn in de behandeling van heupdysplasie. Uw orthopedisch arts zal een afspraak maken met een van onze erkende fysiotherapeuten, waarbij een grondig klinisch onderzoek zal worden uitgevoerd en een revalidatieplan zal worden opgesteld voor uw hond, inclusief een oefenprogramma voor thuis. De meeste afspraken worden ambulant bijgewoond en uw erkende fysiotherapeut zal regelmatig de vooruitgang van uw hond evalueren en het oefenplan voor thuis indien nodig aanpassen.

chirurgische behandeling van heupdysplasie

chirurgische behandelingen worden onderverdeeld in procedures die de anatomie van de heup wijzigen en procedures die als reddingsoperaties worden beschouwd. Voor meer informatie over deze ingrepen kunt u de informatiepagina’s voor deze technieken bezoeken:

Juvenile pubic symphysiodesis (JPS)

Bij deze operatie wordt een deel van het bekken voortijdig gefuseerd om de groei zodanig te veranderen dat de plaats van het kogelgedeelte van het “ball-and-socket” heupgewricht wordt verbeterd. Het is een eenvoudige operatie waarbij een deel van het schaambeen (aan de onderkant van het bekken) elektrisch wordt dichtgeschroeid. Om doeltreffend te zijn, moeten honden maximaal 5 maanden oud zijn en moet de laksheid licht tot matig zijn, bevestigd door manipulatief en radiografisch onderzoek. Aangezien de meeste honden pas klinische verschijnselen ontwikkelen als ze minstens 6 maanden oud zijn, is JPS meestal een profylactische operatie. Alle met JPS behandelde honden moeten tegelijkertijd worden gecastreerd.

Triple pelvic osteotomy (TPO)

Bij deze operatie wordt het bestaande heupgewricht chirurgisch gewijzigd om de opvang van de kogel door de bestaande kom te verbeteren. Er worden drie sneden gemaakt in de botten rond de kom en het aldus ontstane vrije segment wordt gedraaid tot een punt dat een optimale heupvang mogelijk maakt. De botsegmenten worden in hun nieuwe positie gefixeerd met behulp van een op maat gemaakte plaat en schroeven. De genezing van het bot duurt ongeveer 4-6 weken. TPO is alleen doeltreffend bij honden met laxiteit van de heup en zonder secundaire remodellering van de botten of latere artrose. De beoordeling voor TPO vereist een specifieke reeks manipulatieve tests en röntgenfoto’s die moeten worden uitgevoerd door zowel ervaren orthopedische chirurgen als geavanceerde diagnostische beeldvormers. Geschikte honden zijn meestal klinisch onvolgroeid en artroscopisch onderzoek van het gewricht wordt aanbevolen om te controleren op kraakbeenbeschadiging voordat tot chirurgie wordt overgegaan. Onlangs is een techniek ontwikkeld waarbij slechts op twee plaatsen in het bekken hoeft te worden gesneden, een zogenaamde dubbele bekkenosteotomie.

Totale heupvervanging (THR)

Totale heupvervanging is een geavanceerde chirurgische ingreep die alleen door ervaren orthopedische chirurgen mag worden uitgevoerd. Hierbij wordt het zieke heupgewricht in zijn geheel weggesneden. De “bal” wordt vervangen door een metalen implantaat, en de “kom” wordt vervangen door een implantaat van plastic en metaal. De implantaten kunnen aan het bot worden vastgemaakt met botcement, of een poreuze laag hebben waarin het bot kan groeien. Bij Fitzpatrick Referrals zijn beide systemen beschikbaar om ons in staat te stellen de best mogelijke behandelingsopties voor individuele patiënten aan te bieden. Hoewel de meeste honden die we met THR behandelen grotere honden zijn, kunnen we de operatie ook uitvoeren bij kleine honden, en we hebben ook THR uitgevoerd bij verschillende katten, soms waar andere chirurgische behandelingen hebben gefaald. Hoewel bij sommige patiënten beide heupen geopereerd moeten worden, zouden we nooit beide heupen tegelijk opereren omdat dit het risico op mogelijke complicaties zou kunnen vergroten. Het succespercentage voor THR is ongeveer 90-95%, en de meeste honden voelen zich binnen een paar dagen na de operatie comfortabeler. Veel patiënten kunnen weer volledig actief zijn.

Excisie van de kop en de hals van het dijbeen (FHNE)

Deze operatie is een reddingsoperatie die gewoonlijk alleen wordt overwogen in gevallen waarin geen THR kan worden uitgevoerd (b.v. om financiële redenen of als gevolg van variaties in de individuele anatomie die een THR onmogelijk maken). Bij deze techniek worden de femurkop en -hals (het kogelgedeelte van het gewricht) volledig verwijderd, waardoor een “vals gewricht” wordt gevormd. De pijn wordt verlicht door het botcontact tussen de kogel en de rand van de kom weg te nemen, maar het resulterende “valse gewricht” is meestal beperkt in zijn functie, zodat het klinische resultaat onvoorspelbaar kan zijn, vooral bij grotere honden. Intensieve fysiotherapie is verplicht na FHNE, maar onze erkende fysiotherapeuten kunnen een revalidatieplan opstellen dat geschikt is voor uw hond om de mobiliteit zo goed mogelijk te herstellen.

Op de blog

Een doorverwijzende dierenarts gids voor heupdysplasie

Door Sarah Girling