Inzicht in de levenscyclus van de teek
Door Jennifer Kvamme, DVM
De zomer is de beste tijd voor bloedzuigende teken, en uw huisdieren zijn wandelende doelen voor deze spinachtigen (verwant aan spinnen en mijten) om zich aan te hechten en zich mee te voeden. Om teken en de mogelijke ziekten die ze bij zich dragen te voorkomen, helpt het om te begrijpen hoe deze wezens zich ontwikkelen.
Er zijn twee brede classificaties voor de meer dan 850 soorten teken. Ze worden ingedeeld naar lichaamsstructuur: zachte teken en harde teken. Teken uit de Ixodidae familie hebben een harde buitenste laag, een scutum genoemd. Zachte teken – die zonder schild – behoren tot de Argasidae-familie. De meest voorkomende teken die op huisdieren jagen, zijn de teken met een harde buitenkant. Zachte teken komen meer voor in het zuidwesten en worden meestal ontdekt in de oren van huisdieren, waar de huid dunner is.
Vier levensfasen
De meeste harde teken hebben drie verschillende gastheren nodig om hun ontwikkeling te voltooien. Tijdens deze ontwikkeling doorlopen de teken vier levensstadia. Deze stadia zijn ei, larve (of zaadteek), nimf en volwassen.
Over het algemeen planten volwassen vrouwelijke harde teken zich voort op het gastheerdier en laten zich dan op de grond vallen om eieren te leggen. Een vrouwtje legt enkele duizenden eitjes per keer, die uiteindelijk zullen uitgroeien tot het larvale stadium, bekend als zaadteek. In dit levensstadium hebben deze kleine teken (ongeveer 1/8-inch groot) zes poten.
Voedingsgedrag
Teken kunnen niet springen, dus moeten ze manieren vinden om zich aan hun gastheren te hechten. Ze gebruiken grassprieten en andere vegetatie om zich zo hoog te heffen dat ze zich gemakkelijk kunnen vastgrijpen aan passerende dieren, zoals kleine knaagdieren of vogels. Proximate biochemische signalen, zoals een stijgend kooldioxide niveau, uitgestoten door een warmbloedig zoogdier, waarschuwen de teken voor passerende gastheren.
Deze procedure wordt “questing” genoemd, en teken gebruiken dit gedrag om hun eerste gastheer te vinden voor een eerste bloedmaaltijd. Na zich gedurende enkele dagen met bloed te hebben gevuld, vallen de zaadteekjes weer op de grond, waar ze vervellen (hun buitenste huid afwerpen) en achtpotige nimfen worden.
De nimfen wachten dan op een tweede gastheer om zich aan te hechten en zich vol te zuigen met bloed. De nimfen verkiezen een groter dier als gastheer, zoals een wasbeer of buidelrat. Na de verslijming vallen de nimfen op de grond, waar ze nog een keer vervellen en uiteindelijk volwassen teken worden. De volwassen teken gaan dan op jacht naar een derde, nog grotere gastheer, zoals een hert of hond, waar ze zich kunnen voeden en zich voortplanten, wat resulteert in voortplanting (d.w.z. eieren).
De cyclus voltooien
Afhankelijk van de tekensoort, kan het voltooien van de hele levenscyclus twee maanden tot jaren duren. Er zijn tekensoorten die maar één gastheer (of soms twee) nodig hebben om hun levenscyclus te voltooien. Harde teken leggen meestal in het voorjaar eieren op de grond in beschermde gebieden. De bruine hondenteek vormt hierop een uitzondering: zij kan haar eitjes ook binnenshuis leggen. Als de omgevingstemperatuur en het vochtgehalte stijgen, komen de eitjes uit tot larven. De larven voeden zich en vervellen tot nimfen in de nazomer.
Nimfen zijn inactief gedurende de winter en beginnen zich dan weer te voeden in het voorjaar. Na het voeden en vervellen tot volwassen dieren tijdens de zomermaanden, brengen de teken het herfstseizoen door met eten en voortplanten. De mannetjes sterven af, terwijl de vrouwtjes de winter overleven en de volgende lente opnieuw eieren leggen.
Zachte teken verschillen van harde teken doordat ze zich in verschillende nimfenstadia ontwikkelen, waarbij ze langzaam in grootte toenemen tot een laatste vervelling resulteert in de volwassen teek. Hun levenscyclus kan veel langer duren dan die van harde teken, tot wel enkele jaren. Van zachte teken is zelfs bekend dat ze lange tijd kunnen overleven zonder toegang te hebben tot een bloedmaaltijd van een gastheer.
***
Welke soort of type teek u ook op uw huisdier aantreft, het is het beste om ze voorzichtig en volledig te verwijderen. Weet hoe u een teek veilig verwijdert voordat u het probeert, want een slecht uitgevoerde verwijdering kan schade veroorzaken – aan u en/of uw huisdier.
Als u in een gebied woont waar teken veel voorkomen, of als u uw huisdier meeneemt naar een locatie die bekend staat om de aanwezigheid van teken (bijv, bosrijke gebieden en open, grasachtige gebieden), bescherm uw huisdier door het aanbrengen van een tekenhalsband, een spot-on, of een spray om te voorkomen dat teken deze zomer een maaltijd van uw huisdier maken.
Zelfs met tekenwerende middelen, zorg ervoor dat u een volledige inspectie van uw huisdier uitvoert wanneer hij/zij buiten is geweest in een gebied dat bekend staat om het herbergen van teken. Waakzaamheid is de beste bescherming tegen door teken overgebrachte ziekten.