Jeffrey P. Bezos
Jeffrey P. Bezos werd geboren in Albuquerque, New Mexico. Zijn moeder was nog in haar tienerjaren, en haar huwelijk met zijn vader duurde niet langer dan een jaar. Ze hertrouwde toen Jeffrey vier was. Jeffrey’s stiefvader, Mike Bezos, werd geboren in Cuba; hij ontsnapte op 15-jarige leeftijd alleen naar de Verenigde Staten, en werkte zich door aan de Universiteit van Albuquerque. Toen hij met Jeffrey’s moeder trouwde, verhuisde het gezin naar Houston, waar Mike Bezos ingenieur werd bij Exxon. Jeffrey’s voorouders van moederszijde waren vroege kolonisten in Texas, en verwierven in de loop der generaties een ranch van 25.000 hectare in Cotulla. Jeffrey’s grootvader was een regionaal directeur van de Atomic Energy Commission in Albuquerque. Hij trok zich vroeg terug op de familieranch, waar Jeffrey de meeste zomers van zijn jeugd doorbracht, werkend met zijn grootvader aan de enorm gevarieerde taken die essentieel waren voor de bedrijfsvoering.
Van jongs af aan toonde Jeffrey een opvallende mechanische aanleg. Zelfs als peuter liet hij zich gelden door zijn wieg te ontmantelen met een schroevendraaier. Hij ontwikkelde ook intense en gevarieerde wetenschappelijke interesses, maakte een elektrisch alarm om zijn jongere broers en zussen uit zijn kamer te houden en bouwde de garage van zijn ouders om tot een laboratorium voor zijn wetenschappelijke projecten. Toen hij een tiener was, verhuisde de familie naar Miami, Florida. Op de middelbare school in Miami werd Jeffrey voor het eerst verliefd op computers. Hij was een uitmuntende student en was de beste van zijn klas. Hij ging naar Princeton University om natuurkunde te studeren, maar keerde al snel terug naar zijn liefde voor computers, en studeerde af met een graad in computerwetenschappen en elektrotechniek.
Na zijn afstuderen vond Jeff Bezos werk op Wall Street, waar computerwetenschappen steeds meer gevraagd werden om markttrends te bestuderen. Hij ging werken bij Fitel, een start-up die een netwerk aan het bouwen was om internationale handel te voeren. Hij bleef in de financiële wereld bij Bankers Trust en klom op tot vice-president. Bij D.E. Shaw, een bedrijf dat zich specialiseerde in de toepassing van computerwetenschappen op de aandelenmarkt, werd Bezos zowel voor zijn algehele talent als voor een specifieke opdracht aangenomen. Toen hij bij Shaw werkte, ontmoette Jeff MacKenzie Tuttle, ook een afgestudeerde van Princeton. Ze kregen verkering en trouwden in 1993. Bezos klom snel op bij Shaw, werd senior vice-president en keek uit naar een mooie carrière in financiën toen hij een ontdekking deed die zijn leven veranderde – en de loop van de bedrijfsgeschiedenis.
Het internet werd oorspronkelijk gecreëerd door het ministerie van Defensie om zijn computernetwerken verbonden te houden tijdens een noodsituatie, zoals een natuurramp of een vijandelijke aanval. In de loop der jaren werd het overgenomen door de overheid en academische onderzoekers om gegevens en berichten uit te wisselen, maar in 1994 was er nog geen sprake van handel via internet. Op een dag in het voorjaar merkte Jeffrey Bezos op dat het internetgebruik met 2300% per jaar toenam. Hij zag een kans voor een nieuwe tak van handel en begon onmiddellijk de mogelijkheden te onderzoeken. Op typische methodische wijze bekeek Bezos de top 20 van postorderbedrijven en vroeg hij zich af welke efficiënter via internet konden worden uitgevoerd dan via traditionele middelen. Boeken waren het product waarvoor geen uitgebreide postordercatalogus bestond, omdat een dergelijke catalogus te groot zou zijn om te verzenden – perfect voor het internet, dat een enorme database met een vrijwel onbeperkt aantal mensen zou kunnen delen.
De volgende dag vloog hij naar Los Angeles om de American Booksellers’ Convention bij te wonen en alles te leren wat hij kon over de boekenbusiness. Hij ontdekte dat de grote boekgroothandelaren al elektronische lijsten van hun inventaris hadden samengesteld. Het enige wat nog nodig was, was een enkele locatie op het internet, waar het boekenkopende publiek de beschikbare voorraad kon doorzoeken en direct bestellingen kon plaatsen. Bezos’ werkgevers waren niet bereid een dergelijke onderneming op te zetten, en Bezos wist dat de enige manier om de kans te grijpen was om voor zichzelf te beginnen. Het zou betekenen dat hij zijn vaste baan in New York moest opgeven, maar hij en zijn vrouw Mackenzie besloten de sprong te wagen.
Jeff en Mackenzie vlogen in het weekend van Onafhankelijkheidsdag naar Texas en haalden daar een Chevy Blazer uit 1988 op (een cadeau van Mike Bezos) om naar Seattle te rijden, waar ze direct toegang zouden hebben tot de boekengroothandel Ingram en tot de groep computertalenten die Jeff nodig zou hebben voor zijn onderneming. Mackenzie reed terwijl Jeff een bedrijfsplan typte. Het bedrijf zou Amazon worden genoemd, naar de schijnbaar eindeloze Zuid-Amerikaanse rivier met zijn ontelbare vertakkingen.
Ze vestigden zich in een huis met twee slaapkamers, met verlengsnoeren die naar de garage leidden. Jeff zette drie Sun-microstations op tafels die hij had gemaakt van deuren van Home Depot voor minder dan 60 dollar per stuk. Toen de testsite eenmaal draaide, vroeg Jeff 300 vrienden en kennissen om het te testen. De code werkte naadloos op verschillende computerplatforms. Op 16 juli 1995 opende Bezos zijn site voor de wereld, en vertelde zijn 300 beta testers om het woord te verspreiden. In 30 dagen, zonder pers, had Amazon boeken verkocht in alle 50 staten en 45 andere landen. In september was er een omzet van 20.000 dollar per week. Bezos en zijn team bleven de site verbeteren en introduceerden ongekende functies, zoals winkelen met één klik, klantenbeoordelingen en controle van bestellingen via e-mail.
Het bedrijf groeide sneller dan Bezos of iemand anders ooit had kunnen denken. Toen het bedrijf in 1997 naar de beurs ging, vroegen sceptici zich af of een beginnende internetboekhandelaar zijn positie kon behouden zodra traditionele detailhandelzwaargewichten als Barnes and Noble of Borders het internet zouden betreden. Twee jaar later was de marktwaarde van Amazon-aandelen groter dan die van de twee grootste concurrenten samen en sloot Borders een deal met Amazon om zijn internetverkeer af te handelen. Jeff had zijn oorspronkelijke investeerders verteld dat er een kans van 70 procent was dat ze hun hele investering zouden verliezen, maar zijn ouders tekenden voor 300.000 dollar, een aanzienlijk deel van hun spaargeld. “We wedden niet op het Internet,” heeft zijn moeder gezegd. “We wedden op Jeff.” Aan het eind van het decennium waren ze als zes procent eigenaren van Amazon miljardairs. Jarenlang was maar liefst een derde van de aandelen van het bedrijf in handen van leden van de familie Bezos.
Van meet af aan streefde Bezos ernaar zijn marktaandeel zo snel mogelijk te vergroten, ten koste van de winst. Toen hij zijn voornemen bekendmaakte om van “de grootste boekhandel ter wereld” naar “de grootste alleswinkel ter wereld” te gaan, dachten sceptici dat Amazon te snel te groot zou worden, maar enkele analisten noemden het “een van de slimste strategieën in de bedrijfsgeschiedenis”. Bij elke uitbreidingsronde benadrukte Jeff Bezos voortdurend de “Zes Kernwaarden: obsessie voor de klant, eigenaarschap, actiegerichtheid, zuinigheid, hoge wervingsbarrière en innovatie.” “Onze visie,” zei hij, “is ’s werelds meest klantgerichte bedrijf. De plek waar mensen komen om alles te vinden en te ontdekken wat ze online zouden willen kopen.” Amazon ging zich toeleggen op muziek-cd’s, video’s, speelgoed, elektronica en meer. Toen de internetzeepbel uiteenspatte, herstructureerde Amazon en terwijl andere dot.com-startups verdampten, boekte Amazon winst.
In oktober 2002 voegde het bedrijf de verkoop van kleding toe aan zijn aanbod, via partnerschappen met honderden detailhandelaren, waaronder The Gap, Nordstrom, en Land’s End. Amazon deelt zijn expertise op het gebied van klantenservice en online orderverwerking met andere verkopers via co-branded sites, zoals die met Borders en Toys ‘R Us, en via zijn dochteronderneming Amazon Services. In september 2003 kondigde Amazon de oprichting aan van A9, een nieuwe onderneming gericht op de ontwikkeling van een commerciële zoekmachine die zich richt op e-commerce websites. Tegelijkertijd lanceerde Amazon een online sportartikelenwinkel, die 3.000 verschillende merknamen aanbiedt. Amazon.com sloot 2015 af met een netto-omzet van $107 miljard. Amazon is uitgegroeid tot Amerika’s grootste online retailer, met meer dan vier keer de omzet van zijn naaste rivaal.
Het succes van Amazon heeft Bezos in staat gesteld zijn levenslange interesse in ruimtereizen te verkennen. In 2004 richtte hij een ruimtevaartbedrijf op, Blue Origin, om nieuwe technologie voor ruimtevluchten te ontwikkelen, met als uiteindelijk doel een blijvende menselijke aanwezigheid buiten de aarde. Blue Origin test de New Shepard, een raketaangedreven voertuig voor meerdere passagiers, dat is ontworpen om tegen concurrerende prijzen naar en van de suborbitale ruimte te reizen, vanaf zijn onderzoekscampus buiten Seattle en een eigen raketlanceerbasis in West-Texas. New Shepard zal onderzoekers in staat stellen om vaker experimenten uit te voeren in een microzwaartekrachtomgeving, en zal het grote publiek de kans bieden om ruimtevluchten te ervaren. In zijn missieverklaring noemt Blue Origin als zijn uiteindelijke doel de vestiging van een blijvende menselijke aanwezigheid in de ruimte.
Zo spannend als dat vooruitzicht mag zijn, Jeff Bezos heeft ook meer aardse innovaties aan zijn hoofd gehad. In 2007 introduceerde Amazon een draagbaar elektronisch leesapparaat: de Kindle. Het apparaat maakte gebruik van “E Ink” technologie om tekst weer te geven in een print-achtige verschijning, zonder de vermoeidheid van de ogen geassocieerd met televisie-en computerschermen. De lettergrootte kon worden aangepast voor nog meer leesgemak, en in tegenstelling tot eerdere elektronische leesapparaten had de Kindle een draadloze internetverbinding, zodat de lezer overal en altijd volledige boeken en andere documenten kon kopen, downloaden en lezen. Honderden boeken kunnen tegelijk op de Kindle worden opgeslagen. Veel klassiekers kunnen gratis worden gedownload; alle nieuwe titels kostten aanvankelijk 9,99 dollar.
In het jaar waarin de Kindle werd geïntroduceerd, steeg de omzet van Amazon met 38 procent en verdubbelde de winst meer dan. In 2010 sloot Amazon een controversiële overeenkomst met The Wylie Agency, waarbij Wylie Amazon de digitale rechten gaf op het werk van veel van de auteurs die het vertegenwoordigt, en daarbij de oorspronkelijke uitgevers volledig omzeilde. Dit, en Amazons praktijk om e-boeken te verkopen tegen een prijs die ver onder die van dezelfde titel in hardcover ligt, heeft de woede gewekt van verschillende uitgevers, en ook van sommige auteurs, die hun royalty’s bedreigd zien. Maar het lijkt erop dat de komst van elektronische leestoestellen de totale verkoop van boeken doet stijgen, wat zowel lezers als auteurs ten goede kan komen. Medio 2010 bedroeg de verkoop van Kindle- en e-boeken 2,38 miljard dollar en was de verkoop van e-boeken door Amazon groter dan de verkoop van hardcovers. De verkoop van e-boeken steeg met 200 procent per jaar en Bezos voorspelde dat e-boeken de paperbacks zouden inhalen en binnen een jaar het best verkochte formaat van het bedrijf zouden worden.
Met de introductie van de Kindle veroverde Amazon in korte tijd 95 procent van de Amerikaanse markt voor boeken in elektronische vorm – e-boeken. De eerste grote uitdaging voor de suprematie van de Kindle op de e-boekenmarkt kwam in 2010, toen Apple zijn iPad-tabletcomputer introduceerde, die ook bedoeld was om als elektronisch leesapparaat te worden gebruikt. Bezos reageerde agressief, verlaagde de verkoopprijs van de Kindle en voegde nieuwe functies toe.
In 2011 introduceerde Amazon de Kindle Fire, een mini-tabletcomputer met een kleurenaanraakscherm, om direct te concurreren met de iPad. Amazon bracht ook de handheld e-reader naar een nieuw niveau van comfort en gemak met de Kindle Paperwhite, een verlicht touchscreen apparaat dat comfortabel kan worden gelezen in een verduisterde kamer. Een Whispersync-functie stelt gebruikers met meerdere apparaten in staat om hun plaats in het ene boek te markeren en het lezen op dezelfde plaats in een ander boek te hervatten. Jeff Bezos heeft al een revolutie teweeggebracht in de manier waarop de wereld boeken koopt, en nu verandert hij ook de manier waarop we boeken lezen.
Amazon heeft nu een groot aantal gediversifieerde dochterondernemingen, waaronder AmazonLocal en LivingSocial. Zakelijke klanten kunnen gebruikmaken van Amazons online infrastructuurtechnologie via Amazon Web Services. In 2012 lanceerde Bezos Amazon Studios, een crowdsourcingbedrijf voor de ontwikkeling van speelfilms en televisieprogramma’s. Amazon is van plan de televisieprogramma’s via een online videodienst te presenteren, de speelfilms in fysieke theaters. De aandelenkoers van het bedrijf steeg alleen al in 2012 met 30 procent en vertienvoudigde ten opzichte van de voorgaande periode van zes jaar. Het tijdschrift Fortune riep Bezos in 2012 uit tot “Zakenman van het Jaar.”
In 2013 kocht Jeff Bezos de krantendivisie van The Washington Post Company voor 250 miljoen dollar. Naast The Washington Post, het belangrijkste dagblad in de hoofdstad van het land, omvatte de verkoop ook een aantal kleinere lokale kranten in het gebied rond Washington, D.C. Bezos deed de aankoop als directeur van een particulier bedrijf, in plaats van namens Amazon. Het was de eerste keer in 80 jaar dat de krant was overgegaan uit de handen van de familie Graham, afstammelingen van Eugene Meyer, die de krant in 1933 kocht. Bij de verkoop sprak Bezos respect en bewondering uit voor het rentmeesterschap van de Post door de familie Graham en kondigde hij aan van plan te zijn het bestaande management te behouden.
Begin 2017 schatte Bloomberg News dat Jeff Bezos een nettowaarde had van $ 75,6 miljard, waardoor hij de op een na rijkste persoon ter wereld was, alleen na Microsoft-oprichter Bill Gates. Die zomer zorgde de snelle waardestijging van Amazon-aandelen ervoor dat de waarde van het belang van de oprichter in één dag met meer dan $ 1 miljard steeg. Jeff en MacKenzie Bezos werden bekende filantropen in de omgeving van Seattle. “Geld weggeven vergt evenveel aandacht als een succesvol bedrijf opbouwen”, heeft Jeff Bezos gezegd.
In 2017 kocht Amazon de kruidenierswinkel Whole Foods voor 13,7 miljard dollar. Hoewel Whole Foods-winkels hoogwaardige delicatessen en biologische producten zullen blijven verkopen, zullen ze ook dienen als bezorglocaties voor Amazons online retailactiviteiten, waardoor het bereik van het bedrijf in steeds meer gebieden van de economie wordt uitgebreid. Toen de wereld het vakantiewinkelseizoen van 2017 inging, stegen de aandelenkoersen van Amazon, waardoor de nettowaarde van oprichter Jeff Bezos steeg en hij de rijkste persoon ter wereld werd. Zijn nettowaarde bleef groeien en werd in juli 2018 door de Bloomberg Billionaires’ Index geschat op meer dan $ 150 miljard, ruwweg $ 55 miljard meer dan die van wie dan ook op aarde.
Naast hun filantropische activiteiten heeft MacKenzie Bezos een aparte carrière als romanschrijver nagestreefd, met de publicatie The Testing of Luther Albright in 2005 en Traps in 2013. Samen richtten Jeff en MacKenzie Bezos in 2018 de daklozen liefdadigheidsinstelling Day One Fund op. In januari 2019 kondigde het stel plannen aan om te scheiden. In de loop van hun 25-jarige huwelijk voedden Jeff en MacKenzie Bezos vier kinderen op en onderhielden ze huizen in Medina, Washington en in Beverly Hills, Manhattan, Washington, D.C., en Van Horn, Texas.
In de eerste maanden van 2020 schommelde een wereldwijde pandemie de wereldeconomie, maar terwijl mensen over de hele wereld thuis schuilden, explodeerde de vraag naar de online diensten van Amazon en de aandelenkoers van het bedrijf schoot mee omhoog. Tegen augustus 2020 gaf zijn persoonlijke aandeel in het bedrijf Jeff Bezos een geschat vermogen van meer dan $ 200 miljard, waarmee hij veruit het rijkste individu in de geschiedenis was.
Op het hoogtepunt van dit succes kondigde Jeff Bezos zijn besluit aan om de rol van CEO bij Amazon op te geven, met ingang van de zomer van 2021. Hij blijft aan als uitvoerend voorzitter van het wereldwijde retail-, communicatie- en media-imperium dat hij heeft opgebouwd.