Orde (biologie)
De orde als een afzonderlijke rang in de biologische classificatie met een eigen onderscheidende naam (en niet slechts een hoger geslacht (genus summum) genoemd) werd voor het eerst geïntroduceerd door de Duitse botanicus Augustus Quirinus Rivinus in zijn classificatie van planten die in de jaren 1690 in een reeks verhandelingen verscheen. Carl Linnaeus paste het als eerste consequent toe op de indeling van de drie rijken der natuur (mineralen, planten en dieren) in zijn Systema Naturae (1735, 1st. Ed.).
BotanyEdit
Voor planten waren Linnaeus’ ordes in de Systema Naturae en de Species Plantarum strikt kunstmatig, ingevoerd om de kunstmatige klassen onder te verdelen in beter te begrijpen kleinere groepen. Toen het woord ordo voor het eerst consequent werd gebruikt voor natuurlijke eenheden van planten, in 19e eeuwse werken zoals de Prodromus van de Candolle en de Genera Plantarum van Bentham & Hooker, duidde het taxa aan die nu de rang van familie hebben gekregen (zie ordo naturalis, natuurlijke orde).
In Franse botanische publicaties, vanaf Michel Adanson’s Familles naturelles des plantes (1763) en tot het einde van de 19e eeuw, werd het woord famille (meervoud: familles) gebruikt als een Frans equivalent voor deze Latijnse ordo. Deze equivalentie werd expliciet vermeld in de Lois de la nomenclature botanique van Alphonse De Candolle (1868), de voorloper van de thans gebruikte Internationale Code van de Nomenclatuur voor algen, schimmels en planten.
In de eerste internationale regels van de botanische nomenclatuur van het Internationaal Botanisch Congres van 1905 werd het woord familie (familia) toegekend aan de rang aangeduid door het Franse “famille”, terwijl orde (ordo) werd gereserveerd voor een hogere rang, voor wat in de 19e eeuw vaak een cohors (meervoud cohortes) was genoemd.
Sommige plantenfamilies behouden nog steeds de namen van Linnaeaanse “natuurlijke ordes” of zelfs de namen van pre-Linnaeaanse natuurlijke groepen die door Linnaeus als ordes in zijn natuurlijke classificatie werden erkend (b.v. Palmae of Labiatae). Dergelijke namen staan bekend als beschrijvende familienamen.
ZoölogieEdit
In de zoölogie werden de Linnaeïsche ordes meer consequent gebruikt. Dat wil zeggen, de orden in het zoölogische deel van de Systema Naturae verwijzen naar natuurlijke groepen. Sommige van zijn ordinale namen zijn nog steeds in gebruik (b.v. Lepidoptera voor de orde van motten en vlinders, of Diptera voor de orde van vliegen, muggen, knutten en muggen).
VirologyEdit
In de virologie omvat de virusclassificatie van het International Committee on Taxonomy of Virus vijftien taxa: rijk, subrijk, koninkrijk, subrijk, fylum, subfylum, klasse, subklasse, orde, suborde, familie, subfamilie, genus, subgenus, en species, toe te passen voor virussen, viroïden en satellietnucleïnezuren. Er zijn momenteel veertien virale ordes, elk eindigend op het achtervoegsel -virales.