Polyporus squamosus (Huds.) Fr. – Dryad’s Saddle

Polyporus squamosus (Huds.) Fr. – Dryad’s Saddle

Phylum: Basidiomycota – Class: Agaricomyceten – Orde: Polyporales – Familie: Polyporaceae

Wijdverspreiding – Taxonomische geschiedenis – Etymologie – Identificatie – Culinaire opmerkingen – Referentiebronnen

Polyporus squamosus, ook wel Dryad’s Saddle genoemd, groeit in overlappende clusters en rijen op loofbomen. (Een Dryade is een mythische bosnimf.) De vruchtlichamen verschijnen in de zomer en de herfst. Insecten verslinden deze grote trossen snel, en bij warm weer kunnen ze in slechts enkele dagen van volle pracht tot bijna niets vergaan.

Sycamore, wilg, populier en walnootbomen worden allemaal vaak aangetast door deze indrukwekkend grote en aantrekkelijke schimmel

.

Wanneer deze polypore op de stammen van bomen groeit, vormt hij haakjes die nogal op zadels lijken; ze kunnen echter ook voorkomen op omgevallen stammen en grote takken of uit de grond tevoorschijn komen waar een boomwortel zich net onder het bodemniveau bevindt. In deze situaties neemt Polyporus squamosus een heel andere vorm aan: een trechter. Sommige van deze trechters zijn perfecte hoorns; vaker zijn ze enigszins eenzijdig.

De prachtige trechtervormige Dryad’s Saddles die hierboven zijn afgebeeld, werden vrij vroeg in het seizoen gevonden in bossen in Wales – zelfs voor wat een van de vroegste van de eenjarige steunzwammen is.

De buitenste randen van jonge hoedjes zijn eetbaar en zacht, maar volwassen hoedjes hebben taai vlees – vooral in de buurt van het aanhechtingspunt. Binnen drie of vier weken worden Dryad’s Saddles door maden geteisterd en worden ze een stinkende bende.

Verspreiding

Polyporus squamosus is een van de meest voorkomende van de steunzwammen die in Groot-Brittannië en Ierland voorkomen. Hij komt voor in het grootste deel van het vasteland van Europa en in vele delen van Azië en Noord-Amerika.

Taxonomische geschiedenis

Voor het eerst wetenschappelijk beschreven in 1778 door de Engelse botanicus en apotheker William Hudson (~1730 – 1793), die het de naam Boletus squamosus gaf, werd deze soort omgedoopt tot Polyporus squamosus door de grote Zweedse mycoloog Elias Magnus Fries in zijn Systema Mycologicum van 1821.

Synoniemen van Polyporus squamosus zijn Boletus squamosus Huds.., en Cerioporus squamosus (Huds.) Quel.

Etymologie

De geslachtsnaam Polyporus betekent ‘met veel poriën’, en schimmels in dit geslacht hebben inderdaad buizen die eindigen in poriën (meestal heel klein en veel) in plaats van kieuwen of een andere vorm van hymeniaal oppervlak.

De specifieke epitheton squamosus betekent geschubd, en in het geval van de Dryad’s Saddle is het hoedoppervlak inderdaad prachtig gepatineerd met grote bruine schubben.

Met de toenemende incidentie van de essensterfteziekte kan worden verwacht dat Dryad’s Saddles een nog gewonere verschijning zullen worden. Wanneer een oude boom met deze schimmel besmet raakt, komen de vruchtlichamen vaak ver boven het hoofd tevoorschijn, zoals het geval was bij de hierboven afgebeelde vruchtlichamen, die meer dan vier meter boven het maaiveld uit de stam tevoorschijn kwamen.

De enorme Dryad’s Saddle brackets hierboven afgebeeld waren tot 50 cm in diameter. Ze werden eind mei 2014 gefotografeerd (vandaar de Bluebells) in West Wales, en de gastboom was een es die leed aan terugsterfziekte.

Herkenningsgids

	Kap Individuele kappen worden tussen 10 en 60 cm in diameter en zijn 5 tot 50 mm dik. Vaak in rijen, zijn de doppen bevestigd aan de gastheerboom door een zeer korte laterale (soms excentrische maar niet helemaal laterale) stengel die donkerder wordt naar de basis toe. Onder de gele tot geelbruine bovenkant, is het dopvruchtvlees wit en taai.
	Buisjes en poriën Regelmatig ovale buisjes van 5 tot 10 mm diep eindigen in onregelmatige, hoekige poriën die aanvankelijk wit zijn, maar crèmekleurig worden naarmate het vruchtlichaam rijpt. De buisjes lopen decurrent over op de korte steel.
	Poren Oblong-ellipsoïdaal, glad, 10-15 x 4-5,5µm. Toon grotere afbeelding Spores van Polyporus squamosus, Dryad’s Saddle X Sporenafdruk Wit.
geur/smaak	bloemige geur en smaak.
Habitat & Ecologische rol	Parasitisch en later saprobisch op loofbomen.
Seizoen	Voorjaar tot nazomer of vroege herfst.
Gelijkende soorten	Piptoporus betulinus, de scheermesjeszwam of berkenpoliep, heeft een gelijkende vorm wanneer hij volgroeid is, maar hij is bruin aan de bovenkant en wit aan de onderkant; hij is specifiek voor berkenbomen.

Culinaire notities

Ik ben recepten tegengekomen waarin plakjes jonge Dryad’s Saddles met spek worden gebakken en op hete beboterde toast worden geserveerd, maar ik heb geen ervaring uit eerste hand met het uitproberen van deze paddenstoelen. Gebruik in ieder geval alleen jonge hoedjes, snijd ze dun in plakjes om te controleren of ze vrij zijn van maden, en kook ze grondig.

Hoewel de gelaagde beugels van Dryad’s Saddle op deze oude plataan (boven) in de buurt van Bala, Noord Wales, een overvloedige oogst zouden opleveren, zijn in dit stadium de poriën donkerder geworden en zijn de beugels nu te taai om de moeite waard te zijn om te verzamelen voor menselijke consumptie. Ze zullen echter niet verloren gaan, want kleine insecten, bekend als “schimmelvliegen”, zullen ze vinden en zich in de poriën ingraven om er hun eieren te leggen; binnen een paar dagen komen de maden uit en verorberen ze snel de rottende schimmels.

Referentiebronnen

Mattheck, C., and Weber, K. (2003). Manual of Wood Decays in Trees. Arboricultural Association

Pat O’Reilly (2016). Fascinated by Fungi, First Nature Publishing

BMS List of English Names for Fungi

Paul M. Kirk, Paul F. Cannon, David W. Minter en J. A. Stalpers. (2008). Dictionary of the Fungi; CABI.

Taxonomische geschiedenis en synonieminformatie op deze pagina’s is ontleend aan vele bronnen, maar in het bijzonder aan de GB Checklist of Fungi van de British Mycological Society en (voor basidiomyceten) aan Kew’s Checklist of the British & Irish Basidiomycota.

Aankondigingen

Deze pagina bevat foto’s die vriendelijk zijn bijgedragen door Chris en Rachel Barnes, en Simon Harding.

Top van pagina…