Unofficial Royalty

Unofficial Royalty

door Susan Flantzer

Het schandalige verhaal van Koning Christian VII, Koningin Caroline Matilda, en Johann Friedrich Struensee is verteld in verschillende romans, waaronder Norah Loft’s The Lost Queen (1969) en Per Olov Enquist’s The Visit of the Royal Physician (1999) en ook in de Deense film A Royal Affair (2012) die werd genomineerd voor de Academy Award voor Beste Buitenlandse Film en met in de hoofdrol Academy Award-winnende bijrolspeelster (voor The Danish Girl) Alicia Vikander als koningin Caroline Matilda.

Johann Friedrich Struensee werd op 5 augustus 1737 geboren in Halle, Koninkrijk Pruisen, nu in de Duitse deelstaat Saksen-Anhalt. Hij was de derde van de zeven kinderen en de tweede van de vier zonen van Adam Struensee (link in het Duits) en Maria Dorothea Carl.

Struensee had zes broers en zussen:

• Sophie Elisabeth Struensee (1733 – 1768), trouwde met haar neef Samuel Struensee
• Carl August Struensee (link in Duits) (1735 – 1804), Pruisisch minister van Financiën, trouwde met Karoline Elisabeth Müller, kreeg drie dochters
• Samuel Adam Struensee (geb. 1739), jong gestorven
• Maria Dorothea Struensee (1744 – 1820), trouwde met Wilhelm Alexander Schwollmann
• Johanna Henrietta Struensee (geb. 1745), jong overleden
• Gotthilf Christoph Struensee (link in Duits) (1746 – 1829), trouwde onbekende vrouw

Struensee’s moeder Maria Dorothea Carl was de dochter van Johann Samuel Carl, (link in Duits) de lijfarts van de Ludwig Ferdinand, graaf van Sayn-Wittgenstein-Berleburg. In 1736 werd Carl de lijfarts van Koning Christian VI van Denemarken en Noorwegen en diende ook als lijfarts van Christian VI’s zoon en opvolger Koning Frederik V van Denemarken en Noorwegen. Struensee’s vader Adam Struensee was een Lutherse predikant die het Piëtisme aanhing, een stroming die ontstond in de Lutherse Kerk in de 17e eeuw in Duitsland en die de nadruk legde op persoonlijke vroomheid boven religieuze formaliteit en orthodoxie. Adam Struensee was predikant in Halle en professor in de theologie aan de universiteit van Halle. In 1758 aanvaardde hij de functie van predikant van de Trinity Church in Altona, nu in Duitsland, maar toen onder het bestuur van de Deense monarchie. In 1760 werd Adam Struensee superintendent-generaal (vergelijkbaar met een bisschop) van het hertogdom Sleeswijk-Holstein, dat toen deel uitmaakte van Denemarken.

In 1752, op vijftienjarige leeftijd, trad Johann Friedrich Struensee toe tot de Universiteit van Halle en promoveerde op 12 december 1757 als doctor in de geneeskunde. Hij verhuisde in 1758 met zijn ouders naar Altona en nam een slecht betaalde baan aan als openbaar arts. In Altona bestreed Struensee de verspreiding van epidemieën door de hygiëne te verbeteren en introduceerde hij de pokkenvaccinatie. In 1760 werd hij benoemd tot lijfarts van het graafschap Rantzau en in die functie behandelde hij ook burgerlijke en adellijke patiënten. Struensee begon artikelen te publiceren in medische tijdschriften. In zijn artikelen schreef hij over het verband tussen gebrek aan onderwijs, slechte hygiëne en ziekten in de arme buurten en beval hij hervormingen aan. Hij vond dat de overheid de plicht had te zorgen voor de gezondheid en het onderwijs van haar burgers. Struensee vond ook dat deze zorg moest gelden voor ongehuwde moeders en geesteszieken. Na verloop van tijd kreeg Struensee een goede reputatie bij de Schleswig-Holsteinse adel. Omdat hij bekend stond om een nieuw soort therapie voor geestesziekten, werd Struensee in 1768 opgeroepen om de 18-jarige Koning Christian VII van Denemarken en Noorwegen te behandelen terwijl deze in Altona verbleef.

Toen Koning Christian VII nog geen twee jaar oud was, stierf zijn moeder Koningin Louisa, dochter van Koning George II van Groot-Brittannië, op 27-jarige leeftijd als gevolg van complicaties bij een miskraam. Het volgende jaar sloot zijn vader Koning Frederik V van Denemarken en Noorwegen een tweede huwelijk met Juliana Maria van Brunswijk-Wolfenbüttel. Naar verluidt was Christian een intelligent kind en werd hij onderwezen in het Deens, Duits en Frans. Hij had echter een nerveuze aanleg en werd slecht opgevoed en geterroriseerd door een wrede gouverneur, Christian Ditlev Reventlow, graaf van Reventlow.

In 1766 volgde Christian VII de Deense en Noorse tronen op na de vroege dood van zijn vader op 42-jarige leeftijd. Aangezien er een band bestond tussen de Britse en Deense koninklijke families en beide families protestants waren, was het vanzelfsprekend dat er voor Christian een Britse bruid werd gezocht. De keuze viel op de vijftienjarige prinses Caroline Matilda, zijn volle nicht, de dochter van Christians overleden oom van moederszijde Frederick, Prins van Wales. Op 1 oktober 1766 werd in St. James’s Palace in Londen een huwelijk bij volmacht voltrokken, waarbij Caroline Matilda’s broer, koning George III, in de plaats trad van koning Christian VII. Caroline Matilda arriveerde op 8 november 1766 in Kopenhagen en trouwde later die dag persoonlijk met Christian in de kapel van het paleis Christiansborg in Kopenhagen, Denemarken.

Het was al snel duidelijk dat Christian VII niet helemaal normaal was. Het is onbekend of Christians geestesziekte werd veroorzaakt door de wrede behandeling van de Graaf van Reventlow, mogelijke porfyrie geërfd van zijn Hannoverse moeder, of schizofrenie. Christians gedrag ging over in excessen, vooral seksuele promiscuïteit. Hij verklaarde in het openbaar dat hij niet van Caroline Matilda kon houden omdat het “niet in de mode was om van je vrouw te houden”. Zijn symptomen waren paranoia, zelfverminking en hallucinaties. Christian zwierf door de straten van Kopenhagen en bezocht de taveernes en bordelen van de stad met zijn favoriete graaf Frederik Vilhelm Conrad Holck. Het werd steeds duidelijker dat Christian zijn rol als koning niet kon vervullen.

In mei 1768 ondernam Christian VII een lange tournee door Europa, met onder meer verblijven in Altona, Parijs en Londen. De reis was georganiseerd omdat men geloofde dat een nieuwe omgeving Christians gedrag zou kunnen veranderen. Het was op deze reis dat hij kennis maakte met Johann Friedrich Struensee. Struensee was de eerste persoon die begreep dat Christian ernstig ziek was. Toen Christian thuiskwam van de reis, vergezelde Struensee hem en werd hij aangesteld als Christian’s persoonlijke arts. Struensee kon omgaan met Christian’s instabiliteit, wat een grote opluchting was voor de adviseurs van de koning, en Christian ontwikkelde vertrouwen in hem.

Door Christian VII’s vertrouwen in hem, kreeg Struensee politieke macht. In 1770 werd Struensee Meester der Verzoekschriften en Minister van het Koninklijk Kabinet. Binnen korte tijd probeerde Struensee de gehele Deense staat te hervormen in de geest van de Verlichting. Hij werd ook de minnaar van de slecht behandelde Caroline Matilda, wier huwelijk weinig bevredigend was. Toen Caroline Matilda in 1771 beviel van haar dochter Louise Auguste, twijfelde niemand eraan dat Struensee de vader was van de prinses, die de weinig flatteuze bijnaam la petite Struensee kreeg, hoewel Christian VII haar officieel als zijn dochter erkende. Uiteindelijk manoeuvreerde Koningin-weduwe Juliana Maria een staatsgreep die de val van Struensee zou bewerkstelligen en Caroline Matilda in diskrediet zou brengen.

Vroeg in de ochtend van 17 januari 1772, na een bal in het hoftheater in het paleis Christiansborg, werd Christian VII gewekt en gedwongen orders te ondertekenen voor de arrestatie van Struensee, zijn vriend Graaf Enevold Brandt, en Caroline Matilda. Caroline Matilda werd onmiddellijk naar kasteel Kronberg in Helsingør, Denemarken, vereeuwigd als Elsinore in William Shakespeare’s toneelstuk Hamlet, gebracht om haar lot af te wachten. Zij mocht haar dochter bij zich houden, maar de vierjarige kroonprins Frederik bleef bij zijn vader. Toen hij hoorde van Caroline Matilda’s arrestatie, bekende Struensee zijn relatie met haar, en uiteindelijk bekende ook Caroline Matilda. De 34-jarige Struensee en zijn vriend Brandt werden ter dood veroordeeld en beiden ondergingen een brute executie op 28 april 1772. In aanwezigheid van duizenden mensen werden eerst hun rechterhanden afgehakt, daarna werden hun lichamen op het rad gebroken en tenslotte werden ze onthoofd. Struensee’s ouders waren beiden nog in leven toen hij werd geëxecuteerd.

De lichamen van Stuensee en Brandt werden twee jaar lang tentoongesteld op de executieplaats totdat alleen hun botten nog over waren. Wat er precies met hun overblijfselen is gebeurd, is onbekend. Volgens de overlevering zouden de stoffelijke resten van Struensee en Brandt begraven zijn op de Vestre begraafplaats in Kopenhagen en zouden hun doodskisten in de jaren twintig van de vorige eeuw zijn bijgezet in de grafkapel onder de Duitstalige Sint-Pieterskerk in Kopenhagen. Volgens de Sint-Pieterskerk liggen Struensee en Brandt echter niet in de grafkapel, maar zijn ze begraven op het kerkhof. Er is nooit onderzocht of Struensee en Brandt in de St. Peter’s Church begraven zijn.

Koningin Caroline Matilda werd ook gestraft. Haar huwelijk werd ontbonden op 6 april 1772. Zij verloor haar titel van koningin en werd gedwongen gescheiden van haar kinderen, die zij nooit meer heeft gezien. Caroline Matilda was nog geen 20 jaar oud. Oorspronkelijk was besloten dat Caroline Matilda levenslang in Aalborghus Castle in Aalborg, Denemarken, zou worden vastgehouden, maar haar broer Koning George III kwam tussenbeide. Koning George III stuurde Sir Robert Murray Keith, een Brits diplomaat, om te onderhandelen over haar vrijlating uit Deense gevangenschap. Op 28 mei 1772 werd Caroline Matilda naar Celle in het koninkrijk Hannover van haar broer gestuurd en woonde de rest van haar leven op het kasteel van Celle. Haar gevangenschap zou niet lang duren. Caroline Matilda stierf aan “een bedorven koorts en keelpijn”, waarschijnlijk roodvonk, op 10 mei 1775, op de leeftijd van 23 jaar. Zij werd begraven in de Stadtkirche St. Marien (link in het Duits) in Celle naast haar overgrootmoeder Sophia Dorothea van Celle, keurvorstin van Hannover, echtgenote van de toekomstige koning George I van Groot-Brittannië, die een vergelijkbaar lot was beschoren.

Na de val van Struensee stelden Christian VII’s stiefmoeder, koningin-weduwe Juliana Marie en haar zoon, Christian’s halfbroer, erfprins Frederik, de Raad van State opnieuw in. Vanaf 1772 was Christian slechts formeel koning. Tussen 1772 en 1784 werd Denemarken geregeerd door koningin-weduwe Juliana Marie, erfprins Frederik en kabinetssecretaris Ove Høegh-Guldberg. Vanaf 1784 regeerde Christians zoon, de toekomstige koning Frederik VI, permanent als prins-regent.

Christiaan leefde in afzondering met een huisbewaarder. Als hij zich te gewelddadig gedroeg, werd hij opgesloten in zijn kamer of vastgebonden aan zijn stoel. Zijn enige bemoeienis met de regering was wanneer hij op officiële papieren moest tekenen met “Christian Rex”. Op 13 maart 1808 overleed in Rendsburg, Sleeswijk (toen in Denemarken, nu in Duitsland) Koning Christian VII op 59-jarige leeftijd aan een beroerte. Hij werd begraven in de kapel van Frederik V in de kathedraal van Roskilde in Denemarken.

Works Cited

• Da.wikipedia.org. 2020. Adam Struensee. Beschikbaar op: <https://da.wikipedia.org/wiki/Adam_Struensee> .
• Da.wikipedia.org. 2020. Johann Friedrich Struensee. Beschikbaar op: <https://da.wikipedia.org/wiki/Johann_Friedrich_Struensee> .
• De.wikipedia.org. 2020. Adam Struensee. Beschikbaar op: <https://de.wikipedia.org/wiki/Adam_Struensee> .
• De.wikipedia.org. 2020. Johann Friedrich Struensee. Beschikbaar op: <https://de.wikipedia.org/wiki/Johann_Friedrich_Struensee> .
• En.wikipedia.org. 2020. Johann Friedrich Struensee. Beschikbaar op: <https://en.wikipedia.org/wiki/Johann_Friedrich_Struensee> .
• Flantzer, Susan, 2016. Caroline Matilda van Wales, Koningin van Denemarken en Noorwegen. Onofficiële Royalty. Beschikbaar op: <http://www.unofficialroyalty.com/caroline-matilda-of-wales-queen-of-denmark-and-norway/> .
• Flantzer, Susan, 2016. Koning Christian VII Van Denemarken En Noorwegen. Onofficiële Royalty. Beschikbaar op: <http://www.unofficialroyalty.com/king-christian-vii-of-denmark/> .
• Hadlow, Janice. Een Koninklijk Experiment. New York: Picador, 2014. Print.
• Tillyard, Stella. Een Koninklijke Affaire: George III en zijn schandalige broers en zussen. New York: Random House, 2006. Print.
• Williamson, David. Brewer’s British Royalty. Londen: Cassell, 1996. Print.