What Distinguhed WWI from WWII?
Speaker: Sir Max Hastings, journalist
Transcript:
Wat de Tweede Wereldoorlog onderscheidde van de Eerste was niet dat Groot-Brittannië en zijn bondgenoten in het latere conflict betere of humanere bevelhebbers hadden, maar dat de Russen tussen 1941 en 1945 bijna alle offers aanvaardden die nodig waren om de nazi’s te verslaan – 27 miljoen doden – en verantwoordelijk waren voor 92 procent van het totale oorlogsverlies van het Duitse leger. Hoewel, de hemel weet het, het niet zo leek voor degenen die er toen bij waren, betaalden de Westerse geallieerden slechts een klein deel van de bloedprijs om de Tweede Wereldoorlog te winnen. Daarentegen betaalden het Britse en Franse volk in 1914-18 een veel zwaardere tol, voor ons het dubbele van 1939-45, voor Frankrijk meer dan het drievoudige.
In de eerste weken van de oorlog van 1914 werden veldslagen uitgevochten die volstrekt anders waren dan die welke later kwamen, en inderdaad meer leken op de gevechten uit Napoleons tijdperk dan op die van de 20e eeuw. Elk land lanceerde vrijwel onmiddellijk offensieven, behalve de Britten, wier kleine expeditieleger nog onderweg was toen de legers van Frankrijk voor het eerst in botsing kwamen met die van Duitsland.
De duurste dag van het hele 1914-18 conflict was 22 augustus, toen de Fransen 27.000 doden verloren.
Velen associëren 1914-18 met prikkeldraad, loopgraven, modder en tinnen mutsen. Maar die eerste gevechten leken daar in de verste verte niet op. In de nazomer van 1914 rukte het Franse leger op naar de aanval in rode broeken en blauwe overjassen, aangevoerd door muziekkorpsen – ja, muziekkorpsen – wapperende vlaggen en officieren op ruiters met witte handschoenen en zwaaiende zwaarden.
In een confrontatie op de ochtend van de 22e augustus, in dichte mist, marcheerden Franse colonnes noordwaarts door het dorp Virton, net in België. Voorop dravende cavalerie naderde een boerderij op de top van een steile heuvel en stuitte op vijandelijk vuur. Er volgde een dag van chaos en bloedvergieten. De Duitsers begonnen op te rukken, op bevel van hun officieren om zich in de duisternis te identificeren door het zingen van nationale liederen. Hun tegenstanders zetten eveneens “La Marseillaise” in, wat het laatste deuntje bleek te zijn dat veel koorleden ooit zongen.
Opeens, dramatisch, trok de mist op. De Franse infanterie, cavalerie en artilleriebatterijen kwamen bloot te liggen, in het volle zicht van de Duitse kanonniers op de heuveltop. Een slachting volgde. De infanterie probeerde hun opmars bergop te hernieuwen in korte rushes. Franse velddienstvoorschriften gingen ervan uit dat aanvallers in 20 seconden 50 meter konden lopen voordat een vijand zijn geweren kon herladen. Ze hadden het mis. Een overlevende van Virton merkte bitter op:
De mensen die deze voorschriften schreven zijn gewoon het bestaan van dingen als machinegeweren vergeten. We konden duidelijk twee van die ‘koffiemolens’ aan het werk horen; iedere keer dat onze mannen opstonden om op te rukken, werd de linie dunner. Tenslotte gaf onze kapitein het bevel: ‘Bajonetten op scherp en aanvallen!’ Het was inmiddels middag en… verduiveld heet. Onze mannen, in volledige uitrusting, renden zwaar die grashelling op, trommels sloegen, bugels lieten de aanval horen. We werden allemaal neergeschoten. Ik werd geraakt en lag daar tot ik later werd opgepikt.
Die avond stond een overlevende, verbijsterd door zijn ervaringen, roerloos, steeds mompelend: “Neergemaaid! Neergemaaid!”
Transcript van gehele lezing
Lectuur gebaseerd op een bespreking van Catastrofe 1914: Europe Goes to War.