De heilige Olga van Kiev is de beste krijgsprinses die je ooit hebt gekend
Olga van Kiev leefde een leven vol uitersten. Als afstammelinge van Viking huurlingen en handelaren, trouwde ze met Igor, de Rus Prins van Kiev. Toen cliënt stam haar man doodde, Olga’s Viking bloed scheen door. Niet alleen nam zij uitgebreid, meedogenloos en bloedig wraak op Igor’s moordenaars, maar zij liet haar landgenoten ook zien dat een vrouw met kracht en besluitvaardigheid kon regeren.
Prinses Olga bleef regentes van Kiev tijdens de minderjarigheid van haar zoon, consolideerde de macht van de stadstaat en verzekerde de stabiliteit van haar dynastie voor de komende generaties. Op de een of andere manier werd deze vastberaden vrouw, wier beslissingen duizenden mensen het leven kostten, een icoon van de Russisch-orthodoxe kerk, die haar in 1547 heilig verklaarde. Dus hoe heeft Olga van Kiev de reis gemaakt van meedogenloze heidense krijger en heerseres naar “Isapostolos” – de “Gelijke van de Apostelen”?
De afstammelingen van de Vikingen
Prinses Olga van Kiev werd geboren in Pskov, een stad in het noordwesten van Rusland, dicht bij de Estse grens. Pskov was een handelsknooppunt tussen Rusland en Scandinavië. Veel Scandinaviërs vestigden zich er en werden rijk door de doorvoer van goederen tussen oost en west. Hun graven zijn bewaard gebleven, samen met het bewijs van de hoge status die zij in de samenleving van Pskov verwierven. Deze mensen stonden bij de inheemse bevolking bekend als Varyags of Varangiërs. Het belangrijkste tekstuele bewijs voor Olga’s leven, De Russische Primaire Kroniek, verwijst naar de prinses zelf als van Varyag afkomst – wat betekent dat Olga van Kiev afstamde van Vikingen.
Volgens de Kroniek trouwde Olga in 912 met Igor, de erfgenaam van de troon van Kiev. Igor was ook een Viking afstammeling. Zijn vader, Rurik, was een Varangisch opperhoofd dat naar het oosten trok en zijn machtszetel in Novgorod aan de Volkhov rivier vestigde. Bij zijn dood in 879 liet Rurik zijn land na aan zijn verwant, Oleg, om het in bewaring te geven aan Igor, die te jong was om te regeren. Na de dood van Rurik verplaatsten Oleg en Igor de hoofdstad van de Rus naar Kiev en stichtten daarmee het koninkrijk van de Kievan Rus.
Igor besteeg de troon in 913, volgens de Kroniek. Hij werd onmiddellijk gedwongen een opstand van de Drevlyanen te bedwingen, een van Kievs Oost-Slavische cliënten die nu weigerden hulde te betalen. Igor overwon hen met succes. Er heerste vrede totdat in 945, volgens de kroniek, de Drevlyanen opnieuw in opstand kwamen. Deze datering van de Kroniek is controversieel, omdat er een niet overtuigend hiaat van dertig jaar is in de activiteiten van Igor’s regering, vooral omdat er staat dat zijn zoon van Olga pas drie jaar was in 945. Het lijkt waarschijnlijk dat de Kroniek in de war was door de oorspronkelijke Byzantijnse bronnen, en dat er slechts drie jaar waren verstreken, (wat ook betekent dat Igor in 941 aan de macht kwam). Hoe dan ook, Igor vertrok vanuit Kiev om af te rekenen met de Drevlyanen, zijn vrouw en zoon achterlatend.
Nogmaals onderwierp Igor de Drevlyanen en eiste als straf een hogere tol. Toen hij eenmaal een eind op weg naar huis was, besloot hij echter terug te gaan voor meer. Igor stuurde zijn hoofdleger naar huis met het eerbetoon, maar keerde terug met een kleinere troepenmacht. De Drevlyanen, bang en verbijsterd over Igor’s terugkeer, stuurden afgezanten om te weten te komen wat hij wilde. Toen Igor weigerde iets te zeggen, sloegen de Drevlyanen in paniek. Ze overmeesterden de troepen van Kiev en namen Igor gevangen. De Drevlyans brachten de prins naar een plek net buiten de stad Iskorosten waar ze twee berkenbomen aan zijn benen bonden. “Toen lieten ze de bomen rechtop gaan”, aldus de Byzantijnse kroniekschrijver Leo de Diaken, “en scheurden zo het lichaam van de prins uiteen.”
De Drevlyans waren van de verslagen underdogs veranderd in onverwachte overwinnaars door de misrekening van Igor. Ondertussen was Kiev in handen van een vrouw en een driejarig jongetje. De Drevlyanen besloten munt te slaan uit de situatie, dus stuurden ze een delegatie om te azen op Igor’s ‘kwetsbare’ weduwe.
