Oorzaken en verschijnselen van oedeem
Er zijn verschillende ziekten die oedeem kunnen veroorzaken. Meestal is het oedeem geen ernstige ziekte, maar het kan er wel op wijzen. Hier volgen enkele voorbeelden:
Veneuze insufficiëntie kan oedeem in de voeten en enkels veroorzaken, omdat de aderen moeite hebben om voldoende bloed helemaal naar de voeten en terug naar het hart te transporteren. Dit betekent dat het zich ophoopt in de benen en dat vocht uit de bloedvaten in het omliggende weefsel wordt geperst. Oedeem kan ook worden veroorzaakt door spataderen.
Congestief hartfalen kan zowel perifeer oedeem als abdominaal oedeem (ascites) veroorzaken. Dit komt doordat het hart te zwak is om het bloed goed door het lichaam te pompen, zodat het bloed zich voor het hart verzamelt. Hierdoor, en door de verhoogde bloeddruk in de aderen, sijpelt er vocht naar buiten in het omliggende weefsel. Dit kan zwelling in de benen of een ophoping van vocht in de buik veroorzaken. Als de persoon veel ligt, kan het oedeem op zijn of haar rug te zien zijn (sacraal oedeem genoemd). Congestief hartfalen kan ook oedeem in de longen (longoedeem) veroorzaken. Dit komt niet vaak voor, maar de aandoening is levensbedreigend. Het betekent dat de longen zich met vocht vullen omdat de linkerkant van het hart niet sterk genoeg is om het bloed terug te pompen uit de longen. Het bloed verzamelt zich in de bloedvaten van de long, en vocht sijpelt naar buiten in het longweefsel. De tekenen zijn kortademigheid en een snelle, oppervlakkige ademhaling of hoesten.
Nierziekte kan oedeem in de benen en rond de ogen veroorzaken, want als de nieren niet genoeg natrium en water uit het lichaam verwijderen, begint de druk in de bloedvaten op te bouwen, wat tot oedeem kan leiden.
Een laag eiwitgehalte in het bloed: Als er een tekort is aan het eiwit albumine in het bloed, kan er gemakkelijker vocht uit de bloedvaten lekken. Een laag eiwitgehalte in het bloed kan worden veroorzaakt door extreme ondervoeding, maar ook door nier- en leverziekten, waardoor het lichaam te veel of te weinig eiwit verliest.
Leverziekten: Littekenvorming van het leverweefsel (levercirrose) door bijvoorbeeld langdurig alcoholmisbruik of een leverontsteking, kan oedeem in de buik (ascites genoemd) veroorzaken. Dit komt doordat levercirrose een tekort aan eiwitten en stuwing in de lever veroorzaakt, wat kan leiden tot een verhoogde druk in de bloedvaten. Als gevolg daarvan sijpelt vocht naar buiten in de buik.
Erge longaandoeningen zoals emfyseem kunnen ook oedeem in de benen en voeten veroorzaken als de druk in de longen en het hart erg hoog wordt.