Weird & Wonderful Creatures: Bleeding Tooth Fungus
jun 23 2016 
Hydnellum peckii. Photo Credit: Bernypisa , via Wikimedia Commons.
Op dezelfde manier dat je er misschien van overtuigd moet worden dat een rozijn echt een druif was voordat hij verouderde en uitdroogde, zou je ook verbaasd kunnen zijn over het verschil tussen een jonge bloedende tandzwam (Hydnellum peckii) en zijn volwassen tegenhanger. De volwassen paddenstoel is beige en eerder dof van uitzicht. Wanneer hij echter jong is en actief groeit, lijkt deze witachtige paddenstoel uit zijn poriën te bloeden, waardoor hij enkele van zijn kleurrijke namen heeft gekregen (hij is ook gekend als Duivelstand).
Deze kleverige rode vloeistof is eigenlijk een soort sap dat veroorzaakt wordt door een proces dat guttatie heet. Wanneer de grond rond het wortelsysteem van de schimmel erg nat wordt, kan het water in de wortels persen door het proces van osmose. Dit creëert druk in het hele organisme, die uiteindelijk voldoende wordt opgebouwd om vloeistof naar het oppervlak van de schimmel te persen. Hoewel wetenschappers nog niet hebben uitgemaakt wat deze vloeistof precies is, weten zij dat deze rood lijkt dankzij een pigment dat in de schimmel wordt aangetroffen.
Naast zijn meest grafische kenmerk heeft de bloedende tandzwam kleine tandachtige uitsteeksels onder de paddenstoel hoed, waar zijn sporen worden geproduceerd. Als hij jong is, is het oppervlak van de paddenstoel bedekt met zachte “haren” die hem een fluweelachtige textuur kunnen geven, maar deze vallen af naarmate de paddenstoel rijper wordt. Zoals bij gelijksoortige schimmels ligt onder elke paddenstoel een massa mycelia, zijn wortelsysteem. De mycelia kunnen zich wijd verspreiden net onder het oppervlak van de bosbodem tot op een afstand van 1 meter van waar de paddestoel verschijnt.
Gelegen in beboste, vaak bergachtige, gebieden in Noord-Amerika, Europa, Iran en Zuid-Korea, heeft de Bloedtandzwam een symbiotische relatie met de naaldbomen tussen wier wortels hij zich bevindt. De bomen verschaffen de schimmel toegang tot een vaste bron van kooldioxide, terwijl de schimmel enzymen produceert die aminozuren en mineralen uit de bodem omzetten in vormen die de gastbomen beter kunnen gebruiken. De aanwezigheid van de schimmel wijst op een oud, soortenrijk bos, en wetenschappers uiten hun bezorgdheid wanneer hij uit een gebied verdwijnt, zoals lijkt te gebeuren in gebieden van Europa, waar stikstofdeposito’s veroorzaakt door vervuiling een probleem kunnen zijn.
De bloedende tandzwam is niet giftig, maar smaakt zo bitter dat hij niet eetbaar is, ondanks een van zijn andere namen (Strawberries and Cream, vanwege de gelijkenis met een fruitdish). De paddestoel wordt echter gewaardeerd door natuurlijke ververs, die hem drogen en alleen gebruiken om een beige kleurstof te maken of hem combineren met beitsmiddelen (stoffen, zoals allum of ijzer, die ervoor zorgen dat een kleurstof zich in stoffen en andere oppervlakken vastzet) om blauwgroene tinten te maken. Wetenschappers hebben ontdekt dat extracten van de bloedende tandschimmel de chemische verbinding atromentine bevatten, die net als heparine kan worden gebruikt als een anti-stollingsmiddel om de vorming van bloedklonters tegen te gaan en die ook antibacteriële eigenschappen heeft en een optie kan zijn voor de behandeling van de meest voorkomende stam van bacteriële longontsteking. Onderzoekers kijken ook naar een andere chemische stof die in de bloedende tandschimmel wordt gevonden, thelefoorzuur, dat misschien ooit kan worden gebruikt om de ziekte van Alzheimer te behandelen.
Lees meer over andere soorten schimmels in deze Science NetLinks bronnen: Mycoloog Debbie Viess leidt een inventarisatie van de paddenstoelen in Muir Woods als onderdeel van BioBlitz 2014 in Golden Gate National Parks. In deze video praat AAAS’s Bob Hirshon met een team van de Universiteit van Arizona die op jacht zijn naar schimmels die hun hele leven in planten doorbrengen. Luister naar deze Science Update om te horen over een schimmelaanval in Italië die dateert uit de Tweede Wereldoorlog. En in de les The Case of the Vanishing Golden Frogs kom je te weten wat de oorzaak kan zijn van het uitsterven van deze amfibieën.
Wil je meer te weten komen over symbiotische relaties? Luister naar deze Science Update over driewegsymbiose. De lessenserie Ecologie van je huid gaat over bacteriën en microben die op onze huid leven.
- STEM
- |
- fungus
- |
- rare en wonderlijke wezens
- |
- Hydnellum peckii
- |
- biodiversiteit