Geologie
Hoe lijkt een brood op de Aarde?
Een zelfgebakken brood zou bijna op de Aarde kunnen lijken. De hogere delen van de korst zijn de continenten en de lagere delen zijn de oceanen. De binnenkant is smeuïger dan de broze buitenkant, maar het is nog steeds stevig. Waarom lijkt een brood niet op de Aarde?
De buitenkant van de Aarde is de korst, een koude, dunne, broze buitenlaag van steen. De korst is erg dun in verhouding tot de straal van de planeet. Er zijn twee zeer verschillende soorten korst, elk met zijn eigen kenmerkende fysische en chemische eigenschappen, die zijn samengevat in Tabel 1.
| Korst | Dikte | Dichtheid | Samenstelling | Soorten gesteenten |
|---|---|---|---|---|
| Oceanisch | 5-12 km (3-8 mi) | 3.0 g/cm3 | Mafisch | Basalt en gabbro |
| Continentaal | Gew. 35 km (22 mi) | 2,7 g/cm3 | Felsisch | Alle typen |
Oceanische korst
Figuur 1. Gabbro uit oceaankorst
Oceaankorst bestaat uit mafisch magma dat op de zeebodem tot basaltlava uitbarst of dieper afkoelt tot het intrusieve stollingsgesteente gabbro (figuur 1).
Sedimenten, voornamelijk modder en de schelpen van kleine zeediertjes, bedekken de zeebodem. Sediment is het dikst nabij de kust, waar het van de continenten komt in rivieren en op windstromen.
De oceanische korst is betrekkelijk dun en ligt boven de aardmantel. De doorsnede van de oceanische korst in figuur 2 toont de lagen die lopen van sedimenten aan de top tot extrusieve basaltlava, tot de plaatvormige dijken die lava naar de oppervlakte voeren, tot dieper intrusief gabbro, en tenslotte tot de mantel.
Figuur 2. Een doorsnede van oceanische korst.
Continentale korst
Figuur 3. Dit graniet uit Missouri is meer dan 1 miljard jaar oud.
De continentale korst is opgebouwd uit veel verschillende soorten stollingsgesteenten, metamorfe gesteenten en sedimentgesteenten. De gemiddelde samenstelling is graniet, dat een veel geringere dichtheid heeft dan de mafische gesteenten van de oceanische korst (figuur 3). Omdat de continentale korst dik is en een relatief lage dichtheid heeft, rijst zij hoger op de mantel dan de oceanische korst, die in de mantel zinkt en zo bekkens vormt. Wanneer deze met water worden gevuld, vormen deze bekkens de oceanen van de planeet.
Samenvatting
- Oceanische korst is dunner en dichter dan continentale korst.
- Oceanische korst is meer mafisch, continentale korst is meer felsisch.
- Korst is zeer dun in verhouding tot de straal van de aarde.
Interactieve oefening
Bezoek de Annenberg Learner’s Dynamic Earth en klik op de korst om de onderstaande vragen te beantwoorden:
- Beschrijf de korst.
- Waar is de korst het dikst?