Stosunki międzynarodowe: Realizm klasyczny vs Neorealizm
Podczas gdy realizm klasyczny i neorealizm mogą być częścią zasadniczo podobnej szkoły myślenia w teorii stosunków międzynarodowych, można powiedzieć, że w rzeczywistości istnieje szereg kluczowych i znaczących różnic pomiędzy tymi dwoma podejściami teoretycznymi. Najważniejszą z tych różnic jest sposób, w jaki konkretnie określa się dążenie do uzyskania władzy w systemie międzynarodowym. Klasyczny realizm twierdzi, że wady ludzkiej natury oznaczają, że państwa z natury będą domagać się władzy w systemie międzynarodowym, podczas gdy neorealizm przyjmuje szersze spojrzenie na struktury systemu międzynarodowego i argumentuje, że to właśnie one, a nie wrodzone wady ludzkiej natury, odpowiadają za zmiany władzy w systemie międzynarodowym. Podczas gdy istnieją różne definicje tego, co dokładnie składa się na teorię realizmu w stosunkach międzynarodowych (Burchill i inni, 2013: 32), można powiedzieć, że istnieje kilka spójnych elementów, które definiują realizm (Dobson, 2002: 887). Pierwszym z nich jest idea, że państwa są najważniejszymi aktorami w systemie międzynarodowym; przy czym państwa są tu bardziej adekwatnie definiowane jako konkretnie suwerenne, narodowe państwa. Inne organizacje międzynarodowe na poziomie międzyrządowym (tj. takie, które nie naruszają suwerenności państwa narodowego) oraz podmioty poniżej poziomu państwowego (takie jak korporacje/osoby fizyczne) są postrzegane w teorii realistycznej jako mające minimalną ingerencję w stosunku do suwerennych państw narodowych. W rzeczy samej, realizm posuwa się dalej, twierdząc, że jakiekolwiek skupienie się poza państwami odwraca uwagę od „prawdziwej” równowagi sił w systemie międzynarodowym. Drugim kluczowym elementem teorii realistycznej jest założenie, że system międzynarodowy jest anarchiczny. System anarchiczny w kontekście stosunków międzynarodowych oznacza, że nie istnieje żaden nadrzędny aktor/władza ponad poziomem państwowym, co bezpośrednio wiąże się z poprzednim założeniem, że państwa powinny być najważniejszymi aktorami, na których należy się skupić w teorii realistycznej. Po trzecie, realizm zakłada również, że główną troską państw jest ich własne przetrwanie, i to za pomocą wszelkich środków. Przetrwanie może być tutaj postrzegane zamiennie z utrzymaniem władzy, zarówno w kategoriach względnych, jak i bezwzględnych (Isakovic, 2000: 83-86). Ostatnim założeniem jest to, że państwa są czysto racjonalnymi aktorami, którzy dążą tylko do takich wyników, które odpowiadają ich własnym interesom, zarówno pod względem władzy, jak i przetrwania. W tym miejscu ważne jest zdefiniowanie „potęgi” w międzynarodowym systemie politycznym jako „zdolności aktorów w stosunkach międzynarodowych do wpływania na innych takich aktorów lub zmuszania ich do zachowania się w określony sposób” (Isakovic, 2000: 12 i 87). Jak wspomniano wcześniej, najważniejszą różnicą między realizmem klasycznym a neorealizmem jest różnica w opinii na temat tego, jak określa się dążenie do potęgi. Realizm klasyczny sugeruje, że władza w systemie międzynarodowym jest bezpośrednim rezultatem „sił tkwiących w ludzkiej naturze” (Morgenthau, 2006: 3). Co konkretnie mają na myśli klasyczni realiści, gdy odnoszą się w ten sposób do ludzkiej natury, można prześledzić w koncepcjach Thomasa Hobbesa dotyczących „stanu natury”, który przedstawia ludzi jako „współdziałających w anarchii, skupionych jedynie na zapewnieniu sobie przetrwania i zamkniętych w paskudnym, brutalnym i krótkim stanie wojny przeciwko sobie” (Burchill i in., 2013: 34-36). Podobieństwo tego z wyżej wymienionymi elementami realizmu jest widoczne, szczególnie w przypadku odniesień do anarchii i skupienia się na przetrwaniu. Mając to na uwadze, możemy teraz wyjaśnić stwierdzenie z początku akapitu, aby wskazać, że wrodzone wady ludzkiej natury są tym, co napędza aktorów państwowych do dążenia do władzy, według klasycznych realistów (takich jak Morgenthau). Tymczasem neorealizm, w przeciwieństwie do niego, nie podziela propozycji klasycznego realizmu, aby wady ludzkiej natury były wyjaśnieniem stojącym za dążeniem do władzy w systemie międzynarodowym. Zamiast tego neorealizm potwierdza, że struktura systemu międzynarodowego odpowiada za zachowanie państw (Rosenau i Durfee, 2000: 13), dlatego też neorealizm jest czasami znany jako realizm strukturalny. Neorealizm dochodzi do tej idei poprzez umniejszanie znaczenia natury ludzkiej – w porównaniu z realizmem klasycznym. Uznając obecność ludzkiej natury, neorealiści dyskredytują ją jako nieistotną w wyjaśnianiu zachowania państw; argumentują, że indywidualne natury ludzkie nie mogą bezpośrednio odzwierciedlać zachowania państw w systemie międzynarodowym (Baldwin, 1993: 3). Co więcej, neorealizm sugeruje, że brak najwyższego autorytetu wynikający z anarchicznej struktury systemu międzynarodowego jest decydującym powodem, dla którego państwa zachowują się tak, a nie inaczej. Neorealiści mogą powoływać się na ten strukturalny wpływ, gdy analizują, jak neorealizm wyjaśnia, dlaczego państwa tak bardzo cenią sobie względne korzyści (kluczowy element teorii realistycznej). We współzależnym systemie międzynarodowym państwa są zmuszone reagować, aby zapobiec osiągnięciu względnych korzyści przez inne państwa, co jest bezpośrednim wynikiem anarchicznej struktury (Baldwin, 1993: 4-11). To zatem jasno ilustruje najważniejszą teoretyczną różnicę między klasycznym neorealizmem a neorealizmem. 
Szkoła myślenia realizmu w stosunkach międzynarodowych
Sposobem na pokazanie różnicy między klasycznym podejściem realistycznym a neorealistycznym w praktyce jest to, jak obie teorie starałyby się wyjaśnić „kryzys” na Krymie w 2014 roku. Neorealiści argumentowaliby, że działania podjęte przez Rosję w tym kryzysie były wyraźnym przejawem teorii neorealistycznej. Twierdziliby, że Rosja działała w sposób racjonalny, aby chronić swoje interesy geopolityczne i zapobiec względnej utracie zarówno politycznej, jak i militarnej potęgi na rzecz Stanów Zjednoczonych/UE/NATO (tj. „Zachodu”), oraz że ten kierunek działań wynikał (i był możliwy) z anarchicznej struktury systemu międzynarodowego (Castle, 2015). Tymczasem klasyczni realiści staraliby się wyjaśnić kryzys jako fizyczną ekspresję dwóch stron (tutaj Zachód vs. Rosja) działających racjonalnie zgodnie z ich z natury rywalizującymi ludzkimi naturami (Cook, 2015). Podczas gdy oba podejścia, klasyczny realista i neoliberalny, podzielają pogląd o racjonalnych aktorach, możemy wyraźnie dostrzec różnice, jeśli chodzi o czynniki strukturalne, a to studium przypadku jest użytecznym sposobem zilustrowania różnicy między klasycznym realizmem a neorealizmem w praktyce.
Czy neorealizm może być uważany za postęp w stosunku do klasycznego realizmu?
Rozważając, czy neorealizm jest postępem w stosunku do klasycznego realizmu, sensowne jest rozważenie historycznego rozwoju obu podejść. Podczas gdy akademickie studia nad stosunkami międzynarodowymi liczą sobie ledwie ponad sto lat, realizm klasyczny jest powszechnie uznawany przez naukowców za obejmujący wszelkie prace realistyczne poprzedzające wczesne lata zimnej wojny (Wohlforth, 2009: 136). Należy tu podkreślić znaczący wpływ, jaki pisma „historyczne” wywarły na realizm klasyczny – wiele koncepcji, które składają się na realizm klasyczny, zostało rozwiniętych przez takich pisarzy, jak Thucydides, Niccolo Machiavelli i oczywiście wspomniany Thomas Hobbes (Wohlforth, 2009: 132). Tymczasem neorealizm jest postrzegany jako wywodzący się z wpływowej Theory of International Politics Waltza z 1979 roku, który poszukiwał nowych idei, które nie były tak zależne od pism „historycznych”, jak to miało miejsce wcześniej (Gilpin, 1984: 288). To nowe podejście można opisać jako bardziej „naukowe” i „empiryczne” z natury poprzez analizę obserwowalnych zjawisk, takich jak „wojna, pokój, współpraca, prawo międzynarodowe, dyplomacja, etyka, organizacja międzynarodowa, światowa opinia publiczna i inne” (Wohlforth: 136-137). Te kontrasty w rozwoju obu podejść są ważne, ponieważ, po pierwsze, ukazują kolejną fundamentalną różnicę między realizmem klasycznym a neorealizmem.
Jednakże dodatkowo dostarczają mocnych dowodów na to, że neorealizm jest rzeczywiście postępem w stosunku do realizmu klasycznego, zarówno pod względem historycznym, jak i projektowym. Z historycznego punktu widzenia realizm klasyczny jest wyraźnie postrzegany jako podejście, które chronologicznie poprzedza neorealizm, a ta różnica w chronologii może być postrzegana jako wystarczająca podstawa do uzasadnienia, że neorealizm jest postępem w stosunku do realizmu klasycznego. Dodatkowo, neorealizm może być postrzegany jako biorący pod uwagę aspekty podejścia klasycznego realizmu, ale upewnia się, że są one postrzegane jako tylko jedna z części szerszego obrazu dynamicznego systemu międzynarodowego. To naturalnie szersze podejście, jakie przyjmuje neorealizm, może być postrzegane jako postęp w stosunku do węższego podejścia, jakie ma klasyczny realizm. Kolejną przesłanką świadczącą o postępie neorealizmu w stosunku do klasycznego realizmu jest sposób, w jaki neorealizm jest szerzej akceptowany przez naukowców w celu wyjaśnienia ostatnich wydarzeń w systemie międzynarodowym. Ta linia argumentacji Schroedera (1994: 111-112) opisuje, że podejście neorealistyczne jest z natury bardziej odpowiednie do wyjaśniania ostatnich trendów w systemie międzynarodowym, ponieważ podejście neorealistyczne zostało ostatecznie skonstruowane wokół ostatnich wydarzeń, co oznacza, że neorealizm będzie bardziej prawdopodobne, że zostanie zaakceptowany jako wyjaśnienie zamiast klasycznego realizmu. Krytyka ta nie ma na celu skrytykowania klasycznego realizmu jako zbyt starego, aby mógł stanowić rozsądne wyjaśnienie ostatnich wydarzeń, lecz jedynie wskazanie, że neorealizm wydaje się, przynajmniej w obecnej chwili, ogólnie przekonywać akademików, że oferuje więcej jako podejście do klasycznego realizmu. Ta akceptacja podejścia neorealistycznego nad realizmem klasycznym w obecnym czasie może być postrzegana jako kolejny sposób, w jaki neorealizm stanowi postęp w stosunku do realizmu klasycznego.
Artykuł napisany po raz pierwszy w lutym 2017
.