Vasten en het christelijk leven

Vasten en het christelijk leven

Vasten! Voor veel niet-liturgische christenen roept de gedachte aan vasten sterke emoties van minachting op, alsof het een openlijk vreemde of onnatuurlijke ervaring is. Herinneringen aan mislukte pogingen om zich gedurende een bepaald aantal maaltijden van voedsel te onthouden, wakkeren schuldgevoelens aan. Toch was Jezus onmiskenbaar duidelijk over dit pijnlijke onderwerp: “Er zullen dagen komen dat de bruidegom van hen wordt weggenomen, en dan zullen zij vasten” (Matt. 9:15). Dit betekent dat vasten een onderdeel is – of zou moeten zijn – van het normale christelijke leven. Anders gezegd, normale christenen vasten; alleen abnormale christenen proberen het te vermijden.

Dit artikel suggereert manieren om vasten te omarmen als een gewaardeerd onderdeel van het normale christelijke leven. Dus, vul een groot glas water, zet de frisdrank en de boterham terug in de koelkast, en geniet van wat calorie-vrij “voedsel” om over na te denken!

Vasten is opzettelijk afzien van iets belangrijks – meestal voedsel, in een of andere vorm – voor een bepaalde periode van tijd. Een echt vasten is altijd een zelfverloochenende keuze, waarbij voedsel doelbewust in de koelkast wordt gelaten, in schril contrast met zonder voedsel komen te zitten en niets te eten hebben.

Vasten heeft bijna altijd een geestelijk of lichamelijk nut (misschien beide).

Vasten varieert van het onthouden van geselecteerde voedingsmiddelen tijdens liturgische vastenperioden (vooral het vasten in de vastentijd voor Pasen) tot het vasten met alleen water. Het “Daniël vasten” (zie Dan 1:12), bestaande uit groenten en water, wordt door veel christenen zeer gewaardeerd, vooral door hen die niet staan te popelen om het “Jezus vasten” met alleen water te proberen (zie Matt 4:1-2). Het vasten van Daniël lijkt in feite sterk op het liturgische vasten dat nog steeds trouw wordt omarmd door een miljard christenen wereldwijd.

Tijdens de veertig dagen vasten (“Grote Vasten”) “geven” miljoenen gelovigen ook gerichte bronnen van plezier of vermaak op:

• films
• sociale media
• tijdverslindende hobby’s.

Dergelijke religieus geïnspireerde daden geven duidelijk uitdrukking aan een heilzame vorm van zelfverloochening. Toch vormen zij geen vasten zoals gebruikt in dit artikel.

Waarom vasten mensen?

Niet-christelijke motieven om te vasten lopen sterk uiteen, van oosterse-religie ascese tot humanistisch, egocentrisch vasten voor verschillende lichamelijke, geestelijke en “geestelijke” voordelen. Seculiere vastengoeroes zijn er in overvloed en promoten hun nieuwste bestsellers op National Public Radio – boeken die veel meer kosten dan een combi-maaltijd bij je favoriete fast-food restaurant. In tegenstelling tot de onophoudelijke verslaving van onze maatschappij aan meer, omarmt een groeiend aantal niet-religieuze mensen nu minder!

Zoals in dit artikel gedefinieerd, onthouden alle vasters zich van enig of al het voedsel voor een groter goed.

Voor christenen draait dat grotere goed om vier dingen:

1. Verhoorde gebeden
2. Meer op Christus gaan lijken
3. Voelbaarder voor God die in hun leven aan het werk is
4. Meer overwinnaar in hun dagelijks leven.

Veel christenen streven ook het secundaire motief na om gezondere mensen te worden.

Lichamelijke gezondheid en geestelijke vitaliteit zijn nooit twee opties die elkaar uitsluiten op een of andere meerkeuzevraag over levensstijl. Beide worden beter als christenen vasten; ze zijn inherent complementair in een leven dat volledig gewijd is aan de heerschappij van Christus.

Voor degenen die werkelijk geloven dat Jezus meende wat hij zei, is vasten geen optie. Hij gaf specifieke instructies over vasten in de Bergrede: merk op dat in Matteüs 6:16 staat “en wanneer je vast” (niet of je vast).

Jezus voorspelde ook dat, na zijn hemelvaart, zijn discipelen zouden vasten! Drie van de vier Evangeliën vermelden deze troostrijke profetie en impliciete opdracht: Mattheüs 9:15, Marcus 2:20, en Lucas 5:35. In deze teksten is geen sprake van een opt-out-clausule vanwege hoofdpijn van suiker- of cafeïne-ontwenningsverschijnselen.

Christus’ discipelen worden gekenmerkt door vasten, vooral wanneer er belangrijke beslissingen moeten worden genomen (zie Handelingen 13:2-3 en 14:23).

Toen ik voor het eerst maandelijks begon te vasten, deed ik dat niet om me aan gebed te wijden. Tot mijn grote verbazing vloeide het gebed bijna moeiteloos uit mijn ziel – net zo natuurlijk als gênante geuren uit mijn mond en andere delen van mijn lichaam vloeiden. Zoals hierboven opgemerkt, vast ik in de eerste plaats omdat Jezus zei dat zijn discipelen – de echte, allemaal – dit zouden doen!

Hij gebood mij (en jou) in feite om regelmatig een vorm van voedselonthouding in acht te nemen. En ik vast omdat het diepgaand, holistisch goed voor me is. Maar bovenal vast ik om zijn stem te horen, zijn hart te kennen, en door beide verrast te worden – opnieuw!

Hoe lang moeten we vasten?

Zelfs als we vasten als deel van het normale christelijke leven aanvaarden, komen er onmiddellijk belangrijke vragen naar boven.

• Hoeveel is genoeg?
• Telt één maaltijd?
• Wat te denken van twee maaltijden?
• Moeten we allemaal veertig dagen vasten om als Jezus te zijn?
• Is vasten lichamelijk gevaarlijk (vooral als je diabeet bent, etc.)?

Zoveel vragen rijzen er over een geestelijke discipline waar christenen in het Westen zo weinig vanaf weten.

Verschillende antwoorden zijn er op de vraag hoe lang.

Zoals hierboven opgemerkt, vasten liturgische kerken gewoonlijk veertig dagen tijdens de vastentijd die voorafgaat aan Pasen. Degenen die het “Daniël vasten” voorstaan, stellen vaak een vastenperiode van tien dagen tot eenentwintig dagen vast.

Anderen propageren een voedselloos dieet voor een beperkt aantal maaltijden. Slechts weinigen bevelen het niets-voedsel-dieet aan dat Saulus van Tarsus (de apostel Paulus) volgde toen hij “verblind werd door het licht” en stomverbaasd was in Damascus (Handelingen 9:9). Op de Bijbel gebaseerde modellen zijn natuurlijk heel divers, net als op medische gebaseerde modellen.

Voor mijn gewichtsverlies van 2011 tot 2013 was het langste dat ik ooit vastte één pijnlijk verlaten maaltijd. Begin 2012 werd ik echter verteerd door een nieuw doel: “Ik zal mijn dagen tienden door deze maand drie dagen te vasten … elke maand!”

Dit waren en blijven voor mij voedselvrije dagen van het verkennen van God en mijn eigen lichaam, van het confronteren van mijn hunkeren naar en op voedsel gerichte destructieve gewoonten, van het verwonderen over het feit dat ik zelden honger voel, vooral op dag drie.

Ik breek mijn vasten altijd met meer van Jezus te houden, met het gevoel dat de macht van voedsel over mij is gebroken en dat mijn gebeden, gedachten en doelen worden gedomineerd door Gods aanwezigheid.

Ik begon (in onwetendheid) een benadering van vasten te omarmen die enige wetenschappelijke ondersteuning kreeg in zowel de populaire als de wetenschappelijke literatuur. Blijkbaar is drie dagen vasten zonder of met bijna geen calorieën echt goed voor ons!

Wat me onmiddellijk verbaasde (en nog steeds verbaasd) was de heldere, gecentreerde en hunkervrije vrede van dag drie. Tot op heden heb ik nog niet langer dan drie dagen gevast. Mijn spirituele, mentale en fysieke doelen worden maand na maand binnen die 72 uur bereikt.

Kunnen we honger en hunkeren echt de baas worden?

Mensen die mijn vastende levensstijl kennen, hebben gevraagd hoe hongerig ik me voel tijdens die drie dagen per maand. Mijn eerlijke antwoord blijft: “Ik heb bijna nooit honger!” Aangezien ik normaal gesproken slechts twee maaltijden per dag eet, ben ik al een deel van elke dag aan het “vasten”.

De overgang van mijn normale 16-uurs “intermittent” vasten naar een 72-uurs (drie dagen) vasten is grotendeels een hongervrije ervaring. Eerlijk gezegd worstel ik meer met honger tijdens de niet-vasten dagen dan tijdens die speciale uren van doelbewuste terughoudendheid. Toch ben ik erg dankbaar voor die breek-mijn-vasten-maaltijd aan het einde van de drie dagen.

Verlangen is geen honger! Echte honger is fysiologisch; hunkeren is meestal psychologisch.

God ontwierp voedsel om ons lichaam te bevredigen, niet ons verstand! Veel te veel christenen gaan voorbij aan de Grote Geneesheer en geven er de voorkeur aan hun innerlijke wonden zelf te genezen met voedsel.

We moeten het doel van voedsel begrijpen, want dat begrip zal ons in staat stellen om vasten te waarderen als Gods manier om holistische genezing en veelomvattende verandering van levensstijl te brengen. Met andere woorden:

Het doel van voedsel is
de ware honger tegen te gaan,
zodat ik kan leven en liefhebben,
en werken en dienen,
zonder zwakheid of afleiding.

Het doel van vasten is
de ware honger te omarmen,
zodat ik lichaam en ziel kan reinigen,
en gemeenschap kan hebben met Hem die zei,
“Van brood alleen zal de mens niet leven.”

Tot begin 2012 had ik weinig ervaring met ware honger. Zelfs nu heb ik moeite om honger te onderscheiden van de krachtige aantrekkingskracht van gewoonten en de verleidelijke sensatie van hunkeren. Ik heb drie volle dagen vasten nodig om het verschil opnieuw te leren.

Die drie dagen vasten verpletteren mijn hunkeren en doorbreken mijn op voedsel gerichte destructieve gewoonten – in ieder geval voor nog een maand! God danken voor zijn voorziening aan het einde van dag drie is een ongelooflijke vreugde.

Een laatste oproep

Diegenen die serieus Jezus willen volgen, moeten een vorm van voedselgericht vasten in hun leven opnemen: zie het als onderdeel van een authentiek christelijk leven. Vanuit een bijbels perspectief is het weigeren om Christus te volgen in de leegte van het vasten even ondenkbaar als Hem te volgen in het doodswater van de doop. Vandaag, “als de bruidegom weg is” (Lucas 5:35), roept onze Heer zijn volgeling op om een vastende levensstijl te volgen.

1Opgenomen uit hoofdstuk 10 in mijn boek, Sweaty, Sore, Sometimes Hungry: The Painful Joys of a Living Sacrifice: © 2019, Resource Publications. Exemplaren van dit boek zijn verkrijgbaar met steile korting, zolang de voorraad strekt. Neem contact met me op via 972-987-9045 of [email protected] om een exemplaar te reserveren. U kunt ook langskomen op mijn kantoor in de Harrison Graduate School op de SAGU-campus.

*ThoughtHub wordt aangeboden door SAGU, een particuliere christelijke universiteit die meer dan 60 op Christus gerichte academische programma’s aanbiedt – associates, bachelor- en master- en doctoraatgraden in liberal arts en bijbel- en kerkelijke bedieningen.