VS, VSOP, XO, Napoléon Cognac: Wat betekent het?
Wanneer u Cognac begint te ontdekken, is een van de eerste dingen die u opvalt, dat elke fles een andere leeftijdsgebonden classificatie heeft. De meest voorkomende waarderingen zijn VS Cognac, VSOP Cognac, en XO Cognac. Maar wat betekent dit eigenlijk? En hoe zit het met blenden – hoe werkt dat?
Krijg een overzicht van elke Cognac leeftijdscategorie in onze online winkel.
Laten we bij het begin beginnen door precies te ontdekken wat deze termen eigenlijk betekenen:
VS staat voor ‘Zeer Speciaal’
Aternatief, ✯✯✯ (drie sterren), betekent precies hetzelfde als VS. Dus als u een fles ziet met drie sterren erop, weet u dat het een VS Cognac is. Een blend kwalificeert als VS Cognac als hij bestaat uit eaux-de-vie die minimaal 2 jaar in eikenhouten vaten zijn gerijpt.
VSOP betekent ‘Very Superior Old Pale’
Officieel staat V.S.O.P. volgens het BNIC voor Very Superior Old Pale. Het wordt echter vaak aangeduid als Very Special Old Pale. Een VSOP Cognac is een cognac waarbij de jongste brandewijn in de blend minstens vier jaar in vaten is gerijpt. De gemiddelde leeftijd van Cognacs in de VSOP-categorie kan echter best ouder zijn dan dit. Het is de jongste eau-de-vie in de blend die bepalend is voor de werkelijke kwaliteit van de Cognac. Dat betekent dat zodra een vier jaar oude eau-de-vie in het mengsel wordt opgenomen, het automatisch een V.S.O.P. Cognac wordt – ook al is elk ander bestanddeel veel ouder.
De oorsprong van de uitdrukking V.S.O.P. gaat terug tot een bevel van het Britse Koninklijk Hof in 1817. Zij eisten wat toen een ‘Cognac Pale’ werd genoemd. Met andere woorden, een Cognac die niet gezoet of gekleurd is door de toevoeging van suiker en karamel. In die tijd was het heel gebruikelijk om van dergelijke toevoegingen gebruik te maken. Zo is de term geboren.
Andere benamingen voor VSOP zijn “Reserve” of gewoon “Oud”. Interessant is dat toen de Cognac-cultuur voor het eerst populair werd, en voordat de terminologie die we vandaag de dag gebruiken ontstond, de gedistilleerde drank ofwel gewoon Cognac – of Cognac Eau de Vie werd genoemd.
XO betekent ‘Extra Oud’
XO staat voor Extra Oud, en het beschrijft een Cognac die bestaat uit eaux-de-vie die minimaal zes jaar in eiken vaten zijn gerijpt. XO’s hebben echter vaak een veel hogere gemiddelde leeftijd, veel XO Cognacs zijn 20 jaar en ouder. Er is veel sprake van dat de minimumleeftijd voor een component in een XO Cognac wordt opgetrokken tot 10 jaar. En dat gaat nu veranderen per 1 april 2018. Er is echter een aanpassingsperiode, waarin Cognacs van zes-negen jaar nog tot 31 maart 2019 een XO genoemd mogen worden, zolang ze zich houden aan enkele vooraf aangewezen BNIC-regels met betrekking tot de verpakking.
De uitdrukking XO werd voor het eerst gebruikt in 1870. Een XO Cognac kan ook “Napoleon” of “Old Reserve” worden genoemd.”
Andere Cognac beoordelingen
(Om de verwarring nog groter te maken…)
– Cognac Napoléon Een Cognac die als Napoléon wordt omschreven is qua leeftijd gelijk aan een XO. Een Cognac Napoleon wordt echter meestal op de markt gebracht als een tussencategorie van VSOP en XO.
– Extra Dit is een Cognac die minstens 6 jaar oud is, in theorie hetzelfde als een XO. De classificatie wordt vaak gebruikt om een blend aan te duiden die superieur is aan een XO.
– Vieux Een Cognac die als zodanig wordt aangeduid vertegenwoordigt een graad tussen de officiële graden van VSOP en XO.
– Vieille Réserve Dit betekent min of meer hetzelfde als Hors d’Age, een graad boven XO (zie hieronder).
– Hors d’Age Officieel stelt de BNIC dat dit gelijk is aan XO. In de industrie wordt het gebruikt om een product van zeer hoge kwaliteit aan te duiden, een product dat verder gaat dan een officiële leeftijdsclassificatie. De letterlijke vertaling van Hors d’Age is ‘voorbij de leeftijd.’
– Vintage Een Vintage Cognac betekent dat de Cognac een enkel mengsel is uit één bepaald jaar. Het is een oogst van één jaar die een bepaalde tijd in eikenhouten vaten heeft gerijpt en daarna is gebotteld. Er is geen leeftijdsbeperking. Wat belangrijk is om weten, is dat een Vintage Cognac uit 1983 bijvoorbeeld geoogst is in 1983, maar misschien gebotteld is in 2013. Wat belangrijk is, is het jaar van de oogst.
Al deze specificaties worden nauwlettend in de gaten gehouden door het Franse landbouwministerie.
Omwille van de nauwe banden tussen Cognac en het Verenigd Koninkrijk in het verleden, hebben veel van de gebruikte woorden en uitdrukkingen een Britse oorsprong. Maar hoewel het bovenstaande de officiële benaming van de verschillende termen verklaart, maakt dit ze niet noodzakelijk gemakkelijk te begrijpen.
Het mengen tussen Cognac-leeftijden
Het mengen van verschillende leeftijden van eaux-de-vie is wat de rang en de kwaliteit van het eindproduct bepaalt. Het maakt niet uit in welke verhouding, de jongste eau-de-vie in het mengsel is bepalend voor de leeftijdscategorie.
Zo kan het gebeuren dat grote producenten enkele druppels van een zeer oude en rijpe Cognac mengen met een kleine hoeveelheid Cognac van middelbare leeftijd, en vervolgens het mengsel voltooien met een jongere Cognac. Zij kunnen de fles als een XO op de markt brengen als de jongste eau-de-vie 6 jaar of ouder is, maar het zal dan wel een XO van superieure kwaliteit zijn. En natuurlijk zijn de grotere huizen in het voordeel bij hun keuze van eaux de vie omdat zij contracten hebben met verschillende wijnboeren en een uitgebreide voorraad in hun kelders.
Wanneer Cognac tegen lage kosten in massa wordt geproduceerd, worden vooral zeer jonge eaux de vie gebruikt. Het gevaar bestaat dat de afdronk vlak, kort, ruw of zelfs onaangenaam is. Cognacs met één wijngaard (ook bekend als single estate Cognacs) en grotere Cognac huizen met een traditionele filosofie hebben echter de neiging een geheel andere aanpak te hanteren. Een meesterblender kan bijvoorbeeld 23 tot 27 jaar oude eaux-de-vie gebruiken voor het mengen van een XO om een volle body met karakter te creëren. En in zo’n geval proef je echt het verschil!
Grote merken als Hennessy of Martell moeten het smaakprofiel van hun producten keer op keer reproduceren met de voorraad die ze hebben. Dit vereist grote vaardigheid. Lees ons artikel over de ambachtelijke productie van Hennessy.
Bekijk de Cognac-leeftijden in onze online winkel!